Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu về tuyến thượng thận

Tuyến thượng thận là một phần của hệ thống nội tiết - một tập hợp các tuyến sản xuất hormone. Do đó, các rối loạn gây ảnh hưởng đến tuyến thượng thận cũng có thể gây ảnh hưởng rộng rãi đến sức khỏe của bạn. Nếu bạn nghi ngờ mình bị rối loạn tuyến thượng thận, hãy đến gặp bác sĩ.

Tuyến thượng thận

Hai tuyến thượng thận nằm trên mỗi quả thận của bạn. Mặc dù có kích thước nhỏ nhưng tuyến thượng thận chịu trách nhiệm thực hiện nhiều chức năng liên quan đến hormone trong cơ thể bạn.

Tuyến thượng thận là một phần của hệ thống nội tiết - một tập hợp các tuyến sản xuất hormone. Do đó, các rối loạn gây ảnh hưởng đến tuyến thượng thận cũng có thể gây ảnh hưởng rộng rãi đến sức khỏe của bạn. Nếu bạn nghi ngờ mình bị rối loạn tuyến thượng thận, hãy đến gặp bác sĩ.

Tuyến thượng thận có chức năng gì?

Tuyến thượng thận có hình dạng là một hình tam giác ở đầu mỗi quả thận. Mỗi tuyến thượng thận có vỏ thượng thận bên ngoài. Nó chịu trách nhiệm sản xuất một số hormone steroid nhất định, bao gồm aldosterone và cortisol. Mỗi tuyến cũng chứa một tủy thượng thận bên trong, có chức năng sản sinh ra một số hormone khác bao gồm adrenaline và noradrenaline.

Aldosterone giúp kiểm soát huyết áp bằng cách kiểm soát sự cân bằng kali và natri trong cơ thể. Cortisol hoạt động kết hợp với adrenaline và noradrenaline để giúp điều chỉnh phản ứng của cơ thể với căng thẳng. Cortisol cũng giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất, lượng đường và huyết áp của cơ thể.

Tuyến thượng thận được kiểm soát bởi tuyến yên, là một phần khác của hệ thống nội tiết. Tuyến yên nằm trong đầu và là cơ quan điều khiển chính của các tuyến nội tiết. Các tín hiệu bất thường có thể làm gián đoạn lượng hormone mà tuyến yên yêu cầu tuyến thượng thận sản xuất. Điều này có thể khiến cơ thể sản xuất quá ít hoặc quá nhiều hormone, gây mất cân bằng nội tiết tố và có thể gây ra nhiều triệu chứng và vấn đề sức khỏe.

Đọc thêm tại bài viết: Thực phẩm giúp chữa lành tuyến thượng thận

Những rối loạn nào ảnh hưởng đến tuyến thượng thận?

Rối loạn tuyến thượng thận có thể xuất hiện khi:

  • Tuyến yên không thể kiểm soát việc sản xuất hormone đúng cách
  • Có khối u (lành tính hoặc không ung thư) phát triển trong tuyến thượng thận
  • Có khối u ác tính hoặc ung thư phát triển trong tuyến thượng thận
  • Nhiễm trùng phát triển ở tuyến thượng thận
  • Bạn được di truyền một số đột biến gen nhất định

Những rối loạn này bao gồm các bệnh sau:

  • Bệnh Addison: Bệnh tự miễn hiếm gặp này phát triển khi tuyến thượng thận của bạn không sản xuất đủ cortisol hoặc aldosterone. Đây là một căn bệnh tự hủy hoại, trong đó hệ thống miễn dịch của chính bạn có thể tấn công các mô tuyến thượng thận.
  • Hội chứng Cushing: Rối loạn hiếm gặp này xảy ra khi tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều cortisol. Sử dụng steroid lâu dài cũng có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
  • U tủy thượng thận: Trong bệnh lý này, các khối u phát triển trong tủy tuyến thượng thận. Những khối u này hiếm khi là ung thư.
  • Ung thư tuyến thượng thận: Bệnh này xảy ra khi các khối u ác tính phát triển ở tuyến thượng thận.
  • Tăng sản thượng thận bẩm sinh: Những người mắc chứng rối loạn nội tiết tố di truyền này gặp khó khăn trong việc sản xuất hormone tuyến thượng thận. Rối loạn này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ quan sinh dục ở nam giới.

