Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Xoa bóp bấm huyệt theo y học cổ truyền và hiện đại

Xoa bóp bấm huyệt là một liệu pháp bao gồm các thao tác tạo áp lực lên một số vị trí của cơ thể. Các chuyên gia đồng tình rằng xoa bóp bấm huyệt mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, dựa trên các nguyên lý y học cổ truyền và y học hiện đại. Vậy chúng có điểm gì khác nhau?

Xoa bóp bấm huyệt là như thế nào?

Có nhiều lý thuyết khác nhau về xoa bóp bấm huyệt. Nhưng nhìn chung, chúng ta chia thành 2 thuyết chính theo y học cổ truyền và y học hiện đại bao gồm:

Theo y học cổ truyền

Bấm huyệt dựa trên quan niệm xưa của người Trung Hoa về khí - hay có thể hiểu là dòng năng lượng quan trọng và chảy xuyên suốt trong cơ thể. Quan niệm này cho rằng dòng khí chảy trong mỗi cơ thể, và khi các quan trở nên căng thẳng, dòng khí sẽ bị nghẽn ở các vị trí tổn thương. Điều này có thể gây ra sự mất cân bằng tổng hòa dịch chuyển khí và dẫn đến bệnh. Từ đó, bấm huyệt nhằm mục đích giữ cho khí lưu thông ổn định, cân bằng kinh lạc và đẩy lùi bệnh tật.

Bấm huyệt thường đi kèm với xoa bóp. Liệu pháp xoa bóp bấm huyệt giúp sơ thông kinh lạc, lưu thông khí huyết, làm cho dinh vệ được điều hòa, âm dương được thăng bằng, trấn thống (giảm đau, thông qua tác động vào các huyệt, kinh lạc (kinh cân) có thể đuổi được ngoại tà, điều hòa được dinh vệ, thông kinh hoạt lạc và điều hòa chức năng tạng phủ.

Trước khi chữa bệnh bằng xoa bóp bấm huyệt, đầu tiên phải thông qua tứ chẩn (4 phép chẩn đoán của Đông y: vọng (nhìn), văn (nghe, ngửi...), vấn (hỏi) và thiết (bắt mạch, sờ nắn); có biện chứng và đặc biệt chú trọng phép xúc chẩn (sờ nắn) tại chỗ đau:

  • cự án (khó chịu khi ấn vào điểm đau: bệnh thuộc thực, bệnh mới mắc) hay thiện án (đau mà cảm giác dễ chịu khi ấn: bệnh thuộc hư, bệnh đã lâu)
  • phân tách rõ ràng hàn, nhiệt, hư thực, biểu lý... rồi sau dùng phép bổ hay tả mà có các thủ thuật khác nhau
    • Bổ: thủ thuật nhẹ nhàng, thời gian lâu, thuận chiều đường kinh
    • Tả: thủ thuật nhanh mạnh, thời gian ngắn, ngược chiều đường kinh

Một quan điểm nữa trong y học cổ truyền là ngoài việc dùng thuốc để phòng và chữa bệnh thì các phương pháp điều trị không dùng thuốc có ý nghĩa rất quan trọng, đặc biệt phương pháp xoa bóp bấm huyệt toàn thân. Đó là nền tảng đem lại những ứng dụng đột phá trong phòng, điều trị bệnh và nâng cao sức khỏe.

Theo y học hiện đại

Vào những năm 1890, các nhà khoa học Anh đã phát hiện ra rằng các dây thần kinh giúp kết nối từ bên ngoài da và các cơ quan nội tạng với nhau. Họ cũng phát hiện ra rằng toàn bộ hệ thống thần kinh của cơ thể có xu hướng điều chỉnh theo các yếu tố bên ngoài, bao gồm cả xúc giác. Khi đó, một tác động chạm hay nhấn có thể giúp làm dịu hệ thần kinh – đặc biệt là hệ thần kinh trung ương khi tất cả được liên kết thành một mối tổng hòa, mang đến sự thư giãn và các lợi ích khác giống như mát-xa.

Một số người lại tin rằng các cảm xúc tại não sẽ tạo ra cơn đau như một trải nghiệm chủ quan của cá nhân. Đôi khi, não bộ phản ứng với những cơn đau thể xác. Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt, não bộ có thể tạo ra cơn đau để phản ứng với tình trạng cảm xúc hiện tại như đau khổ về tình cảm hoặc tinh thần. Với lý thuyết hệ thống thần kinh xuyên suốt và lưu thông, bấm huyệt có thể giảm đau thông qua việc chạm vào xoa dịu, giúp cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng của cơ thể.

Lý thuyết chia vùng là một thuyết khác được sử dụng để giải thích cách hoạt động của bấm huyệt. Thuyết này cho rằng cơ thể được chia thành 10 múi dọc. Mỗi vùng chứa các bộ phận cơ thể khác nhau và tương ứng với các ngón tay và ngón chân cụ thể. Theo đó, việc chạm hay nhấn vào các ngón tay và ngón chân cho phép tiếp cận mọi bộ phận cơ thể trong một vùng cụ thể.

Nhìn chung, y học hiện đại đưa ra quan điểm rằng bấm huyệt – xoa bóp là một kích thích vật lý, trực tiếp tác động vào da thịt, thần kinh, mạch máu và các cơ quan cảm thụ gây nên những thay đổi về thần kinh, thể dịch, nội tiết qua đó nâng cao năng lực hoạt động của hệ thần kinh, nâng cao quá trình dinh dưỡng của cơ thể. Xoa bóp bấm huyệt làm giãn mạch máu, tăng tuần hoàn tại chỗ, góp phần chống viêm, giảm phù nề. Luồng máu tới sẽ tăng cường trao đổi chất, mang oxy tới cho tế bào và đào thải các chất thải cặn bã....

Tổng kết

Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, được công nhận và sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Y học cổ truyền và y học hiện đại có những lý thuyết khác nhau về quan điểm của xoa bóp bấm huyệt, nhưng nhìn chung xoa bóp - bấm huyệt có vai trò nhất định trong việc làm đẹp, phục hồi sức khỏe, phòng và chữa bệnh, từ đó nâng góp phần cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tham khảo thêm thông tin tại: Xoa bóp - bấm huyệt cải thiện rối loạn tiền đình

 

Bình luận
Tin mới
  • 22/03/2025

    Nhịn ăn gián đoạn kéo dài có hại gì?

    Nhịn ăn gián đoạn là biện pháp giảm cân phổ biến trong những năm gần đây. Tuy nhiên một phát hiện mới cho thấy, nên cân nhắc thời gian áp dụng chế độ ăn này ở những người trẻ tuổi vì nó có thể làm trầm trọng thêm bệnh đái tháo đường.

  • 22/03/2025

    8 lý do khiến bạn vẫn bị sâu răng mặc dù đã đánh răng và dùng chỉ nha khoa

    Vệ sinh răng miệng đúng cách là điều cần thiết cho răng và nướu khỏe mạnh. Và chúng đặc biệt quan trọng đối với những người dễ bị sâu răng. Vì vậy, hãy tiếp tục đánh răng hai lần mỗi ngày và dùng chỉ nha khoa thường xuyên. Với suy nghĩ đó, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu lý do tại sao sâu răng vẫn có thể xảy ra ngay cả khi bạn chăm sóc răng miệng tốt và bạn có thể làm gì để giảm nguy cơ này.

  • 21/03/2025

    Mỗi ngày ăn một bữa - Giảm cân, giảm luôn sức khỏe?

    Mỗi ngày chỉ ăn một bữa - có rất nhiều lý do để không ít người thực hiện cách ăn này như giảm cân, thải độc. Phương pháp này hiện đang được truyền tai nhau như một trào lưu.

  • 21/03/2025

    Táo đỏ: Thực phẩm bổ dưỡng hay chiêu thổi phồng từ quảng cáo?

    Trong Đông y, táo đỏ được xếp vào nhóm thuốc không có độc, có thể sử dụng lâu dài. Gần đây, táo đỏ đã trở thành một “cơn sốt” trong cộng đồng nhờ được quảng bá như một thực phẩm bổ dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 21/03/2025

    Nguyên nhân nào khiến tóc rụng ngày càng nhiều?

    Tình trạng rụng tóc phản ánh nhiều điều về sức khỏe và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Khi phát hiện dấu hiệu tóc rụng nhiều, bạn có thể làm gì để mái tóc không thưa dần thêm?

  • 21/03/2025

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn sinh mổ?

    Sinh mổ hay còn gọi là sinh mổ lấy thai ngày càng phổ biến vì nhiều lý do. Có khoảng 30% ca sinh nở ở Hoa Kỳ diễn ra bằng phương pháp mổ lấy thai. Hãy cùng VIAM tìm hiểu một số tác dụng phụ có thể xảy ra với mẹ sau khi sinh nhé.

  • 20/03/2025

    Rau xanh có phải là "vua" chất xơ?

    Câu chuyện về viên rau củ - một loại thực phẩm bổ sung chất xơ - đang thu hút sự quan tâm. Liệu có phải vì chúng ta chưa hiểu rõ tầm quan trọng của chất xơ?

  • 20/03/2025

    Giảm mỡ nội tạng hiệu quả với hạt dẻ cười

    Hạt dẻ cười không chỉ là món ăn vặt thơm ngon mà còn là “trợ thủ đắc lực” trong quá trình giảm mỡ nội tạng.

Xem thêm