Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hiểu được vai trò của insulin đối với cơ thể

Rất nhiều người bị bệnh tiểu đường và phụ thuộc vào tiêm insulin. Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu!

Tiểu đường là một  bệnh mạn tính, đe dọa đến tình mạng khi lượng đường huyết quá cao. Có tiểu đường typ1 và tiểu đường typ 2. Trong đó tiểu đường typ1 là bệnh tự miễn do tuyến tụy bị hỏng không bài tiết được insulin và bệnh hoàn toàn phụ thuộc vào việc tiêm thêm insulin từ bên ngoài, trong khi typ 2 lại có thể thay đổi lối sống sinh hoạt, sử dụng thuốc hoặc cũng phụ thuộc một phần vào insulin.

Tiểu đường typ 2 rất phổ biến. Nguy cơ mắc tiểu đường typ 2 cũng tăng lên khi gia đình bạn có nhiều người mắc. Các yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ tiểu đường typ 2 như: tuổi, thừa cân/béo phì, ít vận động và do gen.

Insulin là gì

Insulin là một hormone tự nhiên được tuyến tụy của con người tạo ra để điều hòa lượng glucose trong máu. Insulin giúp cơ thể sử dụng đường hay glucose từ tinh bột mà bạn ăn hàng ngày. Sau khi ăn hoặc uống, lượng đường trong máu bắt đầu tăng cao, các tế bào beta của tụy sẽ truyền tín hiệu để giải phóng insulin vào máu. Hãy tưởng tượng insulin giống như người lái xe. Bởi vì glucose không thể trực tiếp đi vào tế bào, chúng cần có người lái xe đưa glucose đến đúng địa điểm và đó chính là insulin. Khi có đủ người lái xe để vận chuyện glucose, lượng glucose trong máu sẽ giảm xuống sau khi ăn và tế bào sẽ sử dụng chúng. Hoặc một cách hiểu khác, insulin giống như chìa khóa mở lối cho glucose vào tế bào cơ thể. Insulin cũng giúp dự trữ glucose ở cơ, gan, mỡ để huy động sử dụng sau đó. Insulin truyền tín hiệu đến các phần khác để giải phóng hoặc hấp thụ glucose khi cơ thể cần.  Insulin cần phải được bác sỹ kê đơn bởi chúng có thể khiến đường huyết quá cao hoặc quá thấp dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng nếu không đúng liều. Người mắc tiểu đường thường xuyên có nồng độ đường máu cao sẽ gây ra vấn đề về mắt, thận, bàn chân….

Hơn cả vấn đề kiểm soát glucose

Insulin là một hormone quan trọng đối với chuyển hóa của cơ thể người. Không có insulin  các hormone khác của có thể cũng bị mất cân bằng. Cơ thể sản xuất nhiều loại hormone, insulin hoạt động phối hợp với rất nhiều trong số những hormone trên để điều chỉnh các khía cạnh khác nhau của sức khỏe. Nếu insulin hoặc một loại hormone khác mất cân bằng sẽ làm tăng nguy cơ kháng insulin dẫn đến bị tiểu đường. Ví dụ, nếu bạn có lượng hormone tuyến giáp thấp bạn cũng có thể tăng nguy cơ kháng insulin. Đó là do hormone tuyến giáp và insulin phối hợp với nhau để duy trì cân nặng khỏe mạnh, nhiệt độ và nhiều chức năng khác. Một khi insulin hay những hormone khác bị rơi khỏi trạng thái cân bằng thì sẽ tạo ra một loạt sự rối loạn bên trong và dẫn đến các bệnh lý.

Các loại insulin

Vậy insulin hóa ra lại có rất nhiều chức năng quan trọng đối với toàn bộ cơ thể. Khi tuyến tụy không tạo ra đủ hoặc không tạo ra cơ thể bạn cần dựa vào nguồn insulin ở bên ngoài. Có rất nhiều loại insulin nhân tạo hiện nay. Chúng khác nhau về tốc độ hoạt động, thời gian đạt đỉnh và độ dài hoạt động.

