Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu về bệnh viêm dạ dày ruột

Viêm dạ dày ruột là tình trạng viêm niêm mạc (lớp lót) của đường tiêu hóa. Tại Mỹ, viêm dạ dày ruột do virus chỉ xếp thứ hai sau các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên. Hầu hết trẻ nhỏ mắc bệnh này ít nhất 2 lần mỗi năm, bé đi nhà trẻ có thể bị thường xuyên hơn. Sau 3 tuổi, nhờ sự phát triển đáng kể của hệ miễn dịch, bệnh ít xảy ra hơn.

 Nguyên nhân
  • Virus là thủ phạm chính gây viêm dạ dày ruột, trong đó hay gặp nhất là rotavirus và adenovirus.
  • Các vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella, Shigella, tụ cầu, campilobacter, E. coli cũng có thể gây bệnh.
  • Các ký sinh trùng (chẳng hạn gardia) là tác nhân gây bệnh hiếm gặp hơn.
Triệu chứng
Các triệu chứng chính của bệnh bao gồm: tiêu chảy, nôn mửa, đau bụng, sốt, ớn lạnh và đau người. Các biểu hiện này có thể nhẹ hoặc nặng, kéo dài từ vài giờ đến vài ngày tùy theo nguyên nhân gây bệnh.
 
Đường lây lan
  • Virus gây viêm dạ dày ruột rất dễ lây lan. Bé có thể mắc bệnh do ăn phải thực phẩm chứa mầm bệnh hoặc dùng chung cốc, thìa với người nhiễm virus (một người có thể mang virus mà không có biểu hiện bệnh). 
  • Nếu thủ phạm là vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, có thể bé đã dùng thực phẩm hoặc nước uống mang mầm bệnh. 
  • Bé cũng có thể lây bệnh do tiếp xúc với phân nhiễm khuẩn, sau đó vô tình đưa tay lên miệng. Điều nghe có vẻ kỳ quặc này xảy ra rất thường xuyên, nhất là khi bé đi nhà trẻ hay mẫu giáo. Bạn nên nhớ các vi khuẩn gây bệnh có kích thước rất nhỏ, vì thế kể cả khi tay bé trông không bẩn thì vi khuẩn vẫn có thể bám đầy bàn tay.
 
