Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về tác dụng phụ của vaccine phế cầu khuẩn

Cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu về bệnh phế cầu khuẩn, các loại vaccine phế cầu khuẩn khác nhau và các tác dụng phụ tiềm ẩn trong bài viết dưới đây:

Bệnh phế cầu khuẩn là một nhóm các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn phế cầu khuẩn gây ra. Những bệnh nhiễm trùng này có thể gây ra bệnh nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi và những người mắc bệnh mãn tính. Có hai loại vaccine phế cầu khuẩn khác nhau được sử dụng. Cả hai loại đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc bảo vệ bạn khỏi bệnh phế cầu khuẩn. Chúng ta hãy xem xét kỹ hơn về bệnh phế cầu khuẩn, các loại vaccine phế cầu khuẩn khác nhau và các tác dụng phụ tiềm ẩn của chúng.

 

Bệnh phế cầu khuẩn là gì?

Bệnh phế cầu khuẩn gây ra bởi một loại vi khuẩn gọi là Streptococcus pneumoniae. Bệnh phổ biến nhất ở trẻ em, nhưng cũng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở người lớn tuổi hoặc những người mắc bệnh mãn tính.

Vi khuẩn phế cầu khuẩn dễ lây lan, có nghĩa là nó có thể truyền từ người này sang người khác khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp như nước bọt hoặc chất nhầy.

Nhiễm phế cầu khuẩn có thể dẫn đến nhiều tình trạng khác nhau, một số tình trạng có thể đe dọa đến tính mạng. Các bệnh có nguyên nhân là do nhiễm phế cầu khuẩn bao gồm:
  • Viêm phổi
  • Viêm màng não
  • Viêm xoang
  • Nhiễm trùng tai giữa (viêm tai giữa)
  • Nhiễm trùng máu (nhiễm khuẩn huyết)

 

Các loại vaccine phế cầu khuẩn

Tiêm vaccine phế cầu khuẩn giúp bạn hoặc con bạn không bị bệnh do phế cầu khuẩn. Vaccine cũng giúp dự phòng vi khuẩn lây lan trong cộng đồng. Việc tiêm phòng không phải lúc nào cũng ngăn ngừa được tất cả các trường hợp mắc bệnh phế cầu khuẩn. Tuy nhiên, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), thậm chí chỉ cần 1 liều cũng có thể giúp bảo vệ chống lại nhiều loại bệnh nhiễm trùng phế cầu khuẩn.

Có hai loại vắc-xin có sẵn cho bệnh phế cầu khuẩn:

PCV13 (vaccine kết hợp phế cầu khuẩn)

Vaccine này bảo vệ chống lại 13 chủng vi khuẩn phế cầu khuẩn thường gây bệnh ở trẻ em và người lớn. Nó được tiêm 4 liều ở trẻ em và 1 liều ở người lớn.

PCV13 được khuyến nghị cho:

  • trẻ em dưới 2 tuổi
  • người lớn từ 65 tuổi trở lên, sau khi hỏi ý kiến bác sĩ
  • những người từ 2 đến 64 tuổi mắc một số tình trạng sức khỏe nhất định, chẳng hạn như đái tháo đường, HIV hoặc các bệnh mãn tính về tim, thận, gan hoặc phổi

PPSV23 (vaccine polysacaride phế cầu khuẩn)

Vaccine này chống lại 23 chủng vi khuẩn phế cầu khuẩn. Nó thường được dùng dưới dạng 1 liều. Nó được khuyến nghị cho:

  • người lớn từ 65 tuổi trở lên
  • những người từ 2 đến 64 tuổi mắc một số tình trạng sức khỏe nhất định, chẳng hạn như đái tháo đường, HIV hoặc các bệnh mãn tính về tim, thận, gan hoặc phổi
  • người lớn trong độ tuổi từ 19 đến 64 hút thuốc lá

 

Những điều cần biết về tác dụng phụ nhẹ

Như với bất kỳ loại vaccine nào, bạn có thể gặp một số tác dụng phụ nhẹ sau khi tiêm vaccine phế cầu khuẩn. Các tác dụng phụ nhẹ khác nhau tùy thuộc vào loại vaccine bạn nhận được. Các tác dụng phụ thường sẽ biến mất trong vòng vài ngày.

Các tác dụng phụ có thể xảy ra của vaccine PCV13 bao gồm:

  • Đỏ hoặc đổi màu, đau hoặc sưng tại chỗ tiêm
  • Sốt nhẹ
  • Ớn lạnh
  • Đau đầu
  • Buồn ngủ
  • Giảm sự thèm ăn
  • Cáu gắt

Các tác dụng phụ có thể xảy ra của vaccine PPSV23 bao gồm:

  • Đỏ hoặc đổi màu, đau hoặc sưng tại chỗ tiêm
  • Sốt nhẹ
  • Đau nhức cơ bắp (đau cơ)
  • Mệt mỏi
  • Đau đầu

 

Có bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào không?

Đôi khi người lớn hoặc trẻ em có thể bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ) với vaccine phế cầu khuẩn, nhưng trường hợp này rất hiếm. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ ước tính trường hợp này xảy ra với khoảng 1 trên 1 triệu liều. Các triệu chứng của phản ứng dị ứng nghiêm trọng thường xảy ra ngay sau khi tiêm phòng. Các triệu chứng nghiêm trọng có thể bao gồm:

  • Khó thở
  • Thở khò khè
  • Nhịp tim nhanh
  • Cảm thấy chóng mặt hoặc như thể bạn có thể ngất xỉu
  • Da ẩm ướt
  • Lo lắng hoặc cảm giác sợ hãi
  • Lú lẫn

Nếu bạn hoặc con bạn phát triển bất kỳ triệu chứng nào trong số này sau khi tiêm , hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

 

Nhận biết tác dụng phụ ở trẻ sơ sinh

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến nghị rằng trẻ sơ sinh nên tiêm vaccine phế cầu khuẩn PCV13.

Liều đầu tiên được tiêm lúc 2 tháng tuổi. Các liều tiếp theo được tiêm vào lúc 4 tháng, 6 tháng và từ 12 đến 15 tháng. Các tác dụng phụ thường gặp ở trẻ sơ sinh sau khi tiêm phòng PCV13 có thể bao gồm:

  • Quấy khóc hoặc khó chịu
  • Đau, đỏ hoặc đổi màu, hoặc sưng tại chỗ tiêm
  • Giảm cảm giác thèm ăn
  • Giấc ngủ bị gián đoạn
  • Buồn ngủ 
  • Sốt nhẹ

Trong những trường hợp rất hiếm, tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra, chẳng hạn như sốt cao, co giật hoặc phát ban da. Liên hệ với bác sĩ nhi khoa ngay lập tức nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này.

 

Phải làm gì nếu trẻ không khỏe sau khi tiêm vaccine

Con bạn có thể cảm thấy không khỏe sau khi tiêm vaccine phế cầu khuẩn. Nếu điều này xảy ra, có nhiều cách để giúp giảm bớt các triệu chứng của trẻ.

Nếu con bạn bị sốt, hãy cố gắng giữ cho trẻ mát mẻ bằng cách cho trẻ uống nước mát và đảm bảo chúng không mặc quá nhiều lớp.

Có thể giảm đau, đỏ hoặc đổi màu và sưng tấy tại vị trí tiêm bằng cách chườm mát. Hãy làm ướt một chiếc khăn sạch bằng nước mát và nhẹ nhàng đặt nó lên vùng bị sưng

Các triệu chứng như sốt và đau tại chỗ tiêm có thể được giảm bớt bằng cách sử dụng các loại thuốc không kê đơn như acetaminophen hoặc ibuprofen. Hãy chắc chắn sử dụng thuốc dành cho trẻ sơ sinh và cẩn thận làm theo các hướng dẫn về liều lượng trên bao bì sản phẩm.

 

Ai cần tiêm vaccine?

Tiêm phòng phế cầu khuẩn được khuyến cáo cho các nhóm sau:

  • Tất cả trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 2 tuổi
  • Người lớn trên 65 tuổi
  • Những người có tình trạng sức khỏe lâu dài hoặc mãn tính, chẳng hạn như đái tháo đường hoặc bệnh tim mạch nghiêm trọng
  • Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu
  • Người hút thuốc lá

Hãy chắc chắn nói chuyện với bác sĩ về loại vaccine phế cầu khuẩn nào phù hợp với bạn hoặc con bạn.

 

Ai không nên tiêm vaccine?

Một số người không nên tiêm vaccine phế cầu khuẩn. Bạn không nên tiêm vaccine PCV13 nếu bạn:

  • Đang bị bệnh
  • Đã có một phản ứng dị ứng trước đó với:
    • Một liều PCV13 trước đó
    • Một loại vaccine phế cầu khuẩn trước đó được gọi là PCV7
    • Một loại vaccine có chứa giải độc tố bạch hầu (chẳng hạn như DTaP)
    • Bất kỳ thành phần nào của vaccine PCV13

Bạn không nên tiêm vaccine PPSV23 nếu bạn:

  • Đang bị bệnh
  • Đã có một phản ứng dị ứng với:
    • Một liều PPSV23 trước đó
    • Bất kỳ thành phần nào của vaccine PPSV23

Nếu bạn lo lắng về phản ứng dị ứng, hãy yêu cầu bác sĩ cung cấp danh sách các thành phần của vaccine.

Tham khảo thông tin tại bài viết: Có nên tiêm vaccine cúm cho người cao tuổi trước nguy cơ dịch chồng dịch?

Hồng Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (Theo Healthline) -
Bình luận
Tin mới
  • 19/05/2025

    Chế độ ăn cho người mắc lỵ trực trùng (lỵ trực khuẩn)

    Lỵ trực khuẩn là tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cấp tính và cần được điều trị kịp thời để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

  • 19/05/2025

    10 loại thực phẩm giúp học sinh đạt kết quả tốt trong mùa thi

    Khi mùa thi đến gần, học sinh bước vào giai đoạn căng thẳng và áp lực cao, đòi hỏi sự tập trung tối đa cũng như khả năng ghi nhớ và tư duy sắc bén. Bên cạnh việc học tập chăm chỉ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe não bộ, giúp kiểm soát lo âu và tối ưu hóa hiệu suất học tập.

  • 18/05/2025

    Lycopene có giúp giảm nguy cơ ung thư?

    Trong bối cảnh các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa ung thư, chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ trái cây và rau quả, được xem là một yếu tố quan trọng. Cà chua, với thành phần lycopene nổi bật, đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

  • 18/05/2025

    Cách để thức dậy đúng giờ vào buổi sáng

    Việc thiết lập lịch trình ngủ và thói quen trước khi đi ngủ, đặt đồng hồ báo thức và điều chỉnh chế độ ăn uống là một số phương pháp có thể giúp bạn ngủ ngon hơn và thức dậy dễ dàng vào buổi sáng.

  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

Xem thêm