Bí ẩn của Covid-19: Tại sao cùng nhiễm virus, có người thiệt mạng, người lại chẳng bị sao?

Trên thực tế, vấn đề này là một trong những bí ẩn lớn nhất của đại dịch Covid-19 mà giới khoa học vẫn chưa thể tìm ra đáp án chính xác. Dù vậy, vẫn có một vài giả thuyết và chúng ta sẽ thử tìm hiểu xem.

Hình ảnh được ghi lại tại 1 bệnh viện ở New York (Mỹ), bệnh nhân phải nằm ngoài hành lang bệnh viện vì quá tải

Ngày 3/4, số ca xác nhận nhiễm Covid-19 trên toàn thế giới đã vượt qua cột mốc 1 triệu. Một cột mốc đáng buồn, và buồn hơn nữa là vẫn tiếp tục tăng lên với tốc độ đáng báo động. Bởi tính đến thời điểm tối 7/4, thế giới đã có thêm hơn 300.000 ca nhiễm mới, và tổng cộng hơn 74.000 người tử vong từ đầu đại dịch đến nay.

Tuy nhiên, có một điểm đáng chú ý là không phải trường hợp nào nhiễm bệnh cũng có phản ứng giống nhau. Triệu chứng của các bệnh nhân nhiễm Covid-19 được trải rất rộng, có người bị nặng, nhưng cũng có người nhẹ, thậm chí không phát bệnh.

Tại sao lại như vậy? Các nhà khoa học đã đưa ra một vài giả thuyết.

Phản ứng không giống nhau

Triệu chứng phổ biến nhất đối với người nhiễm SARS-CoV-2 là sốt cao, ho khan, khó thở dẫn đến thở ngắn. Tuy nhiên, nhiều báo cáo cũng chỉ ra rằng có rất nhiều bệnh nhân bộc lộ các triệu chứng không liên quan đến đường hô hấp. Như một nghiên cứu tại tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc) trên 204 bệnh nhân, có đến hơn 1/2 xuất hiện triệu chứng về tiêu hóa, như chán ăn, buồn nôn và tiêu chảy.

Không phải người nào nhiễm virus cũng có dấu hiệu ho, sốt, khó thở (Ảnh VnExpress)

Báo cáo khác trên tạp chí New York Times cho thấy đôi khi bệnh nhân có các triệu chứng về thần kinh, như phù não hoặc co giật, động kinh. Một số trường hợp lại có triệu chứng về tim, cũng như đau cơ và mệt mỏi cực độ. Và đặc biệt, có những bệnh nhân dù dương tính, nhưng triệu chứng lại cực kỳ nhẹ, thậm chí là không có triệu chứng luôn.

Tại sao ảnh hưởng của Covid-19 lên mỗi người lại khác nhau đến vậy? "Vấn đề cơ bản là con người vốn không phải máy móc," - trích lời chuyên gia y tế Kathryn Jacobsen trên Yahoo News. "Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng của cơ thể đối với mầm bệnh. Trong trường hợp virus corona, 2 yếu tố quan trọng nhất là độ tuổi và tình trạng sức khỏe."

Tác động của độ tuổi đến mức độ nghiêm trọng về triệu chứng bệnh là tương đối dễ thấy. "Cách cơ thể chúng ta phản ứng với mầm bệnh sẽ thay đổi theo độ tuổi," - Jacobsen nhận định. "Dù là ai trong độ tuổi nào, bạn cũng có thể nhiễm virus và chết vì nó. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong là cao nhất đối với nhóm người cao tuổi."

Bên cạnh độ tuổi, việc có sẵn 2 - 3 bệnh lý khác cũng khiến các triệu chứng trở nên khác biệt. "Bệnh nhân có sẵn bệnh lý về tim, phổi, tiểu đường hoặc các chứng bệnh khác sẽ bộc lộ triệu chứng nặng hơn," - Jacobsen cho biết. Tuy nhiên, cơ chế trong chuyện này thì chưa được làm rõ.

Một yếu tố khác có khả năng gây ảnh hưởng đến các triệu chứng, đó là tần suất và mức độ tiếp xúc với mầm bệnh. "Giống như bất kỳ loại bệnh nào, virus sẽ chết chóc hơn nếu chúng tấn công với số lượng lớn," - trích bài viết của tiến sĩ Joshua D. Rabinowitz và Caroline R. Bartman trên New York Times.

Nhóm người cao tuổi, có ít nhất 1 bệnh lý nền, sẽ có nguy cơ tử vong cao hơn

"Bước vào một tòa nhà từng có một người nhiễm virus sẽ không nguy hiểm bằng việc phải ngồi cạnh người đó suốt hàng giờ trên tàu điện," - Rabinowitz chia sẻ. "Việc tiếp xúc với virus ở nồng độ thấp thậm chí có thể kích thích hệ miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể trong trường hợp gặp phải lượng virus lớn hơn trong tương lai."

Đối với Covid-19, vẫn còn quá sớm để kết luận chính xác liệu còn những yếu tố nào khác ảnh hưởng đến khả năng gây bệnh của virus, nhưng nhiều khả năng vẫn còn vài yếu tố khác. Theo Jacobsen thì thuốc lá, chế độ dinh dưỡng, y tế, hóa chất cơ thể, thậm chí là gene di truyền đều là các yếu tố cần cân nhắc.

Hiển nhiên, những người thuộc nhóm rủi ro bệnh nặng cao sẽ được khuyên cẩn thận hơn, để giảm thiểu khả năng tiếp xúc và lây lan. Nhưng theo Jacobsen: "Điều này không có nghĩa những người thuộc nhóm rủi ro thấp có thể chủ quan mà không bảo vệ mình. Rủi ro thấp thôi chứ không phải hoàn toàn không có."

"Điều quan trọng là chúng ta sẽ không thể biết chắc chắn ai sẽ có triệu chứng nhẹ, ai sẽ nặng. Nên lựa chọn an toàn nhất cho tất cả là hãy làm theo chỉ đạo của chính phủ và cơ quan y tế, về việc phòng chống dịch bệnh lần này."

Theo tôi, ngoài các yếu tố kể trên, quy luật dịch tễ là vụ dịch nào cũng có vòng đời của nó. Virus là ký sinh trùng, là sinh vật sống thì có sinh tử chứ, tức là cũng theo quy luật Sinh – Trụ - Hoại – Diệt? Như SARS có vaccine đâu mà nó biến mất luôn?

à Nội cách ly thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh với 2 ca nhiễm SARS-CoV-2 (ảnh Tiền Phong)

Trong quá trình điều trị và khỏi bệnh, virus vẫn tiếp tục phát tán nhưng sẽ yếu đi khi kháng thể xuất hiện. Khi qua đỉnh dịch, cộng đồng khỏi bệnh có kháng thể tăng lên thì dịch sẽ yếu đi và bản thân độc lực của virus cũng yếu đi, không còn gây bệnh nặng thêm được nữa, trừ những người quá mẫn cảm hoặc quá suy nhược. Mặt khác, việc virus phát tán ra môi trường sẽ chịu tác động của các yếu tố môi trường như nhiệt, tia cức tím của mặt trời và các hóa chất tiệt trùng ở các liều lượng và thời gian khác nhau, sẽ có một lượng nhất định không bị bất hoạt hoàn toàn mà chỉ bị “khuyết tật” hoặc yếu đi nhưng vẫn còn khả năng gây nhiễm? Có thể vẫn nhiều ca F1 trở đi sẽ tiếp tục làm nó yếu thêm và dịch sẽ kết thúc hoặc biến mất hẳn như đã từng xảy ra với dịch SARS? Phải chăng, lý thuyết “miễn dịch cộng đồng” đã từng có chỗ đứng và cái lý riêng của nó?

Trường hợp ca bệnh số 243 ở Mê Linh, Hà Nội sẽ là một đối tượng nghiên cứu thú vị với giới chuyên môn Việt Nam, khi mà ông này, ngày 21/3, thấy đau mỏi người, ngấy sốt (không cặp nhiệt độ), nghĩ bị cảm cúm nên đã ra hiệu thuốc gần nhà (do chị N.T.H. bán) mua 1 vỉ thuốc cảm cúm về uống (không nhớ tên thuốc). Ngay ngày hôm sau, ông T. thấy đỡ mỏi, không sốt và những ngày sau đã sinh hoạt và làm việc bình thường.

Một vài nước đã ghi nhận tỷ lệ bệnh nhân không triệu chứng và không phát bệnh. Số phát bệnh có triệu chứng nhẹ cũng không ít ở các đối tượng khỏe mạnh hoặc còn trẻ.

Bệnh Covid 19 không nguy hiểm và gây tử vong nhanh như SARS, MERS, H1N1, H5N1… nhưng do tốc độ lây lan trong giai đoạn chưa có triệu chứng làm cho hệ thống y tế quá tải, các ca bệnh nặng hầu hết do có bệnh nền hoặc không được điều trị đúng, kịp thời. Phải chăng chưa có ca tử vong tức là Việt Nam có nền y tế ưu việt hơn các nước phát triển như Trung Quốc, Châu Âu và Mỹ?

Tham khảo thông tin tại bài viết: Những người có nhóm máu A có nguy cơ nhiễm COVID-19 cao hơn những nhóm máu khác?

Chí Thiện - Theo Healthplus

Bình luận

Tin mới

02/12/2025

4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.
02/12/2025

Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.
01/12/2025

4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.
01/12/2025

Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.
30/11/2025

5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.
30/11/2025

Mối liên hệ giữa thời tiết và tâm trạng: Làm sao để luôn lạc quan?

Khi trời mưa hoặc trở lạnh, bạn có thể cảm thấy tâm trạng mình đi xuống, thiếu năng lượng và lười biếng hơn. Điều này không phải ngẫu nhiên, mà là dấu hiệu cho thấy thời tiết có ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Bài viết này sẽ đi sâu vào mối liên hệ giữa thời tiết và cảm xúc, giải thích tại sao những thay đổi theo mùa có thể gây ra trầm cảm theo mùa, đồng thời giới thiệu các biện pháp tự nhiên để giúp bạn duy trì tinh thần lạc quan ngay cả trong những ngày u ám.
30/11/2025

Ý nghĩa các chỉ số trong kiểm tra loãng xương

Bệnh loãng xương thường tiến triển âm thầm và rất khó phát hiện. Đến khi phát tác, bệnh thường khó điều trị và phục hồi, để lại nhiều hậu quả nguy hiểm. Kiểm tra mật độ xương định kì được các bác sỹ khuyến cáo nhằm chẩn đoán sức khỏe xương và phát hiện sớm các nguy cơ bị loãng xương. Vậy, thực sự kết quả của đo mật độ xương có ý nghĩa gì?
29/11/2025

7 loại đồ uống giúp ngừa đau họng - bệnh thường gặp ở giáo viên

Giống như ca sĩ hay diễn giả, giáo viên thường xuyên phải đối mặt với nguy cơ đau họng do phải nói liên tục trong nhiều giờ. Tham khảo một số đồ uống đơn giản giúp các thầy cô phòng ngừa và làm dịu cơn đau họng một cách hiệu quả.