Các dấu hiệu cảnh báo
Hãy tham vấn bác sĩ nếu bạn nghĩ bé bị viêm dạ dày ruột, nếu bé nôn kéo dài hơn 2 ngày hay đi ngoài phân có máu, hoặc quấy khóc bất thường.
Bạn cũng nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu thấy con có biểu hiện mất nước:
  • Đi tiểu ít (quá 6 tiếng không phải thay bỉm)
  • Ngủ nhiều và quấy khóc hơn bình thường
  • Khát nước trầm trọng
  • Môi khô
  • Mắt trũng
  • Thóp lõm
  • Da nhăn nheo
  • Khóc không ra nước mắt
  • Tay chân lạnh, nhợt nhạt.
Trường hợp bé nguy kịch do mất nước, bác sĩ có thể chỉ định truyền dịch qua đường tĩnh mạch. Bé có thể được nhập viện hoặc chỉ theo dõi trong vài giờ.
Nếu xét nghiệm máu và phân phát hiện thủ phạm gây bệnh là vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, bé có thể được chỉ định dùng kháng sinh. Cha mẹ không nên quá lo lắng. Nhiều khả năng bé sẽ sớm được ra viện và trở lại bình thường sau vài ngày. 
Điều trị
  • Nếu bé nhiễm trùng do vi khuẩn, bác sĩ có thể sẽ kê kháng sinh. Thuốc này không giúp ích cho viêm dạ dày ruột do virus (khi nhiễm virus nói chung, thường không có cách gì khác là đợi bệnh đi hết con đường của mình). Không được dùng thuốc cầm tiêu chảy vì điều này chỉ làm bệnh tình kéo dài thêm và có thể gây tác dụng phụ nguy hiểm. 
  • Nếu bé bị sốt và cảm thấy khó chịu, bác sĩ có thể chỉ định dùng acetaminophen hoặc ibuprofen. Đừng bao giờ cho trẻ uống aspirin bởi thuốc này có thể gây hội chứng  Reye's, căn bệnh hiếm gặp nhưng tiềm ẩn nguy cơ chết người.   
  • Mất nước là một vấn đề cần được quan tâm khi trẻ bị mất dịch, thông qua nôn, tiêu chảy hay sốt.
  • Tùy theo mức độ nôn và lượng nước bé có thể giữ lại sau những lần uống, bác sĩ có thể chỉ định dung dịch điện giải Oresol. Dung dịch này giúp bù lại các thành phần mất đi như dịch, chất khoáng và muối.
  • Trường hợp bé nôn liên tục khi bú mẹ hoặc bú bình, bác sĩ có thể khuyên bạn cho bé nhấp từ từ dung dịch oresol trong suốt cả ngày cho đến khi bé hết nôn và dần trở lại chế độ ăn bình thường. 
  • Khi tìm cách bù nước cho con, bạn nên tránh xa các loại đồ uống nhiều đường như nước quả, soda, vì chúng có thể khiến triệu chứng bệnh trầm trọng hơn. Bệnh viêm dạ dày ruột có thể gây tổn thương tạm thời niêm mạc ruột, khiến việc tiêu hóa thực phẩm giàu đường trở nên khó khăn.  
  • Nếu bé đã biết ăn thức ăn đặc và chỉ bị viêm dạ dày ruột nhẹ (chẳng hạn tiêu chảy nhẹ nhưng không nôn), có thể tiếp tục cho bé ăn thức ăn quen thuộc với khối lượng nhỏ trong suốt quá trình bị bệnh. Không cần dùng Oresol vì sữa mẹ hoặc sữa công thức đủ đáp ứng nhu cầu nước của bé.
 
Chế độ ăn
  • Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ và theo dõi các biểu hiện của con bạn. Bé có thể được ăn uống gần như bình thường hoặc có thể cần hạn chế đồ ăn đặc trong vài ngày.
  • Viện Hàn Lâm Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo trẻ mắc bệnh viêm dạ dày ruột sớm trở lại chế độ ăn bình thường (nhưng vẫn phải kiêng thực phẩm giàu chất béo). Chế độ ăn này bao gồm các thành phần chính như tinh bột (cơm, cháo), thịt nạc, sữa chua, rau và quả.
  • Nghiên cứu cho thấy việc trở lại chế độ ăn bình thường ngay sau khi các triệu chứng cấp tính thuyên giảm có thể rút ngắn đợt viêm dạ dày ruột được nửa ngày, nhờ cung cấp đủ chất dinh dưỡng để cơ thể chiến đấu với vi trùng. Mặt khác nếu bệnh nhiễm trùng khiến bé chán ăn trong vài ngày thì cha mẹ cũng đừng quá lo.  Chỉ cần bé được cung cấp đủ nước thì mọi chuyện sẽ vẫn ổn. 
 
Phòng bệnh
  • Bạn cần rửa tay thật sạch bằng nước và xà phòng sau mỗi lần thay tã cho bé, sau mỗi lần đi vệ sinh hay trước và sau khi ăn. Người trông trẻ và các thành viên trong gia đình cũng cần tuân thủ quy tắc này. Cha mẹ nên thường xuyên rửa tay cho bé trong suốt cả ngày. 
  • Điều quan trọng hơn cả là đảm bảo vệ sinh khi chuẩn bị và chế biến đồ ăn cho bé.
  • Tại Việt Nam, vắc xin phòng tiêu chảy do rotavirus được cho trẻ uống từ 6 tuần tuổi trở lên, uống 2 lần cách nhau ít nhất 1 tháng và nên uống trước 6 tháng tuổi.
Theo Bv Nhi TW
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

Xem thêm