Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Vaccin phòng tiêu chảy do Rotavirus

Sau khi Mỹ phát hiện mảnh AND của virut PCV-1 trong rotarix, cần nhìn lại quá trình phát minh, thử nghiệm lâm sàng, các loại vaccin hiện có, khuyến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh Mỹ - CDC (năm 2008), nhất là ý kiến của WHO sau sự cố để có cách nhìn toàn diện hơn.

Sau khi Mỹ phát hiện mảnh AND của virut PCV-1 trong rotarix, cần nhìn lại quá trình phát minh, thử nghiệm lâm sàng, các loại vaccin hiện có, khuyến nghị của Trung tâm Kiểm soát bệnh Mỹ - CDC (năm 2008), nhất là ý kiến của WHO sau sự cố để có cách nhìn toàn diện hơn.

Dùng vaccin là cách phòng tiêu chảy do Rotavirus

Ở nước ta, theo Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh, cứ 2 trẻ dưới 5 tuổi bị tiêu chảy thì có 1 trẻ do Rotavirus, theo thống kê có tới 54% trẻ tiêu chảy là do Rotavirus. Trên thế giới, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có 500.000 trẻ tử vong do bệnh này.

 Rotavirus sống khá lâu trong môi trường (trên sàn nhà, bàn ghế, giường chiếu, đồ chơi, các vật dụng khác, trong nước). Từ phân người bệnh, chúng phân tán vào môi trường rồi nhiễm vào đường tiêu hóa (qua tay, miệng). Sau khi vào cơ thể 12 giờ đến 4 ngày, sẽ gây sốt vừa phải, nôn ói, tiêu chảy. Nôn ói có trước tiêu chảy từ 6 - 12 giờ, vài ngày đầu rất mạnh, giảm dần khi có tiêu chảy. Tiêu chảy lúc đầu mạnh (có khi 20 lần/ngày) sau giảm dần, đa số hết trong vòng 4 - 8 ngày. Bệnh kéo dài 3 - 9 ngày nhưng cũng có trẻ tiêu chảy kéo dài tới 3 tuần, dù đã khỏe, chơi và đòi ăn trở lại.

Các loại vaccin phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus hiện nay như: vaccin RotaShield, vaccin đơn giá Rotarix, vaccin ngũ giá RotaTeq ...

Rotarix chứa chủng Rotavirus G1P đã được làm yếu, dùng dự phòng Rotavirut chủng G1 và cả G3, G4, G9. RotaTeq chứa 5 chủng Rotavirus, trong đó có một chủng được làm yếu và huyết thanh chứa kháng thể của 4 chủng khác  G1, G2, G3, G4.

Cho trẻ uống vaccin phòng bệnh tiêu chảy.

Khuyến nghị của CDC về vaccin phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus

Tháng 2/2008, CDC đưa ra khuyến nghị mới (thay cho khuyến nghị năm 2006), gồm  một số điểm:

- Tuổi tối đa dùng liều đầu là 14 tuần tuổi (trước kia là 12 tuần tuổi). Tuổi tối đa để dùng liều cuối là 8 tháng tuổi (trước kia là 32 tuần tuổi). Không quy định khoảng cách tối đa giữa các lần dùng (trước kia là không quá 10 tuần).

- Khuyến nghị không đề xuất ưu tiên dùng loại nào. RotaTeq vì dụng cụ uống không chứa latex nên sử dụng được cho trẻ có tật nứt cột sống (spina bifida). Tuy nhiên, nếu chỉ có rotarix thì vẫn dùng loại này cho các trẻ nói trên, vì lợi ích dùng vaccin cao hơn nguy cơ dị ứng.

 - Rotarix dùng 2 liều tốt nhất lúc 2 - 4 tháng tuổi. RotaTeq dùng 3 liều tốt nhất lúc 2 - 4 - 6 tháng tuổi.

- Khi dùng liều nhắc lại, tốt nhất là dùng loại đã dùng lần trước nhưng nếu không nhớ lần trước dùng loại nào, hoặc không còn loại đó, thì cũng không hoãn, mà tiếp tục dùng đủ liệu trình với vaccin hiện có.

- Những cảnh báo trong khuyến nghị 2008 vẫn như khuyến nghị năm 2006: tránh dùng cho trẻ đang bị viêm dạ dày ruột cấp từ vừa đến nặng. Nên hoãn dùng cho trẻ có các triệu chứng cấp tính với thể trung bình cho đến khi không còn triệu chứng. Cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và nguy cơ khi dùng ở trẻ suy giảm miễn dịch (nguyên phát hay mắc phải) hoặc khi có tiền sử lồng ruột.

Khuyến nghị năm 2008 có linh hoạt hơn về tuổi, khoảng cách giữa các lần dùng nên tiềm năng số lượng trẻ được dùng tăng lên, cách dùng cũng thuận lợi hơn.

