Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Gen – bộ gen, DNA và nhiễm sắc thể?

Gen là một phần nhỏ nằm trong DNA, nhiều gen tạo nên thành một bộ gen. Gen có chứa những thông tin tạo nên các tính trạng của từng cá thể như màu mắt và màu tóc. Mục đích của gen là để lưu trữ các thông tin di truyền. Những thông tin này cần thiết để tạo nên một protein đặc hiệu cần cho cơ thể sống. Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam xem xét về chủ đề mới và thú vị này nhé.

DNA hay còn gọi là acid deoxyribonucleic là một phân tử gồm hai chuỗi xoắn kép gần giống như chiếc thang. Mỗi chuỗi gồm một trình tự dài của các base. DNA có chứa bốn base cơ bản là adenin -A, cystosin -C, guanine_G và thymine-T. Trình tự của những base chính là trình tự thông tin của bộ gen. Những base trên một chuỗi của phân tử DNA ghép cặp với nhau bổ sung cho nhau. Cùng với base của chuỗi đối diện chúng tạo nên các nấc thang của thang DNA. Các base luôn ghép cặp với nhau theo quy định A đi với T, C đi với G bằng liên kết hydro.

Gen có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau gọi là các allen. Ở con người, các allen của những gen cụ thể thường đi dưới dạng cặp, mỗi một chiếc được gọi nhiễm sắc thể (chúng ta có 23 cặp nhiễm sắc thể). Nếu những allen của một gen cụ thể giống nhau, thì chúng ta gọi chúng là đồng hợp tử, còn khác nhau thì gọi là dị hợp tử.

Kiểu hình của mỗi cá thể được xác định bởi sự phối hợp của các allen mà cá nhân đó mang. Ví dụ, một gen quy định cho màu mắt có thể có vài loại allen khác nhau. Một allen có thể tạo mắt màu xanh trong khi những loại khác có thể quy định mắt màu nâu. Màu sắc cuối cùng của mỗi các thể phụ thuộc và loại allen mà cá nhân đó có và sự tương tác giữa các allen đó. Một tính trạng liên kết với một allen nào đó có thể là trội hoặc lặn.

Bộ gen có chứa mọi thông tin di truyền cần để sinh vật phát triển và sinh trưởng. Bộ gen của con người có chứa hơn 20 nghìn gen mã hóa cho các protein. Các vùng mã hóa hay các vùng có ý nghĩa trong gen được gọi là exon. Mặc dù đây là chức năng chính của bộ gen, nhưng chỉ khoảng 2% bộ gen của con người cung cấp thông tin di truyền tạo nên protein. Phần còn lại của bộ gen hay còn gọi là vùng không mã hóa (instron) lại có những chức năng quan trọng khác.

Cơ thể chúng ta được tạo nên từ hàng triệu tế bào, mỗi tế bào lại có một bộ thông tin hoàn chỉnh về chúng ta giống như cuốn sách bí kíp. Từng tế bào như tế bào da, tế bào gan đều có chứa một bộ thông tin giống nhau. Bộ gen của con người tạo nên từ 3,2 tỷ base của DNA nhưng mỗi sinh vật sống có kích cỡ bộ gen khác nhau. Nghĩa là chúng ta có tới 3,2 tỷ lá thư gửi các thông tin về tính trạng của con người.

Bộ mã của DNA có chứa những thông tin cần cho sự tạo thành protein và các phân tử khác cần cho sự phát triển, sinh trưởng và sức khỏe của con người. Trình tự của các base xác định bộ mã gen độc nhất và cung cấp các thông tin tạo thành mọi phân tử trong cơ thể. Xét nghiệm Circle DNA với tiêu chí Sống theo Gen có thể giúp chúng ta hiểu biết thêm về bộ Gen của bản thân, biết được điểm yếu, điểm mạnh của cơ thể của chúng ta, từ đó có 1 phong cách sống phù hợp nhằm ngăn chặn các nguy cơ từ sớm.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Di truyền và các yếu tố môi trường đã ảnh hưởng thế nào đến trí thông minh?

Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 15/06/2025

    BMI: Liệu có còn là thước đo sức khỏe đáng tin cậy?

    Trong những thập kỷ gần đây, việc sử dụng BMI đã bị giám sát chặt chẽ vì phân loại sai những người có nguy cơ cao mắc các bệnh liên quan đến béo phì mà không tính đến các yếu tố quan trọng khác, chẳng hạn như bao nhiêu phần trăm trọng lượng của họ đến từ cơ và mỡ của họ nằm ở đâu.

  • 14/06/2025

    Uống quá nhiều nước có hại không?

    Tất cả các tế bào trong cơ thể chúng ta đều cần nước để hoạt động tốt. Mất nước gây ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu uống quá nhiều nước dẫn đến dư thừa nước cũng gây hậu quả nghiêm trọng.

  • 14/06/2025

    Hiến máu cứu người: Hành động ý nghĩa và nhân văn

    Máu là nguồn sống quý giá, là món quà vô giá mà con người có thể trao tặng lẫn nhau để duy trì sự sống. Trong những tình huống khẩn cấp như tai nạn, phẫu thuật hay điều trị các bệnh lý nghiêm trọng, việc tiếp cận nguồn máu an toàn là yếu tố quyết định giữa sự sống và cái chết.

  • 13/06/2025

    6 cách ăn cam giúp giảm cân nên thử

    Nhiều người thích ăn cam nhưng e ngại lượng đường trong cam ảnh hưởng đến quá trình giảm cân. Tìm hiểu cách ăn cam giúp no lâu và kiểm soát đường huyết hiệu quả.

  • 13/06/2025

    Những điều cần biết về nhóm máu và truyền máu: Kiến thức quan trọng cho sức khỏe cộng đồng

    Máu là nguồn sống quý giá, đóng vai trò không thể thay thế trong việc duy trì sự sống và điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm. Từ những phát hiện mang tính cách mạng của Karl Landsteiner vào đầu thế kỷ 20 về nhóm máu cho đến các tiến bộ y học hiện đại trong lĩnh vực truyền máu, con người đã không ngừng khám phá và hoàn thiện kiến thức về lĩnh vực này.

  • 12/06/2025

    Phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em trong mùa hè

    Mùa hè là thời điểm các em nhỏ được nghỉ ngơi, vui chơi sau một năm học tập căng thẳng. Đây cũng là dịp để các gia đình tổ chức những chuyến đi chơi, hoạt động ngoại khóa, hay đơn giản là để trẻ tự do khám phá thế giới xung quanh. Tuy nhiên, cùng với niềm vui ấy là nỗi lo lắng của các bậc phụ huynh về tai nạn trẻ em mùa hè, một vấn đề có xu hướng gia tăng đáng kể trong giai đoạn này.

  • 12/06/2025

    Uống nước có giúp giảm cân không?

    Khi muốn giảm cân, mọi người thường tập trung vào tập luyện và ăn ít thực phẩm giàu calo, tăng lượng rau. Tuy nhiên, việc uống đủ nước cũng có thể giúp bạn giảm cân...

  • 12/06/2025

    Mẹo để giảm ho vào ban đêm

    Điều gì có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu hơn việc bị ho xảy ra vào ban đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn?

Xem thêm