Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cảnh báo biến đổi khí hậu khiến các bệnh truyền nhiễm lan rộng hơn

Những nghiên cứu mới đây đã đưa ra một gợi ý cho câu hỏi trên đó là việc biến đổi khí hậu chịu trách nhiệm một phần trong việc lan truyền vi rút Zika nhanh chóng.

Năm 2015, bệnh do vi rút Zika gây ra là một vấn đề sức khỏe được toàn thế giới quan tâm. Virus này đã vượt qua đường biên giới của một số nước ở Thái Bình Dương lan tới châu Mỹ với con số là 500.000 người mắc ở 40 quốc gia. Phần lớn triệu chứng của bệnh đều khá nhẹ, giống như cảm cúm thông thường nhưng với phụ nữ đang mang thai vi rút này lại xâm nhập vào thai nhi, phá hủy hệ thống thần kinh và não bộ dẫn đến biến chứng teo não ở trẻ sơ sinh.

Còn có rất nhiều thắc mắc về vi rút Zika mà các nhà khoa học vẫn chưa trả lời được. Trong số đó có một vấn đề nổi trội nhất đó là làm thế nào mà vi rút này lại lan truyền nhanh và xa một cách đáng sợ đến như thế ?

Những nghiên cứu mới đây đã đưa ra một gợi ý cho câu hỏi trên đó là việc biến đổi khí hậu chịu trách nhiệm một phần trong việc lan truyền vi rút Zika nhanh chóng.

Zika là một trong những vấn đề được bàn luận sôi nổi tại các diễn đàn, hội nghị về sức khỏe toàn cầu.  Cùng với đó là vấn đề biến đổi khí hậu, sự nóng lên toàn cầu ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe con người. Ví dụ thời tiết nóng làm cho các loại thực vật như cây thường xuân càng độc hơn, hoặc làm cho dị ứng thời tiết kéo dài hơn, tăng các các sóng và khói bụi trong không khí gây ra các bệnh đường hô hấp trầm trọng hơn. Rõ ràng các điều kiện khí hậu hiện nay đang thuận lợi cho việc phát triển sinh sôi các bệnh tật trong đó có bệnh truyền nhiễm mà  vi rút Zika là một ví dụ diển hình

Vấn đề biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến sức khỏe ngày càng cấp thiết hơn đòi hỏi phải có nhiều nỗ lực của nhiều ngành và nhiều quốc gia cùng chung tay góp sức hơn. Một chuyên gia y tế đã phát biểu rằng: những bức tường biên giới chỉ ngăn chặn được cọn người chứ không ngăn chặn được sự lan truyền của bệnh dịch. Chính việc không biến giới lại giúp bảo vệ sức khỏe của con người bằng sự chung tay kiểm soát bệnh dịch và biến đổi khí hậu của tất cả các quốc gia.

Mối liên quan giữa thời tiết và sự lan truyền dịch bệnh

Khi virút Zika gây ra những vụ dịch lớn vào năm 2015, người ta thấy rằng năm đó thời tiết được ghi nhận là có những đợt nóng lịch sử. Nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam bị ảnh hưởng bởi hiện tượng El Nino. Nhưng đó không phải là hiện tượng El Nino bình thường mà là siêu El Nino khiến thời tiết nắng nóng kéo dài trong nhiều tháng không phải là mùa hè và nhiệt độ thời điểm đó đã phá vỡ kỷ lục nhiệt độ từ trước tới giờ. Trong khi đó lại có nhiều khu vực lại hứng chịu nhiều cơn mưa lũ bất thường và nhiều chỗ lại hạn hán kéo dài.

El Nino không chỉ khiến thời tiết thay đổi mà còn mang lại những bất thường của bệnh dịch. Báo cáo sốt xuất huyết hàng tháng của 8 nước trong khu vực Đông Nam Á phát hiện ra rằng những bệnh có liên quan chặt chẽ với vi rút Zika trở nên  nghiêm trọng hơn khi El Nino diễn ra. Trong suốt thời gian nắng nóng đó, sốt Dengue (sốt xuất huyết) lây lan nhanh hơm, xa hơn và số người mắc tăng lên nhiều hơn so với những năm có nhiệt độ trung bình thấp.
Đó là điều hoàn toàn hợp lý, bởi chúng ta đều biết đặc điểm sinh học của muỗi lan là phát triển mạnh mẽ ở những nơi có khí hậu nóng ẩm. Nhiệt độ cao trong một thời gian dài là điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sôi nảy nở. Với những muỗi loại nhỏ khi được nở ra trong điều kiện ấm áp sẽ khiến chúng có nhu cầu máu nhiều hơn để đáp ứng cho sự phát triển của trứng.  Điều đó có nghĩa là sẽ  tăng khả năng truyền bệnh hơn. Muỗi không chỉ là trung gian lây truyền bệnh sốt xuất huyết, sốt rét, mà còn có cả Zika và nhiều bệnh dịch khác.

Thông tin thêm về bệnh truyền nhiễm tại bài viết: Biến đổi khí hậu và bệnh mới nổi ở Việt Nam

Bs.Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Webmd
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm