Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hóa trị và táo bón: Nguyên nhân và biện pháp khắc phục

Những người đang điều trị ung thư bằng các phương pháp khác nhau chẳng hạn như hóa trị, có thể bị táo bón. Các bác sĩ đôi khi gọi tác dụng phụ này là táo bón do hóa trị liệu. Đó là một trong những lý do phổ biến nhất khiến bác sĩ giảm liều hóa trị hoặc trì hoãn hoặc ngừng điều trị

Mặc dù hóa trị có thể gây táo bón, nhưng các yếu tố khác liên quan đến điều trị ung thư cũng có thể góp phần gây ra tình trạng phân cứng hoặc khó đi ngoài. Chúng có thể bao gồm những thay đổi trong chế độ ăn uống và giảm hoạt động thể chất. Một số loại ung thư, chẳng hạn như một khối u trong bụng hoặc xương chậu, cũng có thể trực tiếp gây ra táo bón. Bài viết này sẽ giải thích mối quan hệ giữa hóa trị và táo bón và xem xét các lựa chọn điều trị phù hợp.

Tại sao hoá trị gây ra táo bón

Táo bón đề cập đến việc giảm tần suất đi tiêu và phân khô, cứng. Các nhà nghiên cứu cho rằng tỷ lệ mắc chứng táo bón do hóa trị liệu là khoảng 16% ở những người bị ung thư. Họ lưu ý rằng 5% những người này bị táo bón nặng và 11% bị táo bón trung bình. Lý do cơ bản của táo bón do hóa trị là không rõ ràng. Các bác sĩ cho rằng táo bón xảy ra do sự kết hợp của nhiều yếu tố liên quan đến hóa trị, bao gồm:

  • viêm đường tiêu hóa
  • rối loạn bài tiết ruột
  • rối loạn chuyển động trong đường tiêu hóa
  • những thay đổi trong cách đường tiêu hóa phản ứng với hệ thần kinh

Các loại thuốc hóa trị cụ thể liên quan đến táo bón bao gồm:

  • gemcitabine (Gemzar)
  • oxaliplatin (Eloxatin)
  • thalidomide (Contergan)
  • vinblastin (Velban)
  • vincristine (Oncovin)

Các nguyên nhân khác của táo bón

Người dùng hóa trị cũng có thể phải dùng thêm thuốc để giảm các tác dụng phụ, bao gồm thuốc chống buồn nôn. Một số người có thể yêu cầu opioid để giảm đau. Do đó, có thể là một thách thức đối với các bác sĩ để biết chính xác loại thuốc nào gây táo bón. Các khối u trong ruột hoặc khung chậu cũng có thể gây táo bón. Các yếu tố khác có thể gây táo bón bao gồm:

  • thiếu hoạt động thể chất
  • nghỉ ngơi tại giường nhiều
  • thay đổi trong chế độ ăn uống
  • lượng chất lỏng tiêu thụ kém

Một số người cũng bổ sung vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như sắt hoặc canxi, trong quá trình điều trị ung thư và điều này cũng có thể gây táo bón. Mặc dù phương pháp điều trị táo bón do hóa trị liệu là thuốc nhuận tràng, nhưng những người lạm dụng các loại thuốc này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng của họ. Các vấn đề về tuyến giáp và trầm cảm liên quan đến ung thư cũng có thể gây táo bón.

Các biện pháp khắc phục táo bón tại nhà

Cùng với thuốc, mọi người có thể thực hiện các bước tại nhà để giảm táo bón do hóa trị liệu, bao gồm:

  • tham gia vào hoạt động thể chất thường xuyên, nếu có thể
  • tăng lượng chất lỏng uống lên 8–10 ly nước trong ngày
  • tăng lượng chất xơ bằng cách thêm ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, trái cây và rau sống, các loại đậu và đậu, trái cây sấy khô, bỏng ngô, hạt và các loại hạt vào chế độ ăn
  • Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp mọi người chọn thực phẩm giàu chất xơ để đưa vào chế độ ăn uống của họ. Đôi khi, bổ sung chất xơ có thể hữu ích.

