Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hội chứng Cushing

Hội chứng Cushing xảy ra khi cơ thể có nồng độ hóc-môn cortisol cao bất thường. Nó có thể do nhiều nguyên nhân gây nên nhưng nguyên nhân phổ biến nhất là do sử dụng corticoid quá liều.

Hội chứng Cushing

Các triệu chứng bao gồm mặt tròn như mặt trăng, tăng cân ở nửa trên cơ thể và rạn da. Ở phụ nữ có thể bị rậm lông và chu kì kinh nguyệt bất thường. Ở nam giới có thể gia tăng các vấn đề về cương dương và tình dục. Trẻ em mắc hội chứng Cushing thường bị béo phì và chậm phát triển.

Bên cạnh các thăm khám lâm sàng, xét nghiệm máu, nước tiểu luôn được thực hiện để chẩn đoán. Sau khi được chẩn đoán, cần làm thêm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân. Tùy thuộc vào nguyên nhân, điều trị nội khoa có thể kiểm soát lượng cortisol trong máu.

Triệu chứng

Có nhiều triệu chứng khác nhau của hội chứng này, nhưng các triệu chứng thường gặp bao gồm:
  • Tăng cân, béo phì
  • Tích mỡ, đặc biệt là ở mặt (mặt tròn như mặt trăng), gáy và bụng.
  • Rạn da ở ngực, cánh tay, bụng và đùi
  • Da mỏng đi và dễ bầm tím
  • Chậm lành vết thương
  • Dễ nhiễm trùng
  • Mụn trứng cá
  • Mệt mỏi
  • Yếu cơ
  • Không dung nạp glucose
  • Khát nhiều, uống nhiều
  • Đi tiểu nhiều
  • Mất xương (loãng xương)
  • Huyết áp cao
  • Đau đầu
  • Rối loạn nhận thức
  • Lo âu, dễ cáu kỉnh
  • Trầm cảm

Phụ nữ có thể bị rậm lông, cũng như kinh nguyệt không có hoặc không đều.

Đàn ông cũng có thể có:

  • Rối loạn cương dương
  • Mất hứng thú tình dục
  • Khả năng sinh sản giảm

Trẻ em bị bệnh này thường bị béo phì và có tốc độ tăng trưởng chậm.

Nguyên nhân

Cortisol được cơ thể sản xuất ra để điều hòa nhiều chứng năng như:

  • Điều hòa huyết áp và hệ thống tim mạch
  • Giảm đáp ứng viêm của hệ thống miễn dịch
  • Chuyển hóa tinh bột, chất béo và đạm thành năng lượng
  • Cân bằng tác dụng của Insulin
  • Giúp cơ thể chống lại căng thẳng

Hội chứng Cushing là hội chứng do nồng độ cortisol trong cơ thể tăng bất thường do nhiều lí do, bao gồm:

  • Mức độ căng thẳng cao trong ba tháng cuối thai kì
  • Tập luyện thể thao
  • Suy dinh dưỡng
  • Nghiện rượu
  • Trầm cảm hoặc hoảng sợ

Nguyên nhân thường gặp nhất của hội chứng Cushing là việc sử dụng các thuốc corticoid (như prednisone) với liều cao trong một thời gian dài. Các loại thuốc này thường được sử dụng để chống thải ghép (ví dụ ở bệnh nhân ghép tạng), điều trị các bệnh viêm nhiễm (như lupus và viêm khớp), tiêm corticoid liều cao để điều trị đau lưng.

Corticoid liều thấp hơn ở dạng hít (trong bệnh hen suyễn) hoặc kem (như bệnh eczema) thường là không đủ để gây ra hội chứng Cushing.

Các nguyên nhân khác bao gồm:

  • Khối u tuyến yên, còn được gọi là bệnh Cushing (tuyến yên sản xuất quá nhiều ACTH)
     
  • Hội chứng ACTH lạc chỗ (u thường được tìm thấy trong phổi, tuyến tụy, tuyến giáp, hoặc tuyến ức)
  • Hội chứng Cushing gia đình (hội chứng Cushing thường không di truyền, nhưng có thể các khối u của tuyến nội tiết có khuynh hướng di truyền)
  • Bất thường tuyến thượng thận hoặc u tuyến thượng thận

Bạn sẽ tăng nguy cơ mắc hội chứng này nếu bạn bị béo phì, hoặc có bệnh tiểu đường typ II có đường huyết không kiểm soát được và huyết áp cao.

Chẩn đoán

Không có xét nghiệm nào đơn thuần có thể chẩn đoán được hội chứng Cushing. Chẩn đoán cần thông qua thăm khám lâm sàng, khai thác tiền sử bệnh và các triệu chứng. Các xét nghiệm giúp chẩn đoán bao gồm:

  • Xét nghiệm nước tiểu 24h
  • Xét nghiệm nồng độ cortisol trong huyết tương lúc nửa đêm và trong nước bọt lúc đêm muộn
  • Nghiệm pháp ức chế bằng dexamethason liều thấp

Các xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân bao gồm:

  • Nghiệm pháp ức chế bằng dexamethason liều cao
  • Cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ

Bệnh thường được chẩn đoán ở người lớn trong độ tuổi từ 20-50.

Điều trị

Điều trị hội chứng Cushing tùy thuộc vào nguyên nhân. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để kiểm soát quá trình sản xuất cortisol và làm giảm các triệu chứng.

Nếu bạn sử dụng corticoid, bạn có thể được yêu cầu đổi thuốc hoặc thay đổi liều. Tuy nhiên, đừng tự ý thay đổi liều mà cần được sự giám sát y tế chặt chẽ.

Các khối u có thể lành tính hoặc ác tính. Tùy loại u mà có thể lực chọn điều trị bằng phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị.

Biến chứng

Nếu không được điều trị, hội chứng Cushing có thể dẫn đến:

  • Mất xương, gãy xương
  • Yếu cơ, teo cơ
  • Huyết áp cao
  • Tiểu đường
  • Nhiễm trùng
  • Khối u tuyến yên lan rộng
  • Sỏi thận

Hội chứng Cushing gây ra bởi bệnh Cushing (u tuyến yên) có thể ảnh hưởng tới việc sản xuất các hóc-môn khác.

Tiên lượng

Nếu bạn điều trị càng sớm thì mang lại kết quả càng tốt. Điều quan trọng cần lưu ý là đáp ứng điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và cách điều trị mà bạn nhận được.

Bạn có thể mất một thời gian dài để hồi phục trở lại. Vì vậy, hãy hỏi bác sĩ để được hướng dẫn chế độ ăn uống lành mạnh, tăng mức độ hoạt động từ từ, và hẹn khám lại.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: U tuyến yên và sức khỏe sinh sản ở nữ
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    5 nguyên tắc ăn uống người bệnh đái tháo đường cần nắm rõ

    Trên thực tế, không có một chế độ ăn uống nào dùng chung được cho tất cả người bệnh đái tháo đường. Chế độ ăn uống cần phải được “cá thể hóa”, tức là xây dựng cho riêng từng người bệnh cụ thể. Để xây dựng chế độ ăn phù hợp, người bệnh cần tuân thủ 5 nguyên tắc quan trọng trong bài viết sau.

  • 29/03/2024

    Đau đầu có nên uống trà?

    Khi bị stress, đau nhức đầu, nhiều người tìm tới thức uống giúp giải tỏa mệt mỏi như trà. Tuy nhiên, liệu trà nhiều caffeine và tannin có giúp giảm đau đầu hiệu quả?

  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

Xem thêm