Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Liệu thực phẩm bổ sung collagen có giúp giảm viêm khớp không?

Hiện nay sự quan tâm của mọi người dành cho các sản phẩm bổ sung collagen đang ngày càng tăng lên. Một phần là do những quảng cáo “bắt mắt” của các nhà sản xuất về công dụng của collagen đối với cơ thể con người, một trong số đó là quảng cáo về việc bổ sung collagen giúp giảm viêm khớp, vậy điều này có thật sự đúng không? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây!

Các chất bổ sung collagen thủy phân đã được chứng minh có tác dụng đối với sức khỏe làn da bao gồm giúp tăng độ ẩm và độ đàn hồi của da và giảm nếp nhăn trên da. Tuy nhiên, hiện nay mọi người bắt đầu sử dụng collagen vì một công dụng khác: để giảm đau khớp và cứng khớp do viêm khớp. Vậy có chứng cứ về các thử nghiệm lâm sàng hay các cơ chế sinh học nào chứng minh cho tác dụng có lợi của các chất bổ sung collagen đối với bệnh viêm khớp hay không? Bài viết dưới đây sẽ trả lời cho bạn!

Collagen là gì?

Collagen là loại protein dồi dào nhất trong cơ thể chúng ta - chiếm tới 30% tổng lượng protein trong cơ thể. Collagen trong cơ thể đóng vai trò là một loại protein cấu trúc chính và có trong nhiều mô bao gồm gân, dây chằng, sụn, mạch máu và da.

Protein collagen được cấu tạo bởi ba chuỗi axit amin đan xen. Các chuỗi axit amin này phần lớn bao gồm các đơn vị lặp lại của glycine, proline và hydroxyproline. Trong đó, hydroxyproline là loại axit amin độc đáo, duy nhất chỉ có trong collagen và có nguồn gốc từ proline, proline là loại axit amin cần vitamin C để có thể hoạt động được. Chẳng hạn căn bệnh scorbut (scurvy) - một căn bệnh do thiếu vitamin C - có biểu hiện là tình trạng collagen cực kỳ yếu.

Collagen không phải là một phân tử đơn lẻ mà chúng có tới 28 loại riêng biệt, đa số là loại I, II và III. Collagen loại I có trong gân, dây chằng, giác mạc, xương và da. Collagen loại III thường được tìm thấy cùng với collagen loại I trong da và mạch máu. Trong khi đó collagen loại II chủ yếu được tìm thấy trong sụn.

Collagen thủy phân là dạng phổ biến nhất trên thị trường thực phẩm bổ sung. Khi collagen tự nhiên được đun nóng, nó sẽ biến tính để tạo thành gelatin. Tuy nhiên, gelatin có độ hòa tan thấp nên collagen thủy phân tạo ra các chuỗi axit amin ngắn hơn, tăng độ hòa tan và tăng khả năng hấp thụ của chúng vào trong cơ thể con người.

Đọc thêm tại bài viết: Ai nên ưu tiên bổ sung collagen mỗi ngày?

Lợi ích của collagen đến từ đâu?

Khi collagen được đưa vào cơ thể, nó sẽ được tiêu hóa và hấp thụ vào máu dưới dạng các axit amin đơn lẻ và các dipeptide, tripeptit. Các peptide nhỏ này chỉ tồn tại trong máu từ quá trình phân hủy collagen của chúng ta hoặc từ collagen mà chúng ta ăn vào vì sự hiện diện của axit  amin hydroxyproline (hydroxyproline duy nhất chỉ có trong collagen).

Các peptide collagen được hấp thụ không chỉ phân phối lại cho da mà còn có thể hoạt động như các phân tử truyền tín hiệu, liên kết với các thụ thể trên bề mặt của nguyên bào sợi. Nguyên bào sợi là các tế bào da và là những nhà sản xuất collagen chính. Sự liên kết thụ thể này kích thích các nguyên bào sợi sản xuất collagen, elastin (là những protein cần thiết cho độ đàn hồi của da) và axit hyaluronic (giúp giữ nước cho da). Nhờ những tác dụng đó nên việc tiêu thụ collagen có thể ảnh hưởng trực tiếp đến làn da của chúng ta. Quá trình này cũng diễn ra tương tự trong các tế bào sản xuất collagen được tìm thấy trong sụn và gân.

