Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hóa trị và táo bón: Nguyên nhân và biện pháp khắc phục

Những người đang điều trị ung thư bằng các phương pháp khác nhau chẳng hạn như hóa trị, có thể bị táo bón. Các bác sĩ đôi khi gọi tác dụng phụ này là táo bón do hóa trị liệu. Đó là một trong những lý do phổ biến nhất khiến bác sĩ giảm liều hóa trị hoặc trì hoãn hoặc ngừng điều trị

Mặc dù hóa trị có thể gây táo bón, nhưng các yếu tố khác liên quan đến điều trị ung thư cũng có thể góp phần gây ra tình trạng phân cứng hoặc khó đi ngoài. Chúng có thể bao gồm những thay đổi trong chế độ ăn uống và giảm hoạt động thể chất. Một số loại ung thư, chẳng hạn như một khối u trong bụng hoặc xương chậu, cũng có thể trực tiếp gây ra táo bón. Bài viết này sẽ giải thích mối quan hệ giữa hóa trị và táo bón và xem xét các lựa chọn điều trị phù hợp.

Tại sao hoá trị gây ra táo bón

Táo bón đề cập đến việc giảm tần suất đi tiêu và phân khô, cứng. Các nhà nghiên cứu cho rằng tỷ lệ mắc chứng táo bón do hóa trị liệu là khoảng 16% ở những người bị ung thư. Họ lưu ý rằng 5% những người này bị táo bón nặng và 11% bị táo bón trung bình. Lý do cơ bản của táo bón do hóa trị là không rõ ràng. Các bác sĩ cho rằng táo bón xảy ra do sự kết hợp của nhiều yếu tố liên quan đến hóa trị, bao gồm:

  • viêm đường tiêu hóa
  • rối loạn bài tiết ruột
  • rối loạn chuyển động trong đường tiêu hóa
  • những thay đổi trong cách đường tiêu hóa phản ứng với hệ thần kinh

Các loại thuốc hóa trị cụ thể liên quan đến táo bón bao gồm:

  • gemcitabine (Gemzar)
  • oxaliplatin (Eloxatin)
  • thalidomide (Contergan)
  • vinblastin (Velban)
  • vincristine (Oncovin)

Các nguyên nhân khác của táo bón

Người dùng hóa trị cũng có thể phải dùng thêm thuốc để giảm các tác dụng phụ, bao gồm thuốc chống buồn nôn. Một số người có thể yêu cầu opioid để giảm đau. Do đó, có thể là một thách thức đối với các bác sĩ để biết chính xác loại thuốc nào gây táo bón. Các khối u trong ruột hoặc khung chậu cũng có thể gây táo bón. Các yếu tố khác có thể gây táo bón bao gồm:

  • thiếu hoạt động thể chất
  • nghỉ ngơi tại giường nhiều
  • thay đổi trong chế độ ăn uống
  • lượng chất lỏng tiêu thụ kém

Một số người cũng bổ sung vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như sắt hoặc canxi, trong quá trình điều trị ung thư và điều này cũng có thể gây táo bón. Mặc dù phương pháp điều trị táo bón do hóa trị liệu là thuốc nhuận tràng, nhưng những người lạm dụng các loại thuốc này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng của họ. Các vấn đề về tuyến giáp và trầm cảm liên quan đến ung thư cũng có thể gây táo bón.

Các biện pháp khắc phục táo bón tại nhà

Cùng với thuốc, mọi người có thể thực hiện các bước tại nhà để giảm táo bón do hóa trị liệu, bao gồm:

  • tham gia vào hoạt động thể chất thường xuyên, nếu có thể
  • tăng lượng chất lỏng uống lên 8–10 ly nước trong ngày
  • tăng lượng chất xơ bằng cách thêm ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, trái cây và rau sống, các loại đậu và đậu, trái cây sấy khô, bỏng ngô, hạt và các loại hạt vào chế độ ăn
  • Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp mọi người chọn thực phẩm giàu chất xơ để đưa vào chế độ ăn uống của họ. Đôi khi, bổ sung chất xơ có thể hữu ích.

Mọi người cũng nên ghi lại các lần đi tiêu của họ trong một nhật ký, cùng với các chi tiết về chế độ ăn uống và lượng chất lỏng của họ. Với thông tin này, bác sĩ có thể giúp đưa ra các khuyến nghị để cải thiện nhu động ruột. Một số thuốc nhuận tràng tự nhiên bao gồm:

  • mận khô hoặc nước ép mận khô
  • cây đại hoàng
  • đu đủ
  • đồ uống nóng, chẳng hạn như ca cao, trà, hoặc nước nóng với chanh, có thể giúp kích thích ruột.

Các mẹo khác bao gồm:

  • đi vệ sinh ngay khi có nhu cầu
  • tránh thực phẩm gây đầy hơi - chẳng hạn như táo, bơ, đậu, đậu Hà Lan, bắp cải, bông cải xanh, sữa và nước sô-đa - cho đến khi giảm táo bón
  • tránh nhai kẹo cao su
  • hạn chế sử dụng ống hút
  • tránh thực phẩm gây táo bón, chẳng hạn như trứng và pho mát

Khi nào nên đến gặp bác sĩ

Những người dùng hóa trị liệu bị táo bón thường nên đến gặp bác sĩ nếu họ không đi tiêu trong 3 ngày. Tuy nhiên, thời gian này phụ thuộc vào loại hóa trị và các quy trình tại trung tâm ung thư cụ thể. Một số nhóm chăm sóc ung thư có thể chỉ định khoảng thời gian khác nhau giữa các lần đi tiêu khi cần chăm sóc y tế. Những người dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc làm mềm phân để giảm táo bón nên đến gặp bác sĩ nếu thuốc không có tác dụng. Nếu người đó không đi tiêu trong vòng 1-2 ngày sau khi dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc làm mềm phân, họ cần được chăm sóc y tế. Các triệu chứng táo bón sau đây cũng cần được chăm sóc y tế:

  • máu trong hoặc xung quanh hậu môn
  • máu trong phân
  • đau bụng dai dẳng hoặc nôn mửa
  • phân lỏng hoặc nước

Các biến chứng thường gặp của việc đi ngoài ra phân khô, cứng bao gồm:

  • rách trực tràng
  • bệnh trĩ
  • vết nứt trực tràng

Táo bón có thể gây ra những hậu quả đe dọa đến tính mạng, chẳng hạn như tắc ruột. Phân không được thải ra có thể làm tăng áp lực trong ruột và làm giảm lưu lượng máu và chết mô. Đôi khi, ruột có thể bị vỡ.

Táo bón thường gặp khi những người bị ung thư được hóa trị. Táo bón có thể xảy ra vì nhiều lý do khác nhau. Ví dụ, một số loại thuốc hóa trị hoặc giảm hoạt động hoặc lượng chất lỏng có thể gây táo bón. Tập thể dục, bổ sung chất xơ và bổ sung chất lỏng là những cách để khuyến khích nhu động ruột một cách tự nhiên. Đôi khi, mọi người cần thuốc để giảm táo bón. Các lựa chọn thuốc có thể bao gồm thuốc tạo khối, chất làm mềm, chất kích thích và thuốc nhuận tràng thẩm thấu. Nếu tình trạng trở nên trầm trọng hơn, bạn cần đến gặp bác sĩ ung thư của mình.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 4 loại táo bón bạn cần biết và cách điều trị

Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm