Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tắc tia sữa

Tắc tia sữa có thể khiến bạn đau đớn, khiến em bé quấy khóc vì không đủ sữa mẹ. Nhưng đừng lo lắng quá mức, bạn có thể tự thông tia sữa tại nhà. Tất nhiên, vẫn có khả năng khối u này phát triển thành một tình trạng nghiêm trọng hơn, như viêm tuyên vú.

Triệu chứng tắc sữa

Tắc tia sữa xảy ra khi một ống dẫn sữa ở vú của bạn bị tắc hoặc không chảy mạnh. Mẹ có thể bị tắc tia sữa nếu bé không bú kiệt sữa ở một bên vú, nếu bé bỏ một cữ sữa bú hoặc khi bạn bị stress. 

Triệu chứng tắc tia sữa có thể diễn biến từ từ và thường chỉ xảy ra với một bên ngực. Các triệu chứng có thể bao gồm:

  • Xuất hiện khối u, cục ở một bên ngực, có hiện tượng ứ dịch hoặc sưng lên quanh khối u. Các khối u này thường di động được.
  • Đau nhức hoặc rát bỏng khi chạm vào khu vực khối u
  • Căng tức khó chịu, thường sẽ giảm đi sau khi hút sữa hoặc cho con bú
  • Thông thường, lượng sữa có thể sẽ bị giảm đi khi bạn bị tắc tia sữa. Thậm chí có thể thấy sữa bị đặc lại hoặc béo hơn khi bạn vắt sữa ra.

Khi nào tắc tia sữa sẽ trở nên nghiêm trọng?

Nếu bạn không làm gì cả, thì tình trạng tắc tia sữa sẽ không tự khỏi được. Thay vào đó, tắc tia sữa có thể sẽ tiến triển thành nhiễm trùng, hay còn được gọi là viêm tuyến vú. Lưu ý rằng sốt không phải là triệu chứng bạn sẽ gặp phải khi bị tắc tia sữa. Nếu bạn bị đau hoặc có xuất hiện các triệu chứng khác đi kèm với sốt, bạn có thể đã bị nhiễm trùng.

Triệu chứng viêm tuyến vú có thể sẽ xuất hiện rất bất ngờ và có thể bao gồm:

  • Sốt trên 38 độ C
  • Các triệu chứng giống như bị cúm (ớn lạnh, đau người)
  • Căng tức, sưng và nóng ở toàn bộ vú
  • Xuất hiện u cục ở vú hoặc mô vú dày hơn
  • Có cảm giác nóng rát và/hoặc khó chịu khi cho con bú/hút sữa
  • Đỏ vùng da tại khu vực bị ảnh hưởng

Có khoảng 10% số phụ nữ cho con bú sẽ có ít nhất một lần bị viêm tuyến vú. Nếu bạn đã từng bị viêm tuyến vú trước đây thì rất có thể bạn sẽ lại bị tái lại. Viêm tuyến vú không điều trị có thể dẫn đến tình trạng tích tủ mụ, dẫn đến áp xe và có thể cần phải tiến thành phẫu thuật để chích mủ tuyến vú.

Nguyên nhân tắc ống dẫn sữa

Nguyên nhân gốc rễ dẫn đến tình trạng tắc ống dẫn sữa là do tuyến vú của bạn không thể tống hết sữa ra ngoài được. Một số yếu tố dưới dây có thể gây nên tình trạng này, bao gồm:

  • Áo ngực quá chật hoặc cho con bú không thường xuyên khiến sữa ứ đọng và tăng áp lực ở vùng ngực, lâu ngày có thể gây nên tắc tia sữa và viêm tuyến vú.
  • Cho con bú không đúng cách: chỉ cho bé bú 1 bên khiến bên còn lại có thể sẽ bị tắc; bé ngậm bắt núm vú chưa đúng hoặc bú mút quá ít, quá yếu cũng có thể dẫn đến tình trạng đọng sữa.