Thực phẩm bổ sung collagen có giúp giảm viêm khớp không?

Viêm khớp là tình trạng sưng và đau ở một hoặc nhiều khớp. Các triệu chứng chính của viêm khớp là đau khớp và cứng khớp, bệnh cũng thường trở nên trầm trọng hơn theo tuổi tác. Các loại viêm khớp phổ biến nhất là viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp.

Viêm xương khớp được đặc trưng bởi tình trạng thoái hóa sụn bao phủ các đầu xương nơi chúng tạo thành khớp. Viêm xương khớp phổ biến hơn ở phụ nữ và thường gặp ở những người từ 45 tuổi trở lên. Các bộ phận của cơ thể thường bị viêm khớp là đầu gối, bàn tay, hông và lưng.

Ngược lại, viêm khớp dạng thấp là một căn bệnh mà hệ thống miễn dịch tấn công các khớp, bắt đầu từ lớp lót của khớp. Sự khác biệt giữa hai dạng viêm khớp này rất quan trọng vì tuy các chất bổ sung collagen có thể giúp ích cho cả hai dạng, nhưng mức độ hoạt động sẽ khác nhau.

Việc điều trị viêm khớp tập trung vào việc sử dụng thuốc chống viêm giảm đau cùng với những thay đổi tích cực về lối sống như tập thể dục thường xuyên và duy trì cân nặng khỏe mạnh.

Đọc thêm tại bài viết: Thay đổi lối sống cải thiện triệu chứng viêm xương khớp

Sở dĩ người ta quan tâm đến các chất bổ sung collagen là do quan sát thấy rằng sụn chủ yếu được tạo thành từ collagen – đặc biệt là collagen loại II, ngược lại với da thì collagen loại I và III chiếm ưu thế hơn. Nhưng chỉ vì sụn chủ yếu được tạo thành từ collagen, thì việc bổ sung collagen có giúp phục hồi sụn không?

Nhiều nghiên cứu sâu rộng đã được thực hiện về các chất bổ sung collagen và sức khỏe làn da để chứng minh những tác dụng cụ thể của collagen thủy phân đường uống và chúng có thể có một số lợi ích đối với các khớp. Điều thú vị là, từ các nghiên cứu nuôi cấy tế bào trong ống nghiệm, việc tiếp xúc các tế bào sụn với collagen cho thấy sự gia tăng sản xuất collagen.

Một nghiên cứu ban đầu về collagen và viêm xương khớp ở người đã được công bố vào năm 2018. Các thử nghiệm cho thấy có sự giảm đáng kể các triệu chứng viêm khớp của những đối tượng tham gia nghiên cứu khi sử dụng collagen thủy phân với liều lượng 2-10mg mỗi ngày trong 10-48 tuần.

Một đánh giá mới nhất vào tháng 3 năm 2023 bao gồm các nghiên cứu xem xét việc bổ sung collagen trong sức khỏe khớp đã cho thấy một số mức độ cải thiện trong các triệu chứng viêm xương khớp của những người tham gia.

Điều thú vị là nghiên cứu đã xem xét cụ thể hàm lượng proteoglycan trong sụn đầu gối và thấy hàm lượng này tăng lên sau khi người tham gia nghiên cứu sử dụng collagen thủy  phân trong một khoảng thời gian. Proteoglycan được sử dụng làm thước đo đại diện cho quá trình sản xuất sụn, do đó, kết quả này cung cấp một số bằng chứng cho thấy việc bổ sung collagen có thể phục hồi một số lượng collagen bị mất trong bệnh viêm xương khớp.

Collagen thủy phân thông qua các peptide được hấp thụ của nó cũng được cho là có tác dụng chống viêm. Vì vậy, đây cũng có thể là lời giải thích cho sự cải thiện một số triệu chứng viêm khớp được thấy trong các nghiên cứu.

