Giải mã những hiểu lầm về Vitamin K2

Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam làm sáng tỏ những quan niệm sai lầm đó và tìm hiểu những thông tin chính xác về Vitamin K2 trong bài viết dưới đây.

#Hiểu lầm số 1: Vitamin K2 cũng giống như vitamin K1

Vitamin K1, còn gọi là phylloquinone, chủ yếu liên quan đến quá trình đông máu. Trong khi đó, vitamin K2, hay còn gọi là menaquinone, lại đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe của xương và tim mạch.

• Nguồn thực phẩm khác nhau: Vitamin K1 chủ yếu được tìm thấy trong các loại rau lá xanh như cải xoăn, rau chân vịt và bông cải xanh, cũng như trong một số loại dầu thực vật. Trong khi đó, vitamin K2 được tổng hợp bởi vi khuẩn và có nhiều trong các sản phẩm động vật và thực phẩm lên men như natto (món đậu nành lên men truyền thống của Nhật Bản), một số loại phô mai và sữa chua.
• Chức năng sinh học khác biệt: Mặc dù cả hai dạng vitamin K đều đóng vai trò là đồng yếu tố cho enzyme gamma-glutamyl carboxylase, các protein đích của chúng khác nhau. Vitamin K1 kích hoạt các protein phụ thuộc vitamin K trong gan liên quan đến quá trình đông máu. Ngược lại, vitamin K2 kích hoạt các protein phụ thuộc vitamin K ngoài gan, chẳng hạn như osteocalcin và Matrix Gla protein (MGP), chủ yếu liên quan đến sức khỏe của xương và tim mạch.
• Hấp thụ, lưu trữ và sinh khả dụng khác nhau: Vitamin K1 được hấp thụ nhanh chóng nhưng chủ yếu được lưu trữ trong gan và nhanh chóng bị đào thải khỏi cơ thể với thời gian bán thải từ 1,5 đến 2 tiếng. Ngược lại, vitamin K2, đặc biệt là MK-7, có thời gian bán hủy dài hơn (khoảng 3 ngày) và sinh khả dụng cao hơn, có nghĩa là nó tồn tại lâu hơn trong máu và được các mô ngoài gan như xương và mạch máu sử dụng hiệu quả hơn.

#Hiểu lầm số 2: Vitamin K2 chỉ có trong thực phẩm có nguồn gốc động vật

Vitamin K2 thường bị hiểu nhầm là chỉ có trong các sản phẩm động vật. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn chính xác. Mặc dù các sản phẩm động vật như thịt, trứng và sữa là nguồn cung cấp vitamin K2 phổ biến, nhưng vitamin K2 cũng có thể được tìm thấy trong các thực phẩm lên men và thậm chí được tổng hợp bởi chính cơ thể chúng ta.

• Vitamin K2 trong thực phẩm lên men: Một số loại thực phẩm lên men là nguồn cung cấp vitamin K2 dồi dào, đặc biệt là natto, một món ăn truyền thống của Nhật Bản làm từ đậu nành lên men. Natto chứa một lượng lớn MK-7, một dạng vitamin K2 có hoạt tính sinh học cao. Ngoài natto, một số loại phô mai, đặc biệt là phô mai cứng được lên men bởi vi khuẩn, cũng chứa một lượng đáng kể vitamin K2.
• Vitamin K2 do vi khuẩn đường ruột sản xuất: Một phần vitamin K2 cũng được sản xuất bởi vi khuẩn trong đường ruột của chúng ta. Các vi khuẩn này, thuộc các chi như Bacteroides, Lactococcus và Escherichia coli, có khả năng tổng hợp vitamin K2, đặc biệt là các dạng chuỗi dài như MK-7 đến MK-11. Mặc dù quá trình tổng hợp này đóng góp vào lượng vitamin K2 trong cơ thể, nhưng khả năng hấp thụ vitamin K2 từ đường ruột còn hạn chế.

#Hiểu lầm số 3: Vitamin K2 chỉ có tác dụng đối với xương

Vitamin K2 thường được biết đến với vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của xương. Tuy nhiên, lợi ích của vitamin K2 không chỉ dừng lại ở đó. Vitamin K2 còn đóng một vai trò then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác.

• Vai trò của Vitamin K2 trong sức khỏe tim mạch: Một trong những lợi ích quan trọng nhất của vitamin K2 là khả năng bảo vệ hệ tim mạch  bằng cách kích hoạt Matrix Gla protein (MGP), một loại protein có khả năng ức chế quá trình vôi hóa mạch máu. Vôi hóa mạch máu là một quá trình lắng đọng canxi bất thường trong thành mạch máu, làm giảm tính đàn hồi và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và nhồi máu cơ tim.

