Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Xoa bóp bấm huyệt theo y học cổ truyền và hiện đại

Xoa bóp bấm huyệt là một liệu pháp bao gồm các thao tác tạo áp lực lên một số vị trí của cơ thể. Các chuyên gia đồng tình rằng xoa bóp bấm huyệt mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, dựa trên các nguyên lý y học cổ truyền và y học hiện đại. Vậy chúng có điểm gì khác nhau?

Xoa bóp bấm huyệt là như thế nào?

Có nhiều lý thuyết khác nhau về xoa bóp bấm huyệt. Nhưng nhìn chung, chúng ta chia thành 2 thuyết chính theo y học cổ truyền và y học hiện đại bao gồm:

Theo y học cổ truyền

Bấm huyệt dựa trên quan niệm xưa của người Trung Hoa về khí - hay có thể hiểu là dòng năng lượng quan trọng và chảy xuyên suốt trong cơ thể. Quan niệm này cho rằng dòng khí chảy trong mỗi cơ thể, và khi các quan trở nên căng thẳng, dòng khí sẽ bị nghẽn ở các vị trí tổn thương. Điều này có thể gây ra sự mất cân bằng tổng hòa dịch chuyển khí và dẫn đến bệnh. Từ đó, bấm huyệt nhằm mục đích giữ cho khí lưu thông ổn định, cân bằng kinh lạc và đẩy lùi bệnh tật.

Bấm huyệt thường đi kèm với xoa bóp. Liệu pháp xoa bóp bấm huyệt giúp sơ thông kinh lạc, lưu thông khí huyết, làm cho dinh vệ được điều hòa, âm dương được thăng bằng, trấn thống (giảm đau, thông qua tác động vào các huyệt, kinh lạc (kinh cân) có thể đuổi được ngoại tà, điều hòa được dinh vệ, thông kinh hoạt lạc và điều hòa chức năng tạng phủ.

Trước khi chữa bệnh bằng xoa bóp bấm huyệt, đầu tiên phải thông qua tứ chẩn (4 phép chẩn đoán của Đông y: vọng (nhìn), văn (nghe, ngửi...), vấn (hỏi) và thiết (bắt mạch, sờ nắn); có biện chứng và đặc biệt chú trọng phép xúc chẩn (sờ nắn) tại chỗ đau:

  • cự án (khó chịu khi ấn vào điểm đau: bệnh thuộc thực, bệnh mới mắc) hay thiện án (đau mà cảm giác dễ chịu khi ấn: bệnh thuộc hư, bệnh đã lâu)
  • phân tách rõ ràng hàn, nhiệt, hư thực, biểu lý... rồi sau dùng phép bổ hay tả mà có các thủ thuật khác nhau
    • Bổ: thủ thuật nhẹ nhàng, thời gian lâu, thuận chiều đường kinh
    • Tả: thủ thuật nhanh mạnh, thời gian ngắn, ngược chiều đường kinh

Một quan điểm nữa trong y học cổ truyền là ngoài việc dùng thuốc để phòng và chữa bệnh thì các phương pháp điều trị không dùng thuốc có ý nghĩa rất quan trọng, đặc biệt phương pháp xoa bóp bấm huyệt toàn thân. Đó là nền tảng đem lại những ứng dụng đột phá trong phòng, điều trị bệnh và nâng cao sức khỏe.

Theo y học hiện đại

Vào những năm 1890, các nhà khoa học Anh đã phát hiện ra rằng các dây thần kinh giúp kết nối từ bên ngoài da và các cơ quan nội tạng với nhau. Họ cũng phát hiện ra rằng toàn bộ hệ thống thần kinh của cơ thể có xu hướng điều chỉnh theo các yếu tố bên ngoài, bao gồm cả xúc giác. Khi đó, một tác động chạm hay nhấn có thể giúp làm dịu hệ thần kinh – đặc biệt là hệ thần kinh trung ương khi tất cả được liên kết thành một mối tổng hòa, mang đến sự thư giãn và các lợi ích khác giống như mát-xa.

Một số người lại tin rằng các cảm xúc tại não sẽ tạo ra cơn đau như một trải nghiệm chủ quan của cá nhân. Đôi khi, não bộ phản ứng với những cơn đau thể xác. Tuy nhiên trong một số trường hợp đặc biệt, não bộ có thể tạo ra cơn đau để phản ứng với tình trạng cảm xúc hiện tại như đau khổ về tình cảm hoặc tinh thần. Với lý thuyết hệ thống thần kinh xuyên suốt và lưu thông, bấm huyệt có thể giảm đau thông qua việc chạm vào xoa dịu, giúp cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng của cơ thể.

Lý thuyết chia vùng là một thuyết khác được sử dụng để giải thích cách hoạt động của bấm huyệt. Thuyết này cho rằng cơ thể được chia thành 10 múi dọc. Mỗi vùng chứa các bộ phận cơ thể khác nhau và tương ứng với các ngón tay và ngón chân cụ thể. Theo đó, việc chạm hay nhấn vào các ngón tay và ngón chân cho phép tiếp cận mọi bộ phận cơ thể trong một vùng cụ thể.

Nhìn chung, y học hiện đại đưa ra quan điểm rằng bấm huyệt – xoa bóp là một kích thích vật lý, trực tiếp tác động vào da thịt, thần kinh, mạch máu và các cơ quan cảm thụ gây nên những thay đổi về thần kinh, thể dịch, nội tiết qua đó nâng cao năng lực hoạt động của hệ thần kinh, nâng cao quá trình dinh dưỡng của cơ thể. Xoa bóp bấm huyệt làm giãn mạch máu, tăng tuần hoàn tại chỗ, góp phần chống viêm, giảm phù nề. Luồng máu tới sẽ tăng cường trao đổi chất, mang oxy tới cho tế bào và đào thải các chất thải cặn bã....

Tổng kết

Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, được công nhận và sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Y học cổ truyền và y học hiện đại có những lý thuyết khác nhau về quan điểm của xoa bóp bấm huyệt, nhưng nhìn chung xoa bóp - bấm huyệt có vai trò nhất định trong việc làm đẹp, phục hồi sức khỏe, phòng và chữa bệnh, từ đó nâng góp phần cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tham khảo thêm thông tin tại: Xoa bóp - bấm huyệt cải thiện rối loạn tiền đình

 

Bình luận
Tin mới
  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

Xem thêm