Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Gene kiểm soát, chi phối nhiều yếu tố trong cuộc sống

Gene không chỉ có vai trò xác định các đặc trưng của cơ thể của mỗi chúng ta, mà còn ảnh hưởng đến nhiều yếu tố khác của cơ thể như thói quen chi tiêu, sở thích ăn uống...

Gene kiểm soát việc thích ăn chất béo và đường

Tại sao một số người lại thích ăn đồ ngọt, chất béo? Các nhà khoa học từ Đại học Cambridge đã chỉ ra rằng, một số đột biến gene có thể khiến bạn chọn thực phẩm giàu chất béo trong vô thức. Nghĩa là ngay chính bạn cũng không nhận ra được điều đó. Tác giả Sadaf Farooqi cùng đồng nghiệp đã tuyển chọn nhóm tham gia gồm: những người béo phì, người gầy và người béo phì nhưng sở hữu thêm gene đột biến MC4R. Kết quả cho thấy, cả ba nhóm ứng viên ăn cùng một lượng cà ri như nhau nhưng nhóm có đột biến gene MC4R lựa chọn ăn món cà ri nhiều béo gần gấp đôi so với người gầy. Điều này cũng xảy ra tương tự với đường.

gene-kiem-soat-chi-phoi-nhieu-yeu-to-trong-cuoc-song-1

Gene ảnh hưởng đến nhiều yếu tố: chi tiêu, sở thích ăn uống...

Chi tiêu và đầu tư

Các nhà nghiên cứu Stephan Siegel và Henrik Cronqvist đã phát hiện ra rằng, gene của chúng ta quyết định thói quen chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư. Trong quá trình phân tích gene và thói quen sinh hoạt của 15.000 cặp sinh đôi, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng, các cặp sinh đôi có thói quen chi tiêu tương tự nhau ngay cả khi họ không sống cùng nhau. Theo hai nhà khoa học trên, cha mẹ và kinh nghiệm chi tiêu của cha mẹ thường ảnh hưởng đến con cái cho tới khi 25 tuổi. Ở tuổi 40, các gene bên trong cơ thể khởi động và ảnh hưởng đến các con người chi tiêu và tiết kiệm ở họ. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, gene ảnh hưởng đến việc chúng ta sẵn sàng chấp nhận rủi ro trong kinh doanh hay gene cũng khiến chúng ta chi tiêu tiết kiệm hơn. Chỉ có 25% người có gene khiến họ chi tiêu ít hơn, phần còn lại là những người sở hữu gene khiến họ chi tiêu nhiều hơn.

Sợ rắn, nhện, người sói

Có những người có nỗi sợ bẩm sinh đối với các loài vật như rắn, nhện, sói... thậm chí ngay cả những em bé sơ sinh chưa nhận thức được thế giới xung quanh cũng có nỗi sợ này. Trong hai nghiên cứu, một số em bé 6 tháng tuổi được cho xem ảnh bức tranh nhện và rắn, biểu hiện tâm lý của chúng cho thấy căng thẳng, lo lắng. Chúng không có biểu hiện này khi nhìn vào ảnh cá và hoa. Trong một nghiên cứu khác của các nhà khoa học tại Đại học Columbia, có 252 người nhanh chóng phát hiện ra nhện trong bức ảnh mặt dù hình ảnh con nhện đã bị che khuất phần nào hoặc làm mờ, làm méo. Chúng ta có một nỗi sợ bẩm sinh với loài sinh vật bò sát như rắn.

Ngủ

Trung bình con người cần ngủ khoảng 7 -8 giờ mỗi đêm. Những ai ngủ từ 5-6 giờ đều cảm thấy mệt mỏi, nếu thời gian ngủ như vậy kéo dài sẽ dẫn đến stress và các bệnh lý khác. Tuy nhiên, một nhóm người sở hữu gene Tyr362HIS cá biệt khiến họ chỉ cần ngủ vài tiếng mỗi đêm. Gene này còn có tên gọi khác là Thatcher được đặt theo tên của cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher, người được biết đến với khả năng chỉ ngủ vài giờ mỗi đêm. Người sở hữu gene này cho thấy não bộ và cơ thể của họ vẫn hoàn toàn khỏe mạnh dù ngủ không đủ 7 giờ mỗi ngày.

Mua sắm

Mua sắm thường đi đôi với phụ nữ. Nhưng theo nhà nghiên cứu Geoffrey Miller, từ Đại học College London, Anh, đàn ông thường sở hữu gene mua sắm. Đàn ông cũng sở hữu gene này và họ thường đi đến các cửa hàng vì họ muốn phụ nữ nghĩ rằng họ giàu có và hấp dẫn. Sở hữu những món đồ đắt tiền có nghĩa là một người đàn ông đủ giàu để chăm sóc phụ nữ. Hàng ngàn năm trước, từ khi quần áo và các đồ trang sức thời trang chưa ra đời, nam giới đã biết mặc lên mình da động vật, vẽ hình lên cơ thể để thu hút phụ nữ. Khi xã hội ngày càng tiến bộ, nam giới bắt đầu thể hiện bản lĩnh của mình thông qua quần áo, xe hơi...

Ngoại tình

Theo thống kê, có 63% đàn ông và 40% phụ nữ có tính trăng hoa, dễ ngoại tình. Các nhà khoa học tại Đại học Queensland tìm thấy những người này đều có gene ngoại tình. Đó chính là thụ thể vasopressin, một hormon liên quan đến sự hình thành tình cảm dẫn đến hành vi tình dục với đối tác khác không phải là vợ hay chồng mình. Những người mang gene này có sự đồng cảm, có quan hệ gần gũi hơn với những người mà họ thấy hấp dẫn. Kết luận này được đưa ra sau khi các nhà khoa học tiến hành điều tra 7.400 cặp song sinh cùng trứng, giống hệt nhau từ 18 - 49 tuổi có bạn tình ngoài mối quan hệ vợ/chồng của họ.

Sáng tạo

Trưởng ngành di truyền học của Công ty deCode tại Ailen, ông Kari Stefanson và các đồng nghiệp phát hiện ra biến thể của cùng một gene nhất định của một người mắc cả hai bệnh rối loạn tâm thần và năng lực sáng tạo đặc biệt, gọi là rối loạn cảm ứng lưỡng cực (BAR). Có nghĩa là ai có gene này thì mắc cả hai chứng bệnh đó. Các nhà khoa học cũng phát hiện nhiều nhà thơ, nhạc sĩ thường có người nhà mắc bệnh tâm thần. Kiểm tra dữ liệu đối với 86.000 người Iceland, cả người bị bệnh tâm thần và người có sức khỏe bình thường, các nhà nghiên cứu đều tìm thấy các biến thể gene tương tự có mặt ở những người bệnh nhân tâm thần và một số thành viên của các ngành nghệ thuật và văn hóa. Các nhà khoa học cho rằng “năng lực sáng tạo xuất thần” có trong AND của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng và 20% trong số này có nguy cơ phát triển thành tâm thần phân liệt. Điều này lý giải tại sao nhiều thiên tài danh tiếng có những ứng xử khác thường trong cuộc sống và một số cũng bị rối loạn tâm thần nhẹ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Gen di truyền ảnh hưởng thế nào đến đứa con tương lai của bạn

H.Minh - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm