Cách nhận biết thực phẩm "siêu chế biến" thường gặp
Thực phẩm "siêu chế biến" (Ultra-processed food) tiện lợi nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ với sức khỏe. Một vài dấu hiệu sau giúp bạn nhận biết và cắt giảm thực phẩm kém lành mạnh trong chế độ ăn hàng ngày.
Thực phẩm "siêu chế biến" đã trở nên phổ biến trong những năm gần đây.
Định nghĩa thực phẩm "siêu chế biến"
Trước khi đến được bàn ăn, mọi thực phẩm đều phải trải qua một vài công đoạn chế biến. Tuy nhiên, theo hệ thống phân loại chế độ dinh dưỡng NOVA, dựa vào thành phần và mục đích và mức độ chế biến, thực phẩm có thể được chia làm 4 nhóm:
- Thực phẩm thô hoặc ít chế biến (Unprocessed or minimally processed foods): Rau củ, trái cây tươi.
- Nguyên liệu dùng trong thực phẩm chế biến (Processed ingredients): Là thực phẩm được thêm vào để món ăn được hấp dẫn hơn: Bơ, dầu ăn, đường...
- Thực phẩm qua chế biến (Processed foods): Thực phẩm qua chế biến để bảo quản lâu hơn, hoặc tăng hương vị như: Phô mai, rau củ muối chua...
- Thực phẩm "siêu chế biến" (Ultra-processed foods): Là các thực phẩm đã qua nhiều quy trình chế biến, được thêm nhiều phụ gia và có thể ăn liền.
Theo hệ thống NOVA, những thực phẩm "siêu chế biến" không giàu dinh dưỡng, nhưng lại dễ ăn và khiến bạn ăn nhiều hơn. Tim Spector – chuyên gia về dịch tễ học tại Đại học King (London, Vương quốc Anh) cho hay: "Trong một thập kỷ qua, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thực phẩm "siêu chế biến" có hại với sức khỏe. Nhiều tác hại chúng ta còn chưa từng nghĩ tới, như các bệnh ung thư, tim mạch, đột quỵ và sa sút trí tuệ".
Dấu hiệu nhận biết thực phẩm "siêu chế biến"
Theo chuyên gia dinh dưỡng Emily Kier, thực phẩm "siêu chế biến" thường được thêm nhiều hóa chất (chất tạo màu, chất tạo ngọt, chất bảo quản và chất nhũ hóa). Vì vậy, dấu hiệu đầu tiên để nhận biết nhóm thực phẩm này là đọc bảng thành phần để phát hiện các thành phần hóa chất kể trên. Nếu có nhiều nguyên liệu bạn không nhận diện được, hoặc bảng thành phần quá dài, khả năng cao đó là một thực phẩm "siêu chế biến".
Chuyên gia Kier cũng nhấn mạnh, việc sử dụng thực phẩm "siêu chế biến" là điều khó tránh khỏi trong thế kỷ 21. Quá trình này giúp thực phẩm có hạn sử dụng lâu dài hơn, hương vị cũng dễ ăn và tiện lợi khi thưởng thức.
Tuy nhiên, cần tránh lạm dụng thực phẩm "siêu chế biến", mà nên ưu tiên rau củ, trái cây và thực phẩm thô là nguồn thực phẩm chính trong bữa ăn hàng ngày. Bạn cũng nên trang bị những kiến thức về dinh dưỡng để có thể đưa ra những lựa chọn lành mạnh hơn.
7 thực phẩm "siêu chế biến" không ngờ tới
Bánh mì
Đọc bảng thành phần của bánh mì để tìm được lựa chọn lành mạnh, ít qua chế biến.
Không phải loại bánh mì nào cũng trải qua nhiều bước chế biến công nghiệp. Bánh mì lên men tự nhiên (sourdough) là một lựa chọn được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng. Tuy nhiên, bạn nên hạn chế dùng bánh ngọt chế biến công nghiệp, đặc biệt là bánh mì trắng có hạn sử dụng lâu dài.
Ngũ cốc ăn sáng
Không ít sản phẩm ngũ cốc ăn liền, granola và bánh ngọt có chứa nhiều đường và chất tạo ngọt. Bạn có thể tự làm ngũ cốc tại nhà với những nguyên liệu như: Yến mạch cán dẹt, nho khô, các loại hạt hạch và trái cây khô bạn yêu thích. Bằng cách đó, bạn sẽ biết chính xác những nguyên liệu có trong bữa sáng của mình.
Soup đóng hộp
Nhiều sản phẩm soup đóng hộp chứa nhiều phụ gia mà bạn còn không nhận ra. Nếu bạn lựa chọn ăn soup đóng hộp hàng ngày, bạn thực chất đang ăn những nguyên liệu "siêu chế biến".
Bạn có thể cắt giảm tần suất ăn soup đóng hộp; Thay vào đó, tự nấu soup tại nhà. Bạn có thể nấu số lượng lớn, trữ đông lạnh và sử dụng khi cần.
Các bữa ăn đóng gói sẵn
Khuyết điểm lớn nhất của các món ăn đóng gói sẵn (pizza, đồ hộp có thể ăn ngay sau khi vi sóng) là hàm lượng muối cao. Bạn có thể thay thế những bữa ăn tiện lợi này bằng cách mua nguyên liệu tươi đông lạnh và tự chế biến khi cần.
Sữa chua vị trái cây
Nhiều sản phẩm sữa chua có vị trái cây sử dụng syrup, chất tạo ngọt thay vì trái cây tươi. Đây là đặc điểm biến chúng thành thực phẩm "siêu chế biến". Thay vào đó, bạn có thể mua sữa chua không đường, sữa chua Hy Lạp và tự thêm hoa quả theo ý thích.
Snack khoai tây
Các loại bánh ăn vặt (snack) dạng khoai tây chiên giòn là thực phẩm trải qua vô vàn công đoạn chế biến công nghiệp. Một số sản phẩm có thể chứa ít chất béo, calo thấp, nhưng vẫn chứa nhiều nguyên liệu mà bạn không thể gọi tên. Bạn nên thưởng thức snack khoai tây vừa phải (theo khẩu phần khuyến nghị trên bao bì) hoặc tự chế biến khoai tây nướng giòn tại nhà.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thực phẩm 'siêu chế biến' tàn phá cơ thể thế nào?
-
Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh
Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.
-
8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh
Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.
-
Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ
Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.
-
Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn
Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
-
Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?
Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?
-
Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?
Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.
-
Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da
Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.
-
Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam
Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.