Các yếu tố nguy cơ khác khiến bạn dễ bị tắc tia sữa và viêm tuyến vú hơn, bao gồm:

  • Có tiền sử bị viêm tuyến vú khi cho con bú trước đây
  • Nứt đầu ti
  • Chế độ ăn uống không đầy đủ
  • Hút thuốc lá
  • Căng thẳng và mệt mỏi

Nếu không cho con bú thì có thể bị tắc sữa không?

Đa số các thông tin mà bạn tìm được quanh việc bị tắc tia sữa và viêm tuyến vú đều dành cho những phụ nữ cho con bú. Nhưng thậm chí không cho con bú thì đôi khi bạn vẫn có thể bị tắc tia sữa, hoặc các tình trạng tương tự như tắc tia sữa, ví dụ như:

- Viêm quanh ống tuyến vú: là tình trạng viêm vú xảy ra khi không cho con bú. Đây là tình trạng hiếm gặp và thường ảnh hưởng đến phụ nữ độ tuổi sinh đẻ. Triệu chứng cũng tương tự như viêm tuyến vú ở phụ nữ cho con bú và có thể có nguyên nhân là do hút thuốc lá, nhiễm khuẩn, nứt đầu ti hoặc có lỗ dò ở vú.

- Giãn ống dẫn sữa: là tình trạng chủ yếu ảnh hưởng đến phụ nữ độ tuổi 45-55 tuổi. Ống dẫn sữa sẽ bị giãn rộng, thành dầy lên và chứa đầy dịch nhớt. Thậm chí, có thể sẽ bị chảy dịch ở vú, đau, căng tức và viêm quanh ống tuyến vú.

- Trong những trường hợp rất hiếm gặp, viêm vú cũng có thể ảnh hưởng đến nam giới. Ví dụ, như bệnh viêm vú u hạt là một tình trạng viêm vú mạn tính ảnh hưởng đến cả nam giới và nữ giới.  Các triệu chứng của bệnh này rất giống với các triệu chứng ung thư vú và có thể bao gồm việc có khối u cứng (áp xe) ở vú và sưng tại vú.

Điều trị tắc tia sữa

Ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của tình trạng tắc tia sữa, bạn nên hành động để giải quyết vấn đề ngay. Một trong những cách điều trị hiệu quả nhất là massage, đặc biệt là massage khi bạn đang cho con bú hoặc đang hút sữa. Hãy bắt đầu massage ở phía ngoài của vú và dùng ngón tay ấn, vuốt theo chiều của các ống dẫn sữa. Bạn cũng có thể massage khi đang tắm.

Các cách khác để thông sữa:

  • Tiếp tục cho bú thường xuyên
  • Khi cho con bú, hãy cho bé bú ở bên vú bị tắc trước bởi các em bé thường sẽ mút mạnh nhất khi bắt đầu cữ bú (vì khi đó bé đang đói).
  • Cân nhắc đến việc ngâm vú trong nước ấm hoặc dùng vòi hoa sen xịt nước ấm vào vùng vú, sau đó massage tại khu vực bị tắc
  • Cố gắng thay đổi tư thế khi cho con bú. Đôi khi, việc thay đổi sẽ khiến em bé mút được tại khu vực bị tắc tốt hơn.

Nếu bạn bị viêm tuyến vú, nhiều khả năng là bạn sẽ phải dùng kháng sinh để điều trị tình trạng nhiễm trùng và thậm chí có thể phải uống thuốc trong 10 ngày liên tục. Hãy đảm bảo rằng bạn uống đủ tất cả các loại thuốc đã được bác sỹ kê đơn để tình trạng viêm tuyến vú không tái phát. Hỏi ý kiến bác sỹ nếu các triệu chứng vẫn tiếp diễn sau khi bạn đã uống đủ thuốc.

Sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn cũng có thể giúp giảm cảm giác khó chịu và giảm viêm tại các mô vú. 

Khi nào cần đến gặp bác sỹ

Sau khi được thông tia sữa hoặc sau khi điều trị viêm tuyến vú, có thể xuất hiện đỏ hoặc bầm tím ở ngực, kéo dài hàng tuần. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy tia sữa vẫn tắc hoặc tình trạng nhiễm trùng chưa khỏi hẳn, hãy đến bác sỹ khám lại. Trong một số trường hợp, bạn sẽ phải sử dụng thêm một liệu trình kháng sinh khác hoặc sẽ cần hỗ trợ như chích áp xe.

Nếu các triệu chứng vẫn tiếp diễn, bác sỹ có thể cho bạn đi chụp X quang tuyến vú, siêu âm vú hoặc sinh thiết vú để loại trừ nguyên nhân viêm do ung thư vú. Dạng ung thư vú hiếm gặp này đôi khi có thể gây ra các triệu chứng tương tự như viêm tuyến vú, ví dụ như sưng hoặc đỏ.

Dự phòng tình trạng tắc ống dẫn sữa

Do tắc ống dẫn sữa thường có nguyên nhân là ứ đọng sữa, nên bạn cần đảm bảo rằng bạn thường xuyên cho con bú hoặc thường xuyên hút sữa. Các chuyên gia khuyến cáo rằng bạn có thể cho con bú 8-12 lần/ngày, đặc biệt là vào những ngày đầu trẻ mới sinh ra và bú mẹ.

Bạn cũng có thể:

  • Massage vú hoặc hút sữa để sữa ra nhiều hơn
  • Không mặc quần áo chật hoặc áo lót quá chật để ngực có thêm không gian để “thở”
  • Nới lỏng địu của em bé (nhưng vẫn đảm bảo em bé an toàn) để giảm áp lực lên vú 
  • Thay đổi các tư thế cho con bú trong mỗi lần cho bú để đảm bảo rằng bé có thể mút được toàn bộ các ống dẫn sữa
  • Chườm ấm hoặc chườm ướt trước khi cho bú tại khu vực dễ bị tắc
  • Sau khi cho bú, chườm lạnh vào vú
  • Hỏi ý kiến bác sỹ về việc sử dụng thực phẩm chức năng có chứa lecithin.

Nứt đầu ti cũng có thể khiến vi khuẩn ngoài da hoặc vi khuẩn trong miệng em bé xâm nhập vào bên trong vú, gây viêm vú. Do vậy, hãy đảm bảo rằng ngực của bạn luôn khô và sạch, có thể sử dụng các loại kem như lanolin để bảo vệ đầu vú bị nứt.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Mẹo để dự trữ và bảo quản sữa mẹ

Ths. Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 19/05/2025

    Chế độ ăn cho người mắc lỵ trực trùng (lỵ trực khuẩn)

    Lỵ trực khuẩn là tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cấp tính và cần được điều trị kịp thời để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

  • 19/05/2025

    10 loại thực phẩm giúp học sinh đạt kết quả tốt trong mùa thi

    Khi mùa thi đến gần, học sinh bước vào giai đoạn căng thẳng và áp lực cao, đòi hỏi sự tập trung tối đa cũng như khả năng ghi nhớ và tư duy sắc bén. Bên cạnh việc học tập chăm chỉ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe não bộ, giúp kiểm soát lo âu và tối ưu hóa hiệu suất học tập.

  • 18/05/2025

    Lycopene có giúp giảm nguy cơ ung thư?

    Trong bối cảnh các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa ung thư, chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ trái cây và rau quả, được xem là một yếu tố quan trọng. Cà chua, với thành phần lycopene nổi bật, đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

  • 18/05/2025

    Cách để thức dậy đúng giờ vào buổi sáng

    Việc thiết lập lịch trình ngủ và thói quen trước khi đi ngủ, đặt đồng hồ báo thức và điều chỉnh chế độ ăn uống là một số phương pháp có thể giúp bạn ngủ ngon hơn và thức dậy dễ dàng vào buổi sáng.

  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

Xem thêm