Đọc thêm tại bài viết: Tìm hiểu về suy tuyến thượng thận nguyên phát (Addison)

Các triệu chứng của rối loạn tuyến thượng thận là gì?

Các triệu chứng rối loạn tuyến thượng thận có thể bao gồm:

  • Chóng mặt
  • Mệt mỏi quá mức
  • Đổ mồ hôi
  • Buồn nôn
  • Nôn mửa
  • Tăng cảm giác thèm muối
  • Lượng đường trong máu thấp
  • Huyết áp thấp, còn được gọi là hạ huyết áp
  • Kinh nguyệt không đều
  • Có các mảng tối trên da
  • Đau cơ và khớp
  • Tăng hoặc giảm cân

Các triệu chứng rối loạn tuyến thượng thận lúc đầu có xu hướng xuất hiện nhẹ nhàng. Theo thời gian, chúng thường xấu đi và trở nên thường xuyên hơn. Nếu bạn thường xuyên gặp phải bất kỳ vấn đề sức khỏe nào trong số này, hãy tới gặp bác sĩ.

Rối loạn tuyến thượng thận được chẩn đoán như thế nào?

Bác sĩ có thể sẽ sử dụng xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh để chẩn đoán rối loạn tuyến thượng thận. Xét nghiệm máu sẽ sử dụng để đo các chỉ số như là:

  • Hormone tuyến thượng thận
  • Hormone tuyến yên
  • Đường glucoza
  • Kali
  • Natri

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị rối loạn tuyến thượng thận, họ có thể yêu cầu bạn làm thêm xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, MRI và chụp X-quang để tạo ra hình ảnh về tuyến thượng thận và tuyến yên của bạn. Điều này có thể giúp bác sĩ phát hiện các khối u nếu có, sự suy giảm các mô nội tiết và các dấu hiệu bệnh khác.

Rối loạn tuyến thượng thận được điều trị như thế nào?

Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng rối loạn tuyến thượng thận, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị để giúp tuyến thượng thận hoạt động bình thường trở lại. Họ có thể sẽ kê toa liệu pháp thay thế hormone nếu bạn có chức năng tuyến thượng thận thấp, chẳng hạn như bệnh Addison gây ra. Họ cũng có thể đề nghị dùng thuốc cũng như xạ trị nếu các tuyến thượng thận của bạn sản xuất quá nhiều hormone.

Phẫu thuật là một lựa chọn điều trị khác cho một số rối loạn tuyến thượng thận. Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu:

  • Bạn có khối u ác tính mà có thể được loại bỏ bằng phẫu thuật
  • Bạn có khối u lành tính trên tuyến thượng thận hoặc tuyến yên
  • Điều trị bằng thuốc ức chế hormone thất bại

Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ cần xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra nồng độ hormone của bạn. Vì tuyến thượng thận có liên quan đến các cơ quan khác trong hệ thống nội tiết nên bác sĩ có thể sẽ kiểm tra các dấu hiệu bệnh ở tuyến tụy, cơ quan sinh dục, tuyến giáp và tuyến yên.

Tiên lượng của rối loạn tuyến thượng thận là gì?

Tuyến thượng thận của bạn và các hormone mà chúng sản xuất rất cần thiết cho sức khỏe hàng ngày. Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng rối loạn tuyến thượng thận, điều quan trọng là phải tuân theo kế hoạch điều trị do bác sĩ chỉ định. Tiên lượng bệnh của mỗi người sẽ khác nhau, tùy thuộc vào chẩn đoán bệnh. Hãy hỏi bác sĩ để biết thêm thông tin về chẩn đoán cụ thể, kế hoạch điều trị và triển vọng lâu dài của bạn.

Bác sĩ Đoàn Hồng - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

Xem thêm