  • Insulin hoạt động nhanh: chỉ sau 15-30 phút insulin này đã bắt đầu hoạt động và kéo dài trong khoảng 3-4 tiếng.
  • Insulin hoạt động chậm: sau 30 phút hoặc 1 tiếng mới có tác dụng và có thể kép dài trong 5-8 tiếng
  • Insulin hoạt động trung bình: sau 90 phút cho đến 2 tiếng mới có tác dụng và đạt đỉnh sau 4 tiếng.
  • Insulin hoạt động kéo dài: phải mất một tiếng insulin phát huy tác dụng và kéo dài trong 24 tiếng
  • Insulin hoạt động rất lâu: phải mất một tiếng insulin phát huy tác dụng và hoạt động lên đến 48 tiếng.

Cũng có những phiên bản phối hợp những loại khác nhau. Ví dụ bác sỹ có thể kê đơn phối hợp giữa loại tác dụng trung bình và loại hoạt động trung bình hoặc nhanh để phù hợp với nhu cầu của bạn. Đa phần insulin đều tiêm dưới da, vì chúng cần phải hoat động giống như insulin trong cơ thể và không thể bào chế dưới dạng viên uống vì sẽ bị phân giải dưới tác động của quá trình tiêu hóa.

Một số người sử dụng insulin dạng bơm liên tục đặt dưới da, sẽ giữ ổn định liều insulin không bị tăng đột biến theo bữa ăn. Phương pháp này có thể phù hợp với một số người đặc biệt là người không thích kim tiêm.

Tìm loại và liều phù hợp cho bạn

Bác sỹ sẽ cân nhắc đến loại và liều insulin cho bạn dựa vào những thông tin sau:

  • Khởi phát tác dụng hoặc khi nào thì glucose máu hạ thấp
  • Thời gian đạt đỉnh hoặc khi nào hoạt động mạnh nhất
  • Thời gian hay tác dụng ổn định đường huyết kéo dài trong bao nhiêu lâu.

Các bác sỹ cố gắng tìm hiểu về cuộc sống và những gì mà bạn ăn để tìm ra loại insulin phù hợp. Điều quan trọng nhất khi sử dụng insulin là dùng đúng liều lượng. Nếu dùng không đúng liều bạn có thể hạ đường huyết hoặc cao hơn mức cần thiết sẽ gây ra ngộ độc.  Mỗi người sẽ phù hợp với một loại insulin khác nhau. Ví dụ, nếu bạn bị đường huyết cao kể cả lúc đói thì loại insulin tác dụng kéo dài sẽ phù hợp, nếu đường huyết lúc đói là bình thường nhưng lại tăng lên sau ăn thì loại insulin tác dụng nhanh sẽ phù hợp hơn.

Tác dụng phụ của insulin

Hạ đường huyết là tác dụng phụ thường gặp và nguy hiểm nhất của insulin và nguy cơ này cao hơn ở những người dung loại bơm liên tục dưới da. Một tác dụng phụ khác có thể xảy ra là rối loạn phân bố mỡ hay mỡ tích tụ lại nhiều dưới vùng da thường xuyên tiêm insulin. Điều này có thể xảy ra khi bạn chỉ tiêm insulin ở một chỗ. Nhiễm trùng tại vị trí tiêm cũng có thể xảy ra nên cần phải đảm bảo rửa sạch tay bằng xà phòng và nước trước khi tiêm.

Tuân thủ lịch trình

Không quan trọng bạn dùng loại insulin nào, hãy nhớ rằng bạn cần phải tuân thủ lịch trình  tiêm insulin của bạn. Đừng tự ý ngừng tiêm insulin vì sẽ gây ra tình trạng toan hóa, hoặc có thể gây ra mất thị lực và rối loạn tâm thần có thể dẫn đến mất ý thức và cuối cùng là tử vong. Trong mọi trường hợp nếu bạn gặp vấn đề về insulin hãy xin lời khuyên từ các bác sỹ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Insulin “không chích”: Thành quả của công nghệ sinh học

Ths. Bs. Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (health.usnews) -
Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm