Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều hoang tưởng và sự thật khi tiêm vắcxin

Theo các chuyên gia, “miễn dịch cộng đồng” là giải pháp tốtnhất bởi càng nhiều người được tiêm vắcxin thì dân số càng được bảo vệ.

Vắcxin thực sự như thế nào?

Lịch sử vắcxin là một quãng đường dài đầy thăng trầm. Khi mới xuất hiện, vắcxinđược ví như một kỳ quan mới của công nghệ hiện đại, nhưng hiện nay nó lại là khởinguồn của hầu hết các tranh cãi gắt gao trong y học.

Có thể chúng ta sẽ không bao giờ ngã ngũ về lợi và hại của vắcxin. Tuy nhiên, từnhững nghiên cứu khoa học gần đây, chúng ta đã khẳng định được một số thông tinsau.

Một số loại vắcxin có chứa thủy ngân: Đúng

Thimerosal có chứa tới 50% là thủy ngân có tác dụng diệt khuẩn. Theo Trung tâmPhòng và Kiểm soát bệnh Hoa Kỳ (CDC), chất này có mặt trong hầu hết vắcxin cúm.

Tuy nhiên, từ năm 2001, thimerosal đã không được sử dụng trong vắcxin định kỳcho trẻ dưới 6 tuổi. Loại này và một số vắcxin cho người lớn và trẻ lớn đềukhác có loại không chứa thimerosal hoặc chỉ chứa một lượng rất nhỏ.

Vắcxin gây chứng tự kỷ: Sai

Năm 1998, Andrew Wakefield đã công bố kết quả nghiên cứu nhỏ lẻ của mình, cho rằngvắcxin chống sởi, quai bị và rubella (MMR) có thể dẫn đến hội chứng tự kỷ.Nghiên cứu này đã dấy lên mối lo ngại làm giảm tỷ lệ tiêm vắcxin dẫn đến nhữngđợt bùng phát bệnh sau này.

Tuy nhiên, nghiên cứu bị cho là không có cơ sở, tờ tạp chí đăng kết quả nghiêncứu đó đã phải rút lại bài viết của mình. Năm 2004, Viện y khoa đã công bố bảnbáo cáo cho thấy không có bằng chứng khoa học nào chứng mình MMR và tự kỷ cóliên quan đến nhau. Tháng 9/2010, CDC cũng cho biết kết quả tương tự.

“Việc trẻ không được tiêm vắcxin còn nguy hiểm hơn,” bác sỹ Carie Nelson, Chủ tịchỦy ban Y tế Cộng đồng cho biết.

Vắcxin gây tác dụng phụ: Đúng

Vắcxin có tác dụng phụ, hay gặp nhất là đau ở chỗ tiêm và sốt, hai triệu chứngnày dễ dàng bị đẩy lùi bằng acetaminophen và ibuprofen. Ít gặp hơn là các cơn độngkinh (co giật hoặc long mắt). 

Các nguy cơ cũng còn tùy thuộc vào loại vắcxin. Ví dụ, cứ 14 000 trẻ chích ngừaDTaP thì có một trẻ bị động kinh; tỷ lệ này ở vắcxin MMR là 1/3000.

Một số trẻ có nguy cơ chịu tác dụng phụ cao hơn trẻ khác. Trong trường hợp này,theo CDC, tốt nhất là nên cảnh báo gia đình hoặc không cho trẻ tiêm loại vắcxinđó.

Nếu những người khác đều tiêm vắcxin thì mình cũng an toàn: Sai

Chỉ là “nếu” thôi. Theo bác sỹ nhi khoa Ari Brown, những gia đình cùng khôngtiêm ngừa cho con thường gửi trẻ đi học ở cùng trường, cùng một nhóm bạn, dođó, những bệnh mà lẽ ra vắcxin có thể phòng ngừa rất dễ lây lan.

Đợt bùng phát bệnh ở San Diego và Boulder, Colo đã chứng minh điều đó. Hơn nữa,một số người không thể tiêm vắcxin do cản trở tuổi tác và sức khỏe. Ngoài ra, mầmbệnh uốn ván và viêm gan A có thể xâm nhập từ đất và thực phẩm nhiễm bẩn chứkhông nhất thiết từ người khác.

Vắcxin đảm bảo chúng ta được an toàn: Sai

Vắcxin không đảm bảo có thể bảo về chúng ta 100% khỏi bệnh tật, tuy nhiên,chúng có thể giúp hạn chế tác hại của bệnh.

Chẳng hạn như vắcxin phòng cúm và thủy đậu, chúng ta vẫn có thể bị nhiễm khi đãtiêm ngừa, tuy nhiên mức độ nhẹ hơn rất nhiều. Theo bác sỹ Brown, vắcxin có hiệuquả 80% ngăn ngừa bệnh và 100% hạn chế tác hại bệnh.

Theo các chuyên gia “miễn dịch cộng đồng” là giải pháp tốt nhất, càng nhiều ngườiđược tiêm vắcxin thì dân số sẽ được bảo vệ nhiều hơn, bao gồm cả những ngườikhông thể tiêm vắcxin do hạn chế sức khỏe và tuổi tác, hoặc các lý do tôn giáo.

Tiêm vắcxin quá nhiều sẽ làm hệ miễn dịch yếu đi: Sai

Mỗi liều vắcxin khiến cho cơ thể có phản ứng miễn dịch và tạo ra kháng thể giúpchống lại được căn bệnh khi nó xuất hiện.

Hãy cho trẻ em chích ngừa nhiều loại vắcxin cùng lúc để bảo vệ trẻ càng sớmcàng tốt.

Chỉ tiêm vắcxin cho trẻ nhỏ: Sai

Có nhiều loại vắcxin dùng cho trẻ lớn và người trưởng thành. Cụ thể như việcchích ngừa cúm định kỳ hàng năm.

Sinh viên đại học nên được tiêm vắcxin phòng chống viêm màng não trước khi sốngtập thể, người già thì nên tiêm vắcxin phòng viêm phổi.

Người lớn cũng cần hỗ trợ chống bệnh uốn ván và chứng ho gà. Vì trẻ nhỏ dưới 4tuổi không đề kháng được bệnh ho mà lại rất dễ nhiễm bệnh này từ người lớn.

Chích ngừa HPV chỉ dành cho con gái: Sai

Có hai loại vắcxin chống HPV: Cervarix dành cho nữ từ 10 đến 25 tuổi, vàardasil cho nữ từ 9 đến 26 tuối. Tuy nhiên, Gardasil cũng có thể được sử dụngcho nam từ 9 đến 26 tuổi để chống lại virus HPV tuýp 6 và 11.

Tuy nhiên, nữ giới tiêm vắcxin này nhiều hơn nam giới. 

Phụ nữ mang thai không được tiêm vắcxin: Sai

Ý kiến này chỉ đúng một phần. Theo Hiệp hội sức khỏe gia đình Mỹ, phụ nữ mangthai không nên tiêm vắcxin thủy đậu và MMR; nhưng vắcxin phòng cúm thụ động làrất cần thiết vì trong thời gian này, hệ miễn dịch của họ rất yếu và dễ bị nhiễmbệnh hơn.

Tuy nhiên, chỉ có 11% phụ nữ mang thai đi chích ngừa cúm trong khi việc chíchngừa còn kích thích cơ thể người mẹ sản sinh kháng thể bảo vệ em bé trong suốt6 tháng đầu đời.

Miễn dịch tự nhiên là tốt hơn: Đúng

Bác sỹ Nelson cho hay khi bị nhiễm bệnh hệ miễn dịch tự nhiên được kích thích tốthơn so với tác động của vắcxin. (Ngoại trừ bệnh cúm do bệnh này có khuynh hướngthay đổi thường xuyên). Nhưng chúng ta sẽ có sự chuẩn bị tốt hơn nếu tiêm vắcxinphòng ngừa.

Bác sỹ Nelson cho biết vấn đề của hệ miễn dịch tự nhiên là ở các bệnh phức hợp.Chẳng hạn, bệnh thủy đậu có thể dẫn tới viêm não, viêm phổi hoặc nếu trẻ gãiquá nhiều, có thể bị các bệnh về da như MRSA. Nếu nhiễm virus bại liệt, trẻ cóthể bị liệt suốt đời, quai bị, điếc, cúm Haemophilus loại B (Hib) và tổn thươngnão. Do đó, chúng ta không nên chỉ trông chờ vào hệ miễn dịch tự nhiên mà hãycho trẻ tiêm vắcxin từ trước.

Không cần tiêm vắcxin nữa vì căn bệnh đã được xóa sổ: Sai

Căn bệnh truyền nhiễm duy nhất ở người đã được WHO công bố xóa sổ là bệnh đậumùa. Còn cho đến nay vẫn có những trận bùng phát bệnh quai bị, sởi và ho gà.

Vắcxin có thể bảo vệ chúng ta khi chúng ta sống giữa những người chưa tiêm vắcxin.Theo WHO, dưới 95% người dân Tây Âu tiêm vắcxin và đó cũng là nơi có số ngườinhiễm sởi chiếm tới 82% năm 2009.

Vắcxin là công cụ kiếm tiền của bác sỹ: Sai

Vắcxin không phải là cần câu cơm của bác sỹ. Bác sỹ Nelson còn cho rằng họ cònphải mất thêm tiền vì vắcxin do công sức đòi hỏi nhiều hơn. 

Doanh thu từ vắcxin chỉ chiếm khoảng 1,5% tổng doanh thu ngành dược. Các bác sỹhiện nay gặp khó khăn do quá ít công ty dược đồng ý sản xuất vắcxin. 30 năm trước,có hơn 30 công ty sản xuất loại dược phẩm này nhưng ngày nay chỉ còn 5 công tychiếm 80% thị phần.

Theo YTDP/Vietnam+
Bình luận
Tin mới
  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

  • 23/08/2025

    Thời điểm ăn trái cây phù hợp với người bệnh đái tháo đường

    Ăn trái cây đúng cách rất có lợi cho người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, vì cơ thể mỗi người là khác nhau nên người bệnh cần chú ý lựa chọn cách ăn phù hợp với mình.

  • 23/08/2025

    Chăm sóc sức khỏe răng miệng đúng cách

    Sức khỏe răng miệng không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp nụ cười mà còn liên quan mật thiết đến sức khỏe tổng thể. Một hàm răng khỏe mạnh giúp bạn nhai thức ăn dễ dàng, cải thiện tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch hay tiểu đường.

Xem thêm