Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

6 nguyên nhân bất ngờ gây sốc phản vệ

Sốc phản vệ là một phản ứng cấp tính, nghiêm trọng và toàn thân do cơ thể phản ứng quá mức với một kích thích gây dị ứng. Đây là một tình trạng cấp cứu y khoa, nếu không được điều trị kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Một số nguyên nhân đáng ngạc nhiên gây ra phản ứng sốc phản vệ bao gồm tập thể dục, ăn thịt đỏ hoặc thậm chí có kinh nguyệt - mặc dù những phản ứng này gần như không gây tử vong.

Các triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm phát ban, khó thở, tụt huyết áp, sưng phù, co thắt cơ, buồn nôn, nôn và hôn mê. Nguyên nhân thường gặp là do phản ứng dị ứng với thức ăn, côn trùng, thuốc, vaccine hoặc các chất gây dị ứng khác.

Điều trị sốc phản vệ chủ yếu là sử dụng epinephrine (adrenaline) để giảm các triệu chứng, cùng với thêm oxy, truyền dịch và các biện pháp hỗ trợ sống khác nếu cần. Phòng ngừa sốc phản vệ bao gồm tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng và sẵn sàng các thuốc cứu cấp khi có nguy cơ.

Cách bảo vệ tốt nhất chống lại phản ứng sốc phản vệ là tránh bất cứ nguyên nhân nào gây ra phản ứng đó. Dưới đây là một số nguyên nhân tiềm ẩn ít được biết đến của sốc phản vệ.

1. Tập thể dục

Bạn có thể đang chạy trên máy chạy bộ và đột nhiên cảm thấy cực kỳ mệt mỏi, nóng bừng, khó thở, ngứa, nổi mề đay hoặc sưng mặt. Đây là những triệu chứng của sốc phản vệ do tập thể dục, cũng có thể được kích hoạt bởi các hoạt động như đi bộ nhanh hoặc làm việc lao lực.

2. Dị ứng với tinh dịch

Dị ứng tinh trùng, còn gọi là dị ứng tinh dịch, là một nguyên nhân hiếm gặp gây sốc phản vệ nhưng có thể gây ra các triệu chứng đe dọa tính mạng ở những phụ nữ mắc bệnh này trong hoặc sau khi giao hợp với nam giới.

Bệnh dường như phổ biến hơn ở những phụ nữ mắc bệnh hen suyễn dị ứng hoặc viêm da dị ứng (một chứng rối loạn da do chất gây dị ứng gây ra).

Sau khi tiếp xúc với tinh dịch, người phụ nữ có thể gặp các triệu chứng phản vệ nghiêm trọng, từ ngứa và nổi mề đay đến khó thở, sưng họng, thở khò khè, đau vùng chậu do co bóp tử cung, huyết áp thấp hoặc mất ý thức. Để ngăn chặn phản ứng này, hãy sử dụng bao cao su và yêu cầu bạn tình tránh ăn thực phẩm hoặc sử dụng các loại thuốc mà bạn bị dị ứng.

3. Sốc phản vệ có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt

Một số phụ nữ bị sốc phản vệ ngay trước hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt. Được gọi là sốc phản vệ theo chu kỳ, chứng rối loạn hiếm gặp này thường không được nhận biết. Đối với một số phụ nữ, sốc phản vệ không tái phát khi họ được tiêm một loại hormone gọi là medroxyprogesterone, loại hormone điều hòa sự rụng trứng và kinh nguyệt.

4. Các sản phẩm được làm từ cao su (latex)

Càng tiếp xúc nhiều với các sản phẩm làm từ cao su, bạn càng có nguy cơ cao bị dị ứng với chúng. Vì vậy, nếu bạn là nhân viên chăm sóc sức khỏe hay thợ làm tóc phải đeo găng tay cao su thường xuyên, bạn có nguy cơ bị dị ứng cao su cao hơn.

Nếu bạn nhạy cảm với cao su, hãy tránh dùng găng tay cao su. Bạn có thể tìm thấy găng tay không có thành phần cao su ở hiệu thuốc hoặc trên mạng. Nếu bắt buộc phải đeo găng tay cao su, hãy tìm loại găng tay không có bột vì chúng chứa ít protein cao su - chất gây ra phản ứng dị ứng. Rửa tay bằng xà phòng và nước sau khi sử dụng găng tay cao su.

5. Thịt động vật

Thịt từ động vật có vú - thịt bò, thịt lợn, thịt cừu, thịt bê, thịt nai, thỏ và các loại khác - có thể gây ra các triệu chứng sốc phản vệ vài giờ sau khi bạn ăn, khiến bạn khó tìm ra mối liên hệ giữa thực phẩm và dị ứng của bạn. Nhưng với dạng sốc phản vệ này, bạn có thể không gặp các triệu chứng cho tới 3 – 6 giờ sau, vì cần có thời gian để tiêu hóa thịt.

6. Vết đốt của côn trùng

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), có tới 90 - 100 người ở Hoa Kỳ tử vong mỗi năm do phản ứng dị ứng nghiêm trọng với vết đốt của côn trùng.

Ong, ong bắp cày, ong vàng và kiến lửa là những loài côn trùng có vết đốt có nhiều khả năng gây ra phản ứng phản vệ nghiêm trọng nhất. Nếu bạn đã từng bị phản ứng phản vệ khi bị đốt, bạn nên mang theo dụng cụ tiêm tự động epinephrine và thực hiện các bước để ngăn ngừa vết đốt, bao gồm:

  • Mặc quần áo sạch sẽ, sáng màu khi ra ngoài
  • Tránh nước hoa và đồ dùng vệ sinh có mùi thơm
  • Che chắn cơ thể nhiều nhất có thể bằng quần áo
  • Mang giày kín ngón chân khi ra ngoài trời
  • Tránh ăn uống khi ra ngoài
  • Giữ bình tĩnh nếu một con côn trùng bay xung quanh bạn

Đọc thêm tại bài viết: Sự thật và hiểu lầm về sốc phản vệ

Tóm tắt: tập thể dục, dị ứng tinh dịch, thậm chí cả việc có kinh nguyệt có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe. Các nguyên nhân như tiếp xúc với cao su, thịt động vật, và vết đốt của côn trùng cũng có thể tạo ra phản ứng đe dọa tính mạng. Đối với những người có nguy cơ cao, việc phòng tránh và chuẩn bị trước là cực kỳ quan trọng. Sự nhận thức về các nguyên nhân tiềm ẩn của sốc phản vệ có thể giúp chúng ta đưa ra các biện pháp phòng ngừa hợp lý.

Hoàng Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo EverydayHealth
Bình luận
Tin mới
  • 16/06/2025

    5 động tác tăng cơ chỉ trong 20 phút

    Để tăng cơ thường cần có chế độ ăn uống và kế hoạch tập luyện phù hợp, lâu dài. Tuy nhiên với chuỗi bài tập 20 phút dưới đây, bạn có thể tăng cơ bắp hiệu quả.

  • 16/06/2025

    Phụ huynh "đồng hành" cùng con mùa thi: Bí quyết giảm áp lực và tăng động lực

    Mùa thi luôn là thời điểm thử thách không chỉ đối với các thí sinh mà còn đối với phụ huynh. Khi kỳ thi chuyển cấp hay thi tốt nghiệp THPT đến gần, không khí gia đình thường trở nên căng thẳng, với những kỳ vọng lớn lao đặt lên vai các em học sinh.

  • 15/06/2025

    BMI: Liệu có còn là thước đo sức khỏe đáng tin cậy?

    Trong những thập kỷ gần đây, việc sử dụng BMI đã bị giám sát chặt chẽ vì phân loại sai những người có nguy cơ cao mắc các bệnh liên quan đến béo phì mà không tính đến các yếu tố quan trọng khác, chẳng hạn như bao nhiêu phần trăm trọng lượng của họ đến từ cơ và mỡ của họ nằm ở đâu.

  • 14/06/2025

    Uống quá nhiều nước có hại không?

    Tất cả các tế bào trong cơ thể chúng ta đều cần nước để hoạt động tốt. Mất nước gây ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu uống quá nhiều nước dẫn đến dư thừa nước cũng gây hậu quả nghiêm trọng.

  • 14/06/2025

    Hiến máu cứu người: Hành động ý nghĩa và nhân văn

    Máu là nguồn sống quý giá, là món quà vô giá mà con người có thể trao tặng lẫn nhau để duy trì sự sống. Trong những tình huống khẩn cấp như tai nạn, phẫu thuật hay điều trị các bệnh lý nghiêm trọng, việc tiếp cận nguồn máu an toàn là yếu tố quyết định giữa sự sống và cái chết.

  • 13/06/2025

    6 cách ăn cam giúp giảm cân nên thử

    Nhiều người thích ăn cam nhưng e ngại lượng đường trong cam ảnh hưởng đến quá trình giảm cân. Tìm hiểu cách ăn cam giúp no lâu và kiểm soát đường huyết hiệu quả.

  • 13/06/2025

    Những điều cần biết về nhóm máu và truyền máu: Kiến thức quan trọng cho sức khỏe cộng đồng

    Máu là nguồn sống quý giá, đóng vai trò không thể thay thế trong việc duy trì sự sống và điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm. Từ những phát hiện mang tính cách mạng của Karl Landsteiner vào đầu thế kỷ 20 về nhóm máu cho đến các tiến bộ y học hiện đại trong lĩnh vực truyền máu, con người đã không ngừng khám phá và hoàn thiện kiến thức về lĩnh vực này.

  • 12/06/2025

    Phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em trong mùa hè

    Mùa hè là thời điểm các em nhỏ được nghỉ ngơi, vui chơi sau một năm học tập căng thẳng. Đây cũng là dịp để các gia đình tổ chức những chuyến đi chơi, hoạt động ngoại khóa, hay đơn giản là để trẻ tự do khám phá thế giới xung quanh. Tuy nhiên, cùng với niềm vui ấy là nỗi lo lắng của các bậc phụ huynh về tai nạn trẻ em mùa hè, một vấn đề có xu hướng gia tăng đáng kể trong giai đoạn này.

Xem thêm