Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Con người có bao nhiêu cảm xúc?

Cảm xúc quyết định rất nhiều đến cuộc sống của mỗi chúng ta. Thậm chí đến các nhà thơ, nhà văn cũng không có cách nào miêu tả hết được sự đa dạng ấy.

Con người có bao nhiêu cảm xúc?

Cảm xúc là một thứ vô cùng khó nắm bắt, đặc biệt khi chúng ta giao tiếp với những người xung quanh. Chúng ta không thể tồn tại mà không có cảm xúc nhưng hiếm khi dừng lại để suy nghĩ xem xét về những khía cạnh của nó. Đó là một câu hỏi đã làm cho các nhà khoa học, triết học bỏ ra rất nhiều thời gian để nghiên cứu.

Học thuyết về cảm xúc

Ngay từ đầu thế kỷ IV TCN, Aristotle đã cố xác định số lượng các cảm xúc cơ bản. Theo quan điểm của ông, cảm xúc được chia làm 14 dạng cơ bản nhất là: sợ hãi, tự tin, giận dữ, bằng hữu, bình tĩnh, thù địch, xấu hổ, vô liêm sỉ, đáng thương, tử tế, đố kỵ, căm phẫn, tranh đua và coi thường.

Khoảng thế kỷ thứ 20, với sự phát triển của ngành tâm lý học, những khái niệm này đã được mở rộng ra nhất nhiều. Theo nhà tâm lý học Robert Plutchick, có tất cả hơn 90 định nghĩa về “cảm xúc” đã được đưa ra.

Trong những năm gần đây, các nhà tâm lý học đã cố gắng nhận ra và phân loại cảm xúc theo kinh nghiệm và những quan điểm của xã hội. Đáng ngạc nhiên thay khi suy nghĩ về những cảm xúc đơn giản nhất, đa số các nhà tâm lý học đều nói rằng chúng thực sự ít hơn so với cái mà bạn nghĩ.

Hệ thống mã hóa hành động trên khuôn mặt của Eckman

Nhiều nhà nghiên cứu đã đặt ra câu hỏi cho Plutchik về mô hình của ông và lập luận rằng những cảm xúc phụ của ông thường có thể thay đổi bởi văn hóa và xã hội. Họ nhấn mạnh rằng, để một cảm xúc trở thành nền tảng, nó phải dựa trên kinh nghiệm phổ biến của tất cả các nền văn hóa.

Để giải thích vấn đề này, nhà tâm lý học Paul Ekman đã tạo ra cái mà ông gọi là hệ thống mã hóa hành động trên khuôn mặt (FACS), một mô hình đo lường và đánh giá các chuyển động của cơ mặt, cũng như mắt và đầu. Dựa trên nguyên lý của mình, Ekman đề xuất rằng có bảy hình thức biểu cảm phổ biến nhất của tất cả mọi người trên thế giới: hạnh phúc, buồn bã, bất ngờ, sợ hãi, giận dữ, ghê tởm và coi thường.

Trong khi công việc của Ekman giúp làm nổi bật các tác động của “tự nhiên hoặc nuôi dưỡng” đối với các phản ứng cảm xúc, phần lớn lý thuyết của ông đều bị chỉ trích. Năm 2004, ông đề xuất rằng những kỹ thuật tương tự có thể được sử dụng như một phương tiện phát hiện nói dối.

4 loại cảm xúc không thể thay đổi được

Tiếp theo công trình của Ekman, vào năm 2014, một nhóm nghiên cứu tại Đại học Glasgow đã xác định được các cảm xúc trên nét mặt không phụ thuộc bởi ảnh hưởng từ văn hóa và xã hội.

Những gì các nhà nghiên cứu tìm thấy là một số cảm xúc nhất định cùng gợi lên một phản ứng trên khuôn mặt. Ví dụ như sợ hãi và ngạc nhiên có sự tham gia của các cơ mặt giống nhau. Tuy đại diện cho hai cảm xúc nhưng chúng có thể xem là một. Tương tự, có thể áp dụng cho sự ghê tởm và giận dữ, hưng phấn và sốc.

Dựa trên những phát hiện của họ, các nhà khoa học đã làm giảm số lượng cảm xúc xuống chỉ còn bốn, đó là: hạnh phúc, buồn bã, tức giận và sợ hãi.

Ngoài điều này, họ còn lập luận rằng việc trải qua hàng ngàn năm dưới ảnh hưởng của văn hóa và xã hội, các biến thể phức tạp hơn của cảm xúc đã được hình thành và phát triển.

Các biểu hiện trên khuôn mặt chủ yếu là do yếu tố sinh học (sinh ra đã có) trong khi các biểu cảm tinh tế và phức tạp chủ yếu do ảnh hưởng xã hội (những thứ mà chúng ta ảnh hưởng từ văn hóa, học được và phát triển theo thời gian).

Điều này cho chúng ta biết gì?

Cảm xúc và cách chúng ta trải nghiệm, biểu đạt chúng có lúc rất rõ ràng cụ thể nhưng cũng có lúc mập mờ, đan xen. Tuy nhiên các cảm xúc cơ bản, cho dù có bao nhiêu loại, đều đóng vai trò nền tảng cho hệ thống cảm xúc tinh tế và phức tạp mà con người đã, đang và tiếp tục trải qua.

Tìm hiểu thêm thông tin chi tiết tại: Đi tìm mục đích của cảm xúc

Ths.Lê Thanh Hà - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Verywell
Bình luận
Tin mới
  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

Xem thêm