Kết luận

Đối với các chất bổ sung collagen, nó đã được nhiều thử nghiệm và nghiên cứu lâm sàng chứng minh là có thể giúp cải thiện sức khỏe và độ đàn hồi của da, cũng như cải thiện tình trạng viêm xương khớp. Tuy nhiên, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa để chứng minh những tác dụng này của collagen đối với sức khỏe xương khớp. Mức độ tác dụng ở mỗi người cũng sẽ khác nhau nên bạn đừng quá kỳ vọng vào sự thần kỳ của một loại thực phẩm bổ sung mà hãy tuân thủ điều trị của bác sĩ và duy trì một lối sống lành mạnh.

BS. Đoàn Thu Hồng - Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM - Theo Thinking Nutrition
Bình luận
Tin mới
  • 13/02/2025

    Một số lưu ý khi sử dụng thực phẩm bổ sung collagen

    Thực phẩm bổ sung collagen được ví như “thần dược” giúp chị em gìn giữ tuổi thanh xuân. Tuy nhiên, trước khi dùng, chị em cần nắm rõ một số những lưu ý sau.

  • 13/02/2025

    Điều gì xảy ra với cơ thể bạn khi bạn thư giãn?

    Căng thảng hoặc lo lắng liên quan đến hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, cũng như ảnh hướng đến hoạt động chức năng nhiều cơ quan của cơ thể. Thư giãn giúp bạn cảm thấy an toàn, đưa các cơ quan về hoạt đông bình thường, ngăn chặn các phản ứng của cơ thể bạn đối với căng thẳng, rất tốt cho sức khỏe tinh thần và thể chất của bạn.

  • 12/02/2025

    Infographic: Thực phẩm nên ăn và nên tránh khi bị cúm

    Bị cúm nên ăn gì, uống gì để mau khỏe? Cùng tìm hiểu thực phẩm giúp tăng đề kháng, giảm triệu chứng cúm và những thực phẩm cần tránh khi bị mắc cúm.

  • 12/02/2025

    Bệnh cúm có thể lây nhiễm trong bao lâu?

    Theo một nghiên cứu trên tạp chí JAMA vào tháng 1 năm 2023, nếu bạn sống cùng nhà với người bị cúm trong mùa cúm năm 2021 đến 2022, bạn có 50% khả năng mắc phải virus. Vậy nếu bạn hoặc người quen của bạn bị bệnh, thời gian lây nhiễm chính xác kéo dài bao lâu? Mặc dù khó có thể đưa ra câu trả lời chính xác, nhưng có một số hướng dẫn chung cần ghi nhớ để giúp ngăn chặn sự lây lan. Sau đây là những điều bạn nên biết.

  • 11/02/2025

    Da bụng chảy xệ nguy hại thế nào với sức khỏe?

    Vòng eo to với phần da bụng chảy xệ không đơn giản là vấn đề về ngoại hình. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ sức khỏe và các vấn đề tư thế.

  • 11/02/2025

    Những thực phẩm tệ nhất cho mắt của bạn

    Khoảng 250 triệu người trên thế giới bị mất thị lực từ nhẹ đến nghiêm trọng. Bạn có biết rằng sức khỏe của mắt có liên quan trực tiếp đến sức khỏe của tim và mạch máu không? Những gì bạn ăn và uống có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tim mạch và thị lực của bạn

  • 10/02/2025

    Trầm cảm mùa lạnh - Làm thế nào để phòng tránh?

    Cuối Đông và đầu Xuân, ngày ngắn và lạnh hơn, khiến nhiều người cảm thấy sầu muộn và phiền não. Những triệu chứng này thuyên giảm khi Đông qua đi. Đây là dấu hiệu cho thấy họ đang mắc chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD), hay còn gọi là trầm cảm mùa Đông.

  • 10/02/2025

    Valentine ngọt ngào nhưng đừng quên sức khỏe!

    Ngày lễ tình nhân Valentine đang đến gần, bạn đã có kế hoạch gì cho ngày đặc biệt này chưa? Bên cạnh những món quà ngọt ngào, những bữa tối lãng mạn, hãy cùng nhau tạo nên một ngày Valentine ý nghĩa và quan trọng hơn cả là hướng đến sức khỏe. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để có một ngày Valentine trọn vẹn yêu thương mà vẫn đảm bảo sức khỏe.

Xem thêm