Vitamin K2 giúp carboxyl hóa MGP, chuyển nó sang dạng hoạt động có khả năng liên kết với các tinh thể canxi và ngăn chặn sự tích tụ của chúng trong thành mạch máu. Qua đó, vitamin K2 giúp duy trì sự đàn hồi của mạch máu và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ giữa việc bổ sung vitamin K2 và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Trong số đó, một nghiên cứu trên phụ nữ sau mãn kinh cho thấy bổ sung menaquinone-7 (MK-7), một dạng vitamin K2, làm giảm đáng kể độ xơ cứng động mạch và cải thiện độ đàn hồi của thành mạch máu.

• Các lợi ích sức khỏe khác của Vitamin K2:
  • Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường: Vitamin K2 có thể cải thiện độ nhạy insulin và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
  • Bảo vệ thần kinh: Vitamin K2 có thể có tác dụng bảo vệ thần kinh, giúp ngăn ngừa sự suy giảm nhận thức và các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer.
  • Hỗ trợ chức năng gan: Vitamin K2 có thể giúp cải thiện chức năng gan và hỗ trợ quá trình tái tạo gan.
  • Giảm nguy cơ ung thư: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin K2 có thể có tác dụng chống ung thư bằng cách ức chế sự phát triển và di căn của tế bào ung thư.

#Hiểu lầm số 4: Vitamin K2 không quan trọng bằng vitamin D đối với sức khỏe xương

Một hiểu lầm phổ biến khác về vitamin K2 là không quan trọng bằng vitamin D đối với sức khỏe xương. Tuy nhiên, sự thật là hai loại vitamin này hỗ trợ lẫn nhau duy trì sức khỏe của xương.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ canxi từ ruột vào máu. Nếu không có đủ vitamin D, cơ thể không thể hấp thụ đủ canxi từ thực phẩm, dẫn đến nguy cơ loãng xương và các vấn đề sức khỏe khác.

Trong khi đó, vitamin K2 đảm bảo rằng canxi được vận chuyển và lắng đọng đúng chỗ, đó là vào xương và răng, chứ không phải vào các mô mềm như động mạch. Nếu thiếu vitamin K2, canxi có thể tích tụ trong động mạch, gây xơ cứng động mạch và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Từ đó, có thể thấy được hiệu quả hiệp đồng của hai vitamin này như sau: Vitamin D và K2 hoạt động cùng nhau để đảm bảo quá trình trao đổi chất canxi diễn ra hiệu quả. Vitamin D giúp hấp thụ canxi, trong khi vitamin K2 đảm bảo canxi được sử dụng đúng cách. Sự kết hợp này đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe của xương.

Bên cạnh đó, Vitamin K2 kích hoạt osteocalcin, một loại protein quan trọng trong quá trình khoáng hóa xương, giúp gắn canxi vào xương và làm cho xương chắc khỏe hơn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự kết hợp giữa vitamin D3 và K2 có thể có tác dụng hiệp đồng trong việc thúc đẩy quá trình khoáng hóa xương, tăng mật độ xương và giảm nguy cơ gãy xương.

Do đó, bổ sung cả vitamin D và K2 là rất quan trọng để duy trì sức khỏe của xương. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung kết hợp vitamin D3 và K2 có thể hiệu quả hơn trong việc cải thiện mật độ xương và giảm nguy cơ gãy xương so với việc bổ sung từng loại vitamin riêng lẻ.

#Hiểu lầm số 5: Vitamin K2 gây mất ngủ ở trẻ em

Một số phụ huynh lo lắng rằng việc bổ sung quá nhiều vitamin K2 có thể gây ra chứng mất ngủ ở trẻ em. Tuy nhiên, hiện tại chưa có bằng chứng khoa học nào trực tiếp chỉ ra mối liên hệ giữa vitamin K2 và chứng mất ngủ ở trẻ.

Mặc dù có nhiều bằng chứng cho thấy vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh giấc ngủ, đặc biệt thông qua tác động lên hệ thống serotonergic và dopaminergic, nhưng mối liên hệ giữa vitamin K2 và giấc ngủ vẫn chưa được đánh giá rõ ràng. Tuy nhiên, nếu xem xét mối quan hệ hiệp đồng giữa vitamin D và K2 như đã trình bày ở trên, chẳng hạn như đối với sức khỏe của xương và tim mạch, có thể vitamin K2 cũng có thể đóng một vai trò hỗ trợ trong việc điều chỉnh giấc ngủ, mặc dù cần có nhiều nghiên cứu cụ thể hơn để xác nhận giả thuyết này khi đề cập đến chứng mất ngủ ở trẻ em.

Cho đến hiện nay, chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy vitamin K2 gây ra chứng mất ngủ ở trẻ em.

Khuyến cáo của Chuyên gia

Vitamin K2 là một dưỡng chất thiết yếu với nhiều vai trò quan trọng trong cơ thể, đặc biệt là đối với sức khỏe xương và tim mạch. Việc hiểu rõ những hiểu lầm phổ biến về loại vitamin này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn chính xác hơn về tầm quan trọng của vitamin K2 và sử dụng vitamin K2 một cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình, đặc biệt là đối với trẻ em.