Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những hiểu biết cơ bản về cholesterol và bệnh động mạch vành

Bệnh động mạch vành xảy ra khi trong lòng của ít nhất một động mạch vành bị hẹp làm hạn chế dòng máu giầu oxy tới các mô cơ tim xung quanh. Xơ vữa động mạch là một quá trình khiến cho thành động mạch dày và cứng. Nó có thể dẫn tới tắc nghẽn hoàn toàn động mạch gây cơn đau thắt ngực/nhồi máu cơ tim.

Cholesterol
Cholesterol là một chất mềm giống chất béo được tìm thấy trong máu và trong tất cả các tế bào của cơ thể bạn. Cơ thể bạn sản xuất ra tất cả các cholesterol cần thiết. Low-density lipoprotein (LDL hoặc 'xấu') cholesterol có thể cùng với chất béo và các chất khác tạo lên các bức tường bên trong động mạch của bạn. Động mạch có thể bị đông máu và hẹp lại, và lưu lượng máu giảm. High-density lipoprotein (HDL or 'tốt') cholesterol mang các cholesterol có hại ra khỏi động mạch và giúp bảo vệ bạn khỏi cơn đau tim và đột quỵ.
 
Chỉ số cholesterol (Cholesterol core)
Cholesterol là một chất sáp được sản xuất và giải phóng vào máu bởi các tế bào trong gan. Cơ thể sử dụng cholesterol để tạo màng tế bào, hỗ trợ tiêu hóa, chuyển đổi vitamin D ở da và phát triển các loại hormon. Cholesterol được dự trữ trong một vỏ bao không thấm nước của lipid (chất béo), vỏ bao này được các protein đặc biệt đan chéo bên trong và bên ngoài của lớp ngoài cùng, hình thành lên các hạt. Những hạt này được gọi là lipoprotein. Trong khi có vài loại lipoprotein thì chỉ số cholesterol của bạn chỉ đo được hai loại:
 
- Low density lipoproteins (LDL) được coi là cholesterol "xấu". Trong khi hệ thống tuần hoàn vận chuyển cholesterol cần thiết tới tất cả các phần của cơ thể thì nếu có quá nhiều LDL trong hệ thống có thể dẫn tới bệnh lý động mạch vành do sự tích tụ LDL trong thành động mạch.
 
 
- High density lipoproteins (HDL) được gọi là cholesterol "tốt" vì chúng loại bỏ chlesterol trong máu và thành động mạch. Chỉ số HDL cao hơn là mong muốn và sẽ làm cải thiện chỉ số cholesterol tổng thể của bạn.
 
 
Triglycerides là một lại chất béo được đóng gói/tích trữ cùng với cholesterol khi lipoprotein được hình thành trong các tế bào gan. Triglycerides được dự trữ trong chất béo trên toàn bộ cơ thể và có thể là một nguồn năng lượng, như carbonhydrates. Các chỉ số cholesterol của bạn sẽ hiển thị phép đo triglycerides. Chỉ số cao hơn bình thường có thể có nghĩa rằng bạn có nguy cơ cao hơn phát triển bệnh động mạch vành.
 
 
 
Cholesterol và bệnh động mạch vành
Bệnh động mạch vành xảy ra khi trong lòng của ít nhất một động mạch vành bị hẹp làm hạn chế dòng máu giầu oxy tới các mô cơ tim xung quanh. Xơ vữa động mạch là một quá trình khiến cho thành động mạch dày và cứng. Nó có thể dẫn tới tắc nghẽn hoàn toàn động mạch gây cơn đau thắt ngực/nhồi máu cơ tim
 
 
Quá trình bệnh bắt đầu khi LDL cholesterol (cholesterol "xấu") tích tụ trong thành động mạch. Cơ thế có đáp ứng miễn dịch để tự bảo vệ và gửi các bạch cầu được gọi là đại thực bào (macrophages) tới nuốt các cholesterol xâm lấn trong thành động mạch. Khi các đại thực bào no cholesterol thì chúng được gọi là các tế bào bọt (foam cells) do vẻ bề ngoài của chúng. Khi các tế bào bọt tụ tập trong thành động mạch nhiều hơn, một vệt chất béo phát triển giữa lớp nội mạc và trung mạc. Nếu quá trình này không dừng lại, các vệt chất béo trở thành mảng bám (plaque) đẩy lớp nội mạc vào lòng mạch làm thu hẹp dòng chảy của máu.
 
 
 
Mảng bám phát triển một lớp áo sợi ở các mép ngoài cùng. Nhưng nếu cholesterol tiếp tục được thu thập trong các tế bào bọt bên trong mảng bám, lớp áo sợi bên ngoài có thể suy yếu và cuối cùng là vỡ. Các động mạch tận nhỏ hơn có thể nhanh chóng bị tắc nghẽn. Theo thời gian, máu đông có thể phát triển tại vị trí vỡ và làm tắc nghẽn hoàn toàn động mạch.
 
 
Nhồi máu cơ tim (cơn đau thắt ngực) xuất hiện khi mô cơ tim không nhận được oxy và chất dinh dưỡng thiết yếu.

Thuốc điều trị rối loạn cholesterol
 
 
Thuốc làm giảm cholesterol phổ biến nhất là statin.

Statin làm gián đoạn việc sản xuất cholesterol bằng cách ngăn chặn một loại men (enzyme) trong các tế bào gan. Điều này làm cho có rất ít cholesterol được giải phóng vào máu.
 
 
Một số statin cũng làm giảm quá trình viêm trong thành động mạch. Khi cơ thể giảm phản ứng với cholesterol xâm nhiễm thì các đại thực bào ít tới thành động mạch hơn để hình thành các tế bào bọt và mảng bám. Khi mảng bám ngừng phát triển bên trong động mạch thì lớp áo sợi bên ngoài vẫn vững chắc và ít có khả năng vỡ. Điều này được gọi là mảng bám ổn định.
 
ThS. BS. Lương Quốc Chính - Theo BSNT
Bình luận
Tin mới
  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

  • 08/07/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 07/07/2025

    Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

    Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

  • 07/07/2025

    8 thực phẩm nên tránh để bảo vệ gan khỏe mạnh

    Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Lựa chọn đúng loại thực phẩm cũng như tránh những chất có hại góp phần bảo vệ chức năng gan khỏe mạnh.

  • 07/07/2025

    Liệu bạn có đang lo lắng về hiệu suất tình dục?

    Tình dục được cho là một hoạt động thú vị, nhưng thật khó để vui vẻ nếu bạn liên tục lo lắng về việc mình đang làm tốt như thế nào. Nếu bạn muốn làm cho cuộc sống tình yêu của mình trở nên hấp dẫn trở lại, hãy tìm hiểu lý do tại sao bạn có thể bị lo lắng về hiệu suất tình dục và nhận một số mẹo để giúp bạn thoải mái.

Xem thêm