Vai trò của vaccin và sự cố phát hiện DNA của PCV-1

Tại Mỹ, năm 2007 - 2008, trẻ nhiễm Rotavirus giảm khoảng 50%. Trong 18 tuần đầu năm 2008, tỷ lệ mẫu thử dương tính với Rotavirus chỉ là 6% trong khi tỷ lệ này cùng kỳ năm 2006 là 54%, năm 2007 là 57%. Sự giảm các tỷ lệ này là do dùng vaccin. Theo ghi nhận của WHO, năm 2009 đã giảm khoảng 45% (tức là giảm 228.000) trẻ tử vong do  tiêu chảy Rotavirus. Thành công này do sự hợp tác của WHO PATH, CDC trong nỗ lực chung hạn chế tử vong do tiêu chảy Rotavirus. Ngày 5/6 /2009, WHO khuyến nghị các quốc gia  đưa vaccin Rotavirus vào chương trình tiêm chủng.

Sự cố có mảnh DNA của PCV-1 (trong 2 mẫu nghiên cứu tại Mỹ) trong rotarix theo Hãng GSK là do nguyên liệu sản xuất đi từ ngân hàng máu, chất cốt Rotavirus có lẫn DNA này. Về lý thuyết PCV-1 có trong thịt lợn, nhưng không phát triển trong cơ thể người, nên không gây nguy hiểm khi uống rotarix lẫn DNA của PCV-1. Tuy nhiên, đây là mảnh DNA lạ, hồ sơ đăng ký nhập khẩu, GSK không nói rõ, vì thế Cục Quản lý Dược nước ta  thông báo tạm ngừng dùng rotarix. Tuy nhiên, WHO lên tiếng đồng tình với quan điểm của FDA rằng “những phát hiện này không hiện diện bất cứ nguy cơ nào đối với sức khỏe cộng đồng”.

Các cách tiệt khuẩn thường dùng đối với vi sinh khác hầu như không mấy hiệu quả với Rotavirus. Do vậy, trẻ dưới 5 tuổi thường ít nhất có 1 lần bị nhiễm, chủ yếu là trẻ từ 3 - 24 tháng tuổi. Dùng vaccin là cách phòng tiêu chảy Rotavirus chủ động, hiệu quả nhất.

Theo SKĐS
Bình luận
Tin mới
  • 18/09/2025

    5 loại quả mùa thu tốt cho người bị táo bón

    Mùa thu mang đến cảm giác mát mẻ và hương vị ngọt ngào của nhiều loại quả chín mọng. Có một số loại quả mùa thu rất tốt cho người bị táo bón vì chúng chứa nhiều chất xơ, nước và các hợp chất tự nhiên tốt cho đường ruột.

  • 18/09/2025

    Viêm khớp dạng thấp: Dấu hiệu, biến chứng và phương pháp điều trị

    Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh không chỉ gây đau đớn ở các khớp mà còn có thể lan rộng đến các cơ quan khác như tim, phổi, mắt, và da.

  • 17/09/2025

    8 tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày

    Quả lựu giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe một cách đáng ngạc nhiên. Tìm hiểu những tác dụng của việc ăn một quả lựu mỗi ngày.

  • 17/09/2025

    6 Nguyên nhân gây teo dương vật và cách khắc phục

    Tình trạng dương vật bị teo nhỏ một chút khi bạn già đi do sự suy giảm sản xuất testosterone không hiếm gặp, nhưng có những nguyên nhân khác có thể xảy ra bao gồm béo phì, phẫu thuật tuyến tiền liệt, điều trị ung thư tuyến tiền liệt và các tình trạng như bệnh Peyronie. Mặc dù bạn không phải lúc nào cũng tránh được tình trạng teo dương vật nhưng có những điều bạn có thể làm để ngăn ngừa hoặc điều trị một số nguyên nhân nhất định.

  • 16/09/2025

    Trẻ trên 5 tuổi có cần bổ sung vi chất không?

    Với trẻ trên 5 tuổi, việc bổ sung vi chất vẫn vô cùng cần thiết, bởi đây là độ tuổi vàng để phát triển thể chất, trí tuệ và hình thành nền tảng sức khỏe lâu dài.

  • 16/09/2025

    Phải mất bao lâu để thấy được kết quả khi tiêm Botox?

    Botox (onabotulinumtoxinA) bắt đầu có hiệu lực trong vòng hai đến năm ngày sau khi bạn tiêm. Tuy nhiên, có thể mất đến vài tuần để bạn thấy được kết quả đầy đủ và mốc thời gian cho mỗi cá nhân khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố.

  • 15/09/2025

    Vì sao cá mè xứng đáng có trong thực đơn?

    Cá mè từ lâu đã được biết đến như một loại thực phẩm quen thuộc của người Việt Nam. Không chỉ là nguyên liệu cho những món ăn dân dã, đậm đà, cá mè còn chứa nhiều lợi ích sức khỏe cho mọi lứa tuổi.

  • 15/09/2025

    Thực phẩm giàu omega-3 giúp giảm nguy cơ tử vong sau cơn đau tim: Bằng chứng từ nghiên cứu quốc tế

    Trong bối cảnh các bệnh tim mạch ngày càng phổ biến và trẻ hóa, việc duy trì một lối sống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn uống, đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa cũng như cải thiện chất lượng sống cho người bệnh tim.

Xem thêm