Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những thuốc làm gia tăng bệnh gout

Gout là một bệnh khớp tường gặp ở nam giới trung niên, gây ra bởi tăng acid uric máu và lắng đọng các tinh thể urat trong khớp gây các đợt viêm khớp cấp tính. Rất nhiều loại thuốc điều trị các bệnh khác lại có thể gây nên bệnh Gout thứ phát.

Gout là một bệnh khớp gây ra bởi tăng acid uric máu và lắng đọng các tinh thể urat trong khớp gây các đợt viêm khớp cấp tính. Cần chú ý rằng một số loại thuốc có thể gây bệnh gout thứ phát hay làm nặng thêm bệnh gout sẵn có.
Bệnh gout có những đặc điểm lâm sàng khá đặc biệt, tương đối dễ nhận biết nếu được quan sát kỹ như: thường gặp ở nam giới tuổi 35-45 (trên 95%), khỏe mạnh, mập mạp. Viêm khớp cấp tính do gout nổi bật với các triệu chứng khởi bệnh đột ngột, diễn biến từng đợt, giữa các đợt đau các khớp hoàn toàn khỏi (những năm đầu). Vị trí bắt đầu thường là các khớp ở chi dưới, đặc biệt ngón cái bàn chân (70%). Cơn gout cấp gây sưng nóng đỏ đau dữ dội, khiến cho bệnh nhân đau đớn và không thể đi lại được bình thường. Trong giai đoạn cấp có thể kèm các dấu hiệu toàn thân như: sốt cao, lạnh run, đôi khi có dấu hiệu màng não (cổ cứng, nôn...).
Các thuốc làm gia tăng bệnh gout
Có tới 20 loại thuốc có thể gây nên bệnh gout thứ phát và 71 thuốc khác cũng bị nghi là thủ phạm gây gout thứ phát. Có thể kể ra một số thuốc điển hình như:
- Thuốc lợi tiểu: Bao gồm các thuốc nhóm thiazide (bendroflumethiazide, chlorthalodone, hydrochlorothiazide...), nhóm tác dụng lên quai thận (ethacrynic acid, furosemide...), nhóm giữ K+ (amiloride, spironolactone, triamterene)...
Bệnh nhân bị các bệnh tim mạch như: suy tim, tăng huyết áp, bệnh thận (viêm cầu thận, suy thận)... thường hay phải dùng các thuốc lợi tiểu. Các thuốc lợi tiểu được chỉ định dùng trong điều trị phù do suy tim, xơ gan, suy thận cấp hay mạn tính, hội chứng thận hư... được dùng đơn độc hoặc phối hợp với các thuốc hạ huyết áp khác để điều trị tăng huyết áp. Tất cả các thuốc lợi tiểu (trừ spironolacton là không ảnh hưởng đến thải trừ acid uric) đều có khả năng làm tăng acid uric máu dẫn đến bệnh gout do làm giảm thải tiết acid uric qua ống thận. Các cơn gout cấp thường xảy ra sau nhiều năm dùng thuốc lợi tiểu, đặc biệt ở phụ nữ và người cao tuổi. Do vậy, khi nồng độ acid uric máu ở bệnh nhân dùng lợi tiểu vượt quá 420μmol/l hay nếu có cơn gout cấp xảy ra thì cần phải giảm liều thuốc lợi tiểu nếu như tình trạng lâm sàng của bệnh nhân cho phép.
- Aspirin: Là một dẫn xuất của acid salicylic, thuộc nhóm thuốc chống viêm non-steroid. Trước đây, aspirin được dùng rộng rãi trong điều trị viêm khớp, dù có nhiều tác dụng phụ trên đường tiêu hóa như viêm, loét dạ dày tá tràng và xuất huyết tiêu hóa. Ngày nay, aspirin liều thấp lại được khuyến cáo sử dụng chống ngưng kết tập tiểu cầu, dự phòng các biến chứng tắc mạch do huyết khối và tác dụng giảm đau, hạ sốt, chống viêm. Tuy nhiên, dùng aspirin liều thấp (ít hơn 2g/ngày) cũng là nguyên nhân kinh điển của gout thứ phát, liều cao trên 2g/ngày lại tăng thải acid uric qua thận dẫn đến giảm acid uric máu.
- Thuốc corticoid: Việc bệnh nhân tự điều trị bệnh gout bằng các thuốc chứa corticoid như prednisolon, dexamethason, triamcinolone... trở nên đáng báo động. Thậm chí người ta còn cho thuốc chứa corticoid vào trong các thuốc Đông y. Trên thực tế các thuốc chứa corticoid có thể làm giảm nhanh chóng các triệu chứng của bệnh khớp nhưng về lâu dài có thể gây ra rất nhiều tác dụng phụ như tăng huyết áp, đục thủy tinh thể, đái tháo đường và gout. Nguyên nhân gây gout của corticoid là do thuốc cạnh tranh thải tiết với acid uric ở ống thận, do vậy làm giảm bài tiết acid uric, khiến nồng độ acid uric tăng cao trong máu, quá ngưỡng hòa tan của acid uric trong máu, làm các tinh thể muối urat kết tủa trong khớp gây ra cơn gout cấp.
- Thuốc chống lao là một trong các thủ phạm chính: Các phác đồ thuốc chống lao hiện nay thường phải kết hợp nhiều thuốc như streptomycin, rifampicin, isoniazid, ethambutol, pyrazinamid... Trong đó, ethambutol làm xuất hiện các các cơn gout cấp do làm giảm thải tiết acid uric niệu, pyrazinamid gây tăng cao acid uric, có thể khởi động cơn gout cấp sau vài tuần dùng thuốc.
- Các thuốc khác: Ciclosporin có thể làm tăng acid uric trong 50% bệnh nhân. Ở những bệnh nhân được ghép thận hay ghép tim phải dùng ciclosporin thì các đợt gout cấp xuất hiện với tỷ lệ từ 5-30%. Bệnh gout thứ phát thường xuất hiện sau 18-24 tháng dùng thuốc. Một số thuốc có tiềm năng gây gout thứ phát như omeprazol, furosemid. Ngoài ra, các thuốc hóa trị điều trị ung thư, đặc biệt ung thư máu dòng tủy cũng làm gia tăng phá hủy tế bào, tăng sản xuất acid uric và do đó có thể gây nên cơn gout cấp tính.
                                                                                                      Ảnh minh họa.
Người bệnh cần lưu ý
Nếu biết rằng thuốc cũng có thể là nguyên nhân gây viêm khớp do gout thì ngừng thuốc có thể giải quyết được viêm khớp rất thuận lợi. Người bệnh gout cần tránh sử dụng các loại thuốc làm tăng acid uric máu nói trên, mà nên thông báo với bác sĩ điều trị để bác sĩ cho dùng các loại thuốc khác thay thế. Nếu bắt buộc phải sử dụng thì cần dùng liều tối thiểu, thời gian ngắn nhất có thể. Cần phải theo dõi chặt chẽ nồng độ acid uric máu và dự phòng tái phát cơn gout cấp bằng chế độ ăn uống, sinh hoạt cũng như dùng thuốc giảm tổng hợp acid uric máu.
Cần phân biệt chứng tăng acid uric và bệnh gout
Trong quá trình chuyển hóa của cơ thể, khi nguồn tạo ra acid uric nhiều nhưng thải ra ít làm cho acid uric bị giữ lại trong máu, sẽ lắng đọng trong các mô. Nơi acid uric thường lắng đọng nhất là các khớp và gây ra bệnh đặc trưng là gout. Ngoài ra, acid uric còn lắng ở tim gây bệnh tim mạch, lắng ở thận gây suy thận, lắng ở đường niệu gây sỏi thận. Tuy nhiên có những trường hợp, acid uric trong máu rất cao do nó được tạo ra nhiều mà thải ra ít thì người ta gọi là tăng acid uric máu chứ không gọi là bệnh gout.
Trên thực tế, rất nhiều người cho rằng cứ tăng acid uric máu là bệnh gout và dùng thuốc điều trị gout. Đây là quan niệm sai lầm vì chỉ coi là có bệnh gout khi tăng acid uric máu đi kèm với sự lắng đọng acid uric và gây tổn thương ở khớp hay những tổ chức khác. Ðiều trị những cơn viêm khớp do gout khác với điều trị tăng acid uric trong máu.
BS. Hùng Anh - Theo SKĐS
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

Xem thêm