Mọi người cũng nên ghi lại các lần đi tiêu của họ trong một nhật ký, cùng với các chi tiết về chế độ ăn uống và lượng chất lỏng của họ. Với thông tin này, bác sĩ có thể giúp đưa ra các khuyến nghị để cải thiện nhu động ruột. Một số thuốc nhuận tràng tự nhiên bao gồm:

  • mận khô hoặc nước ép mận khô
  • cây đại hoàng
  • đu đủ
  • đồ uống nóng, chẳng hạn như ca cao, trà, hoặc nước nóng với chanh, có thể giúp kích thích ruột.

Các mẹo khác bao gồm:

  • đi vệ sinh ngay khi có nhu cầu
  • tránh thực phẩm gây đầy hơi - chẳng hạn như táo, bơ, đậu, đậu Hà Lan, bắp cải, bông cải xanh, sữa và nước sô-đa - cho đến khi giảm táo bón
  • tránh nhai kẹo cao su
  • hạn chế sử dụng ống hút
  • tránh thực phẩm gây táo bón, chẳng hạn như trứng và pho mát

Khi nào nên đến gặp bác sĩ

Những người dùng hóa trị liệu bị táo bón thường nên đến gặp bác sĩ nếu họ không đi tiêu trong 3 ngày. Tuy nhiên, thời gian này phụ thuộc vào loại hóa trị và các quy trình tại trung tâm ung thư cụ thể. Một số nhóm chăm sóc ung thư có thể chỉ định khoảng thời gian khác nhau giữa các lần đi tiêu khi cần chăm sóc y tế. Những người dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc làm mềm phân để giảm táo bón nên đến gặp bác sĩ nếu thuốc không có tác dụng. Nếu người đó không đi tiêu trong vòng 1-2 ngày sau khi dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc làm mềm phân, họ cần được chăm sóc y tế. Các triệu chứng táo bón sau đây cũng cần được chăm sóc y tế:

  • máu trong hoặc xung quanh hậu môn
  • máu trong phân
  • đau bụng dai dẳng hoặc nôn mửa
  • phân lỏng hoặc nước

Các biến chứng thường gặp của việc đi ngoài ra phân khô, cứng bao gồm:

  • rách trực tràng
  • bệnh trĩ
  • vết nứt trực tràng

Táo bón có thể gây ra những hậu quả đe dọa đến tính mạng, chẳng hạn như tắc ruột. Phân không được thải ra có thể làm tăng áp lực trong ruột và làm giảm lưu lượng máu và chết mô. Đôi khi, ruột có thể bị vỡ.

Táo bón thường gặp khi những người bị ung thư được hóa trị. Táo bón có thể xảy ra vì nhiều lý do khác nhau. Ví dụ, một số loại thuốc hóa trị hoặc giảm hoạt động hoặc lượng chất lỏng có thể gây táo bón. Tập thể dục, bổ sung chất xơ và bổ sung chất lỏng là những cách để khuyến khích nhu động ruột một cách tự nhiên. Đôi khi, mọi người cần thuốc để giảm táo bón. Các lựa chọn thuốc có thể bao gồm thuốc tạo khối, chất làm mềm, chất kích thích và thuốc nhuận tràng thẩm thấu. Nếu tình trạng trở nên trầm trọng hơn, bạn cần đến gặp bác sĩ ung thư của mình.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 4 loại táo bón bạn cần biết và cách điều trị

Bình luận
Tin mới
  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

  • 29/08/2025

    Giải pháp hiệu quả giúp kiểm soát cơn đau do viêm khớp trong mùa mưa

    Khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu rơi, nhiều người cảm thấy dễ chịu vì thời tiết mát mẻ hơn, giảm bớt cái nóng oi ả. Tuy nhiên, đối với những ai đang phải sống chung với viêm khớp, mùa mưa lại mang đến không ít khó khăn.

  • 29/08/2025

    4 tác dụng độc đáo của nước gừng đỗ đen rang

    Nước gừng và nước đỗ đen rang là hai loại thức uống quen thuộc trong dân gian, được biết đến với nhiều lợi ích sức khỏe. Khi kết hợp hai nguyên liệu này sẽ có một loại đồ uống thơm ngon và bổ dưỡng, mang lại những tác dụng tích cực cho cơ thể.

Xem thêm