Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Say nắng - sốc nhiệt xảy ra như thế nào, phòng tránh ra sao?

TPHCM và Nam Bộ đang trải qua đợt nắng nóng, đây là nguy cơ đưa đến say nắng (sốc nhiệt) hay đột quỵ . Những ai người cần cẩn thận khi nhiệt độ cao, cách phòng tránh và các mẹo để giữ an toàn trong đợt nắng nóng là gì?

Trời nắng nóng có thể dẫn đến chuột rút do nóng, kiệt sức vì nóng và say nắng. Những tình trạng này có thể xảy ra khi chúng ta tiếp xúc với nhiệt độ quá cao và cơ thể của chúng ta mất khả năng tự làm mát hoặc hoạt động hiệu quả.

Vậy nó xảy ra như thế nào? Sự bảo vệ tự nhiên của cơ thể chúng ta chống lại nhiệt độ cao là đổ mồ hôi. Mồ hôi bốc hơi khỏi da và giúp hạ nhiệt. Nhưng trong một số tình huống, cơ thể của chúng ta không thể đổ mồ hôi đủ để giữ mát, hoặc việc đổ mồ hôi vẫn không đủ để chống lại các điều kiện khắc nghiệt. Khi nhiệt độ cơ thể của chúng ta tăng lên mức nguy hiểm, có thể gây tử vong.

1. Say nắng (sốc nhiệt) là tình trạng thế nào?

Say nắng hay còn gọi là sốc nhiệt là tình trạng tăng than nhiệt nghiêm trọng (>40 độ C) kèm theo rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, tuần hoàn, hô hấp do tác động của nắng nóng và/ hoặc các hoạt động thể lực quá mức. Sốc nhiệt thường được chia thành 2 thể:

  • Sốc nhiệt kinh điển xảy ra do nhiệt độ môi trường quá cao > 40 độ C, kèm theo hoặc không kèm theo nắng gắt kéo dài liên tục.

  • Sốc nhiệt do gắng sức thường xảy ra ở người trẻ, khỏe mạnh, các vận động viên điền kinh gắng sức quá mức trong thi đấu và tập luyện.

2. Một số tình huống có thể xảy ra say nắng

  • Tập thể dục quá sức, đặc biệt trong điều kiện nắng nóng

  • Mặc quần áo dày, chật trong môi trường nóng

  • Thiếu luồng không khí, không gian chật hẹp và đông người, chẳng hạn như xe buýt, lễ hội, sự kiện thể thao…

  • Đang ở trong xe hơi đang đỗ, đặc biệt là dưới trời nắng.