Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Dinh dưỡng và cơn đau – mối quan hệ tương tác (Phần 1)

Dinh dưỡng tốt là một phần rất quan trọng đảm bảo sức khỏe mỗi người. Một chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học sẽ cung cấp những chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động và phát triển, cũng như tăng cường chức năng miễn dịch và khả năng phòng chống bệnh tật của cơ thể. Vậy dinh dưỡng có liên quan như thế nào trong việc chống lại cơn đau và viêm ?

Chế độ ăn uống có giúp ích gì trong điều trị cơn đau hay không?

Các nghiên cứu cho thấy rằng có mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và chứng viêm - phản ứng của cơ thể bạn đối với chấn thương hoặc tình trạng nhiễm trùng. Tình trạng viêm gây nóng, đỏ, sưng và đau ở phần bị cơ thể bị ảnh hưởng. Mặc dù phản ứng bình thường này của hệ thống miễn dịch rất quan trọng để tự chữa lành bệnh, nhưng đôi khi tình trạng viêm có thể trở thành mạn tính và lan rộng hơn khắp cơ thể. Viêm lâu dài có liên quan đến một số bệnh và vấn đề sức khỏe nhất định, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp và bệnh tim.

Mặc dù lý do chính xác là không rõ ràng, tuy nhiên các nhà khoa học tin rằng có một số loại thực phẩm bảo vệ chống lại chứng viêm, trong khi cũng có các loại thực phẩm khác thực sự có thể khuyến khích chứng viêm nặng nề hơn.

Thực phẩm góp phần gây viêm

Có những thực phẩm giúp quá trình viêm dễ xảy ra hoặc quá trình viêm tiến triển nặng hơn. Hầu hết các loại thực phẩm chế biến sẵn đều dễ gây viêm nhiễm, vì chúng có xu hướng chứa nhiều chất béo không lành mạnh (bao gồm chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa), đường tinh chế, chất bảo quản và carbohydrate tinh chế. Thực phẩm chiên giòn, bánh ngọt, ngũ cốc chế biến, gạo trắng, khoai tây trắng, đường, bánh mì và thịt đỏ cũng là những thực phẩm dễ gây viêm nhiễm.

Thực phẩm có khả năng chống viêm

Một số các chất dinh dưỡng và thực phẩm có đặc tính chống viêm hoặc giảm đau khi quá trình viêm của cơ thể xảy ra. Các thực phẩm chống viêm phổ biến hiện nay được biết đến có thể bao gồm:

  • Cá và các loại thực phẩm khác có chứa chất béo omega-3. Chất béo omega-3 đóng một vai trò trong việc thay đổi quá trình viêm và điều chỉnh cơn đau. Cá hồi, cá ngừ, cá thu và cá trích là các loại cá có chứa nhiều chất béo này. Thực phẩm làm từ đậu nành, quả óc chó, quả hồ đào và hạt lanh xay cũng là nguồn cung cấp chất béo omega-3 dồi dào.
  • Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa. Trái cây và rau quả nhiều màu sắc, chẳng hạn như rau xanh, bơ, củ cải đường và quả mọng rất giàu chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa có thể ngăn ngừa, trì hoãn hoặc sửa chữa một số loại tổn thương tế bào và mô. Chất chống oxy hóa bao gồm một số vitamin, khoáng chất và hóa chất có nguồn gốc thực vật, chẳng hạn như vitamin C, vitamin E, carotene, lycopene và flavonoid. Nhiều loại thực phẩm khác cũng giàu chất chống oxy hóa, chẳng hạn như đậu lăng, các loại đậu khác và hạt, ngũ cốc nguyên hạt, trà xanh và một số loại gia vị nhất định như gừng và nghệ.
  • Một số chất bổ sung chế độ ăn uống. Các chất bổ sung chế độ ăn uống đã được chứng minh là giúp cung cấp sự cân bằng lành mạnh của các chất hóa học gây viêm trong cơ thể, bao gồm cây móng vuốt mèo (nho nhiệt đới), cây móng quỷ, rễ gừng, nghệ và boswellia (nhũ hương). Các chất bổ sung các chế độ ăn khác - bao gồm dầu cá omega-3 và chất chống oxy hóa - rất hữu ích khi thực đơn không có đủ các chất dinh dưỡng này trong chế độ ăn uống hàng ngày.

Các chất dinh dưỡng cụ thể và thực vật

Ngay cả khi chúng ta đang ăn nhiều thức ăn, không phải lúc nào lượng thức ăn chúng ta tiêu thụ cũng chuyển thành các chất dinh dưỡng và mang đến một chế độ dinh dưỡng tốt. Do thói quen ăn uống kém và nhiều loại thực phẩm thiếu chất dinh dưỡng cần thiết, nhiều người không nhận được đầy đủ vitamin và khoáng chất để có dinh dưỡng tối ưu.

