Thận là một trong những đường thải trừ chủ yếu của thuốc, do đó khi bị bệnh thận, nhất là khi chức năng thận đã suy giảm thì việc dùng thuốc phải rất cẩn trọng.
Khi thận giảm chức năng, việc dùng thuốc thường có nhiều tác dụng không mong muốn vì có sự thay đổi về dược động học và dược lực học của thuốc. Vì vậy cần có sự điều chỉnh về liều lượng thuốc cho phù hợp.
Về nguyên tắc, để điều chỉnh liều của thuốc cho người bị bệnh thận, trước hết cần biết loại thuốc đó có thải trừ hoàn toàn qua đường thận - tiết niệu hay không và thuốc đó độc hại như thế nào.
Đối với loại thuốc mà tác dụng phụ chỉ liên quan rất ít hoặc không liên quan đến liều dùng thì không cần tính liều điều chỉnh một cách chính xác.
Đối với các thuốc độc hại hơn, có khoảng an toàn hẹp thì cần điều chỉnh theo mức lọc cầu thận ước tính dựa vào nồng độ của creatinin huyết.
Đối với các thuốc mà hiệu lực và độc tính có liên quan chặt chẽ với nồng độ thuốc trong huyết tương thì phác đồ điều trị khuyến cáo chỉ nên coi là một hướng dẫn ban đầu. Trong quá trình điều trị cần thăm dò liều cẩn thận.
Dược lực học của thuốc phụ thuộc vào sự hấp thụ, phân bổ, chuyển hóa và thải trừ.
Độ thanh thải thuốc qua thận phụ thuộc vào mức lọc cầu thận và quá trình vận chuyển qua ống thận.
Khi chức năng thận suy giảm đến giai đoạn cuối, các thuốc sử dụng bị tích lũy và gây ra nhiều tác dụng không mong muốn với tần suất cao mặc dù liều lượng thuốc đã được điều chỉnh. Nếu đã có chỉ định lọc ngoài thận, cần xem xét đến con đường đào thải thêm này để điều chỉnh liều thuốc sao cho hiệu quả điều trị vẫn được bảo đảm.
Dược lực học của thuốc bị thay đổi nhiều ở những người đang điều trị bằng lọc máu chu kỳ hoặc lọc màng bụng liên tục ngoại trú. Người thầy thuốc kê đơn dựa vào đánh giá chức năng thận để chỉ định liều đầu tiên, liều duy trì, liều bổ sung, khoảng cách giữa các liều.
Những người bị bệnh thận phải rất thận trọng khi dùng các thuốc sau đây:
- Thuốc chống viêm không steroid như indometacin, diclofenac, ketorolac, piroxicam, fenoxicam, ibuprofen, ketoprofen.
- Thuốc kháng sinh độc thận như nhóm aminoglycosid (amikacin, tobramycin, gentamycin, kanamycin, streptomycin), rifampicin, vancomycin.
- Thuốc cản quang để chụp thận thuốc.
- Dung dịch truyền dextran, immunoglobulin.
- Amphotericin, cisplatin, mesalazin.
Tăng tác dụng không mong muốn của thuốc
- Nhóm digitalin (digoxin): Khi suy thận, rối loạn điện giải (tăng canxi huyết hoặc hạ kali huyết) và sau buổi lọc máu dùng digoxin có thể bị nhiễm độc.
- Nhóm anticholinergic như trihexyphenidyl có thể gây bí đái, đái không tự chủ.
- Cyclophosphamid gây viêm bàng quang xuất huyết.
- Nhóm độc tế bào, methotrexat, acyclovir có thể gây tăng ure huyết và suy thận cấp chức năng.
- Nhóm giảm mỡ máu: fibrat, statin có thể gây tăng men gan (GOT, GPT) và giảm chức năng thận.
Sử dụng kháng sinh ở bệnh nhân giảm chức năng thận
Các bệnh nhân bị bệnh thận thường có tình trạng suy giảm miễn dịch nên tần suất mắc các bệnh nhiễm khuẩn tăng và cần điều trị bằng kháng sinh.
Việc chỉ định loại thuốc, đường dùng, liều dùng, khoảng cách giữa hai liều dùng, thời gian dùng được các thầy thuốc điều trị cân nhắc cẩn thận dựa vào thể trạng, tuổi, giới tính, mức lọc cầu thận, có lọc ngoài thận hay không (chạy thận nhân tạo chu kỳ hoặc lọc màng bụng liên tục ngoại trú).
Các yếu tố nguy cơ tăng tác dụng không mong muốn của thuốc ở người bị bệnh thận
- Theo tuổi: trẻ nhỏ và người cao tuổi.
- Phụ nữ có thai.
- Bệnh nhân có đái tháo đường và suy tim.
- Giai đoạn bệnh thận mạn và mức độ suy thận.
- Dùng liều cao và kéo dài.
- Phối hợp nhiều thuốc.
- Thuốc không rõ nguồn gốc, chưa có xác minh khoa học.
Nhịn ăn gián đoạn là biện pháp giảm cân phổ biến trong những năm gần đây. Tuy nhiên một phát hiện mới cho thấy, nên cân nhắc thời gian áp dụng chế độ ăn này ở những người trẻ tuổi vì nó có thể làm trầm trọng thêm bệnh đái tháo đường.
Vệ sinh răng miệng đúng cách là điều cần thiết cho răng và nướu khỏe mạnh. Và chúng đặc biệt quan trọng đối với những người dễ bị sâu răng. Vì vậy, hãy tiếp tục đánh răng hai lần mỗi ngày và dùng chỉ nha khoa thường xuyên. Với suy nghĩ đó, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu lý do tại sao sâu răng vẫn có thể xảy ra ngay cả khi bạn chăm sóc răng miệng tốt và bạn có thể làm gì để giảm nguy cơ này.
Mỗi ngày chỉ ăn một bữa - có rất nhiều lý do để không ít người thực hiện cách ăn này như giảm cân, thải độc. Phương pháp này hiện đang được truyền tai nhau như một trào lưu.
Trong Đông y, táo đỏ được xếp vào nhóm thuốc không có độc, có thể sử dụng lâu dài. Gần đây, táo đỏ đã trở thành một “cơn sốt” trong cộng đồng nhờ được quảng bá như một thực phẩm bổ dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Tình trạng rụng tóc phản ánh nhiều điều về sức khỏe và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Khi phát hiện dấu hiệu tóc rụng nhiều, bạn có thể làm gì để mái tóc không thưa dần thêm?
Sinh mổ hay còn gọi là sinh mổ lấy thai ngày càng phổ biến vì nhiều lý do. Có khoảng 30% ca sinh nở ở Hoa Kỳ diễn ra bằng phương pháp mổ lấy thai. Hãy cùng VIAM tìm hiểu một số tác dụng phụ có thể xảy ra với mẹ sau khi sinh nhé.
Câu chuyện về viên rau củ - một loại thực phẩm bổ sung chất xơ - đang thu hút sự quan tâm. Liệu có phải vì chúng ta chưa hiểu rõ tầm quan trọng của chất xơ?
Hạt dẻ cười không chỉ là món ăn vặt thơm ngon mà còn là “trợ thủ đắc lực” trong quá trình giảm mỡ nội tạng.