Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Phục hồi chức năng sau nhồi máu cơ tim

Sự vận động, rèn luyện giúp BN tái thích nghi với sự gắng sức, đồng thời giúp cả thể chất và tinh thần của BN tốt hơn, để tái hòa nhập với gia đình và cộng đồng.

Phục hồi chức năng (PHCN) cho bệnh nhân (BN) sau nhồi máu cơ tim (NMCT) có vai trò rất quan trọng. Sự vận động, rèn luyện giúp BN tái thích nghi với sự gắng sức, đồng thời giúp cả thể chất và tinh thần của BN tốt hơn, để tái hòa nhập với gia đình và cộng đồng. Tuy nhiên, rất nhiều người băn khoăn, sau NMCT nên tập luyện những bài tập như thế nào để có hiệu quả cao?

Ảnh minh họa.
Ý nghĩa của PHCN tim

PHCN tim là toàn bộ những hoạt động cần thiết ảnh hưởng có lợi đến tiến triển của bệnh, cũng như bảo đảm cho BN có điều kiện thể lực, tinh thần và xã hội tốt nhất để tái hòa nhập với gia đình, cộng đồng. Bản chất của PHCN tim là rèn luyện cho BN tái thích nghi với gắng sức. Hiệu quả của PHCN NMCT như giảm tần suất cơn đau ngực, giảm các biến cố tim mạch như tái phát nhồi máu, đột tử, tai biến mạch máu não, giảm các can thiệp như đặt stent, bắc cầu nối mạch, cũng như các lợi ích khác như giảm cân, bình ổn bệnh đái tháo đường, giảm cholesterol có tỷ trọng thấp (loại cholesterol có hại – gây xơ vữa động mạch).

Tập luyện có tác dụng giảm trương lực giao cảm, tăng hoạt động phó giao cảm nên làm giảm nhịp tim, giảm sức cản ngoại vi nên giảm huyết áp ở BN tăng huyết áp.

Tập luyện làm giảm cân, giảm sự kháng insulin cho BN đái tháo đường, kích thích tế bào nội mô sản xuất oxide nitrique có tác dụng giãn mạch, kích thích tăng sinh mạch máu tân tạo và tuần hoàn bàng hệ của hệ thống mạch vành, do đó làm giảm ngưỡng thiếu máu cho cơ tim.

Các giai đoạn của PHCN cho BN NMCT

Tại trung tâm hồi sức tích cực

Bất động tuyệt đối trong những ngày đầu. Sau 2-3 ngày, vận động sớm cho BN một cách từ từ, tập thở bụng tại giường, BN tự gập duỗi các ngón tay, ngón chân, khớp khuỷu, cổ chân. Kỹ thuật viên trợ giúp gập duỗi đồng thời cổ chân, khớp gối, khớp háng.

Từ ngày thứ 4-5, BN có thể tự thực hiện các động tác trên. BN được nâng dậy một cách từ từ (30 độ, 40 độ, 60 độ), nếu thích nghi tốt có thể ngồi tại giường có tựa lưng.

Sau 2-3 tuần, BN có thể đứng dậy, đi lại quanh giường hoặc trong phòng. Từ tuần thứ 3, bệnh được đánh giá Bilan để quyết định chương trình tập luyện thích nghi với gắng sức. Ghi điện tim, đặc biệt Holter (ghi điện tim 24 giờ), siêu âm tim, Scintigphy tim với Thallium, test gắng sức với phân tích trao đổi khí, xác định ngưỡng hô hấp hiếu khí và tần số tim khi gắng sức.

Những trường hợp hẹp van động mạch chủ nặng, suy tim mất bù, rối loạn nhịp tim nặng, huyết khối tim trái mới, viêm tắc tĩnh mạch mới, đau ngực không ổn định, tăng áp lực động mạch phổi trên 60mmHg, viêm màng ngoài tim tiến triển không được áp dụng chương trình tập luyện.

Tại trung tâm PHCN tim mạch

Áp dụng đối với BN không có những chống chỉ định trên và test gắng sức âm tính, BN được tập theo nhóm, trong phòng có nhạc giúp thư giãn. Trước tập cần chuẩn bị tốt khởi động, bài tập kéo giãn trong 30 phút.

Chương trình tập luyện truyền thống với xe đạp lực kế hoặc băng truyền có hệ thống theo dõi tim mạch: tần số tim, điện tim, năng lượng sản sinh… Thời gian tập kéo dài khoảng 45 phút, tập từ 3-5 buổi trong 1 tuần. Giai đoạn này kéo dài khoảng 4 tuần. Tiếp theo là giai đoạn ngoại trú và tập tại nhà.

PHCN tại nhà

Là giai đoạn tái hòa nhập với gia đình và xã hội. BN được tổ chức các buổi tập luyện ngoài trời như: đi bộ, đạp xe, cắt tỉa cây. Thực hiện công việc nhẹ như: vẽ, dán treo tranh ảnh, nội trợ đơn giản… Tuần 2 –3 buổi, mỗi buổi kéo dài khoảng 2 giờ.

BN được hướng dẫn cách đánh giá nhịp tim (trong khi tập, nhịp tim không quá tần số tim gắng sức), cảnh báo các triệu chứng nguy hiểm, biết cách đánh giá mức độ nặng nhẹ của công việc mình thực hiện dựa vào mức độ sản sinh công – watts (w) của từng công việc. Ví dụ: công việc nhẹ 40w tương đương, tự chăm sóc bản thân như: tắm, mặc quần áo, may vá, cắt tỉa cây nhỏ, đi bộ từ 3-5 km/h đạp xe đạp trên đường phẳng 8km/h. Công việc trung bình (40-75w), mang 30-40kg, leo thang nhanh, cưa xẻ, chạy 8-9km/h, đạp xe đường phẳng 20km/h, nhảy, bơi.

Các môn thể thao cho phép chơi: đi bộ 3,5-5km, 30-45 phút/ngày. Đạp xe địa hình phẳng ít gồ ghề 8km/h, 30-45 phút/ngày. Bơi ở bể, bơi sải 30m/phút (tối đa), thời gian 30-45 phút/ngày.

ThS.BS. Ngân Thị Hồng Anh - Theo SKĐS
Bình luận
Tin mới
  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

  • 23/08/2025

    Thời điểm ăn trái cây phù hợp với người bệnh đái tháo đường

    Ăn trái cây đúng cách rất có lợi cho người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, vì cơ thể mỗi người là khác nhau nên người bệnh cần chú ý lựa chọn cách ăn phù hợp với mình.

  • 23/08/2025

    Chăm sóc sức khỏe răng miệng đúng cách

    Sức khỏe răng miệng không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp nụ cười mà còn liên quan mật thiết đến sức khỏe tổng thể. Một hàm răng khỏe mạnh giúp bạn nhai thức ăn dễ dàng, cải thiện tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch hay tiểu đường.

Xem thêm