Sự thiếu hụt dinh dưỡng có thể ảnh hưởng xấu đến nhiều khía cạnh sức khỏe và sự hài hòa tổng thể của cơ thể - bao gồm mức năng lượng hoạt động, tâm lý, hoạt động trí óc, mức độ viêm và phản ứng miễn dịch. Chế độ dinh dưỡng tốt thậm chí có thể ảnh hưởng đến mức độ hồi phục của cơ thể sau chấn thương hoặc phẫu thuật. Trên thực tế, các nghiên cứu cho thấy rằng những người dùng một số loại thực phẩm chức năng trước và/hoặc sau khi phẫu thuật sẽ mang lại một số lợi ích nhất định, bao gồm ít biến chứng do nhiễm trùng, vết thương mau lành hơn và phục hồi nhanh hơn.

Đọc tiếp tại: Dinh dưỡng và cơn đau – các thực phẩm ảnh hưởng đến cơn đau và tình trạng viêm (Phần 2)

BS. Minh Khánh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Mayoclinic)
Bình luận
Tin mới
  • 12/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu hợp chất chống oxy hóa bảo vệ mạch máu

    Dinh dưỡng hợp lý là chìa khóa để bảo vệ mạch máu. Việc lựa chọn thực phẩm đúng là nền tảng giúp kiểm soát các nguy cơ như rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch…

  • 12/12/2025

    Lối sống lành mạnh cho người cao tuổi trong tiết trời se lạnh

    Khi mùa thu đến, không khí se lạnh và sự thay đổi nhiệt độ giữa ngày và đêm tạo nên những thách thức cho sức khỏe, đặc biệt đối với người cao tuổi. Với hệ miễn dịch suy giảm và nguy cơ cao mắc các bệnh lý mạn tính, người cao tuổi cần một lối sống lành mạnh để duy trì thể chất và tinh thần. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách xây dựng chế độ dinh dưỡng, tập luyện phù hợp và các biện pháp phòng bệnh hiệu quả để đảm bảo sức khỏe người cao tuổi mùa thu.

  • 11/12/2025

    5 loại rau củ có hàm lượng protein cao bất ngờ, vượt cả trứng

    Ít ai ngờ rằng, nguồn protein không chỉ đến từ thịt hay trứng. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy, một số loại rau củ có khả năng 'vượt mặt' trứng về hàm lượng protein trên mỗi khẩu phần ăn.

  • 11/12/2025

    3 cách đơn giản để loại bỏ chứng ợ nóng

    Ợ nóng là cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng, thường kèm theo vị chua, và là triệu chứng của trào ngược axit. Một số biện pháp tự nhiên tại nhà và thuốc không kê đơn có thể giúp giảm ợ nóng, và một số thay đổi lối sống có thể giúp giảm tình trạng ợ nóng.

  • 10/12/2025

    Điều gì xảy ra khi ăn chuối lúc bụng đói?

    Nếu đang thắc mắc ăn chuối khi bụng đói có lợi ích gì cho cơ thể, hãy tìm hiểu 5 lợi ích bất ngờ khi ăn chuối lúc bụng đói.

  • 10/12/2025

    Tập thể dục như một liệu pháp điều trị ung thư phổi

    Nghiên cứu cho thấy các chương trình tập thể dục cho bệnh nhân ung thư phổi không chỉ an toàn mà còn mang lại nhiều lợi ích, bao gồm cải thiện chất lượng cuộc sống, ít biến chứng sau phẫu thuật, thời gian nằm viện ngắn hơn, ít triệu chứng bệnh và tác dụng phụ của điều trị hơn, và có thể có cơ hội sống lâu hơn.

  • 09/12/2025

    Tại sao uống nước đậu đen rang lại tốt hơn nước đậu đen chưa rang?

    Nước đậu đen được ưa chuộng ở châu Á, đặc biệt là Nhật Bản (với tên gọi Kuromamecha) và Việt Nam nhờ khả năng hỗ trợ giảm cân, thanh nhiệt và cung cấp chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, nên dùng đậu rang hay đậu thô để tối ưu hiệu quả sức khỏe?

  • 09/12/2025

    10 rủi ro có thể xảy ra với người ăn kiêng quá ít calo

    Ăn kiêng cắt giảm calo giúp giảm cân nhưng ăn quá ít calo có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Vậy điều gì xảy ra khi bạn ăn kiêng quá ít calo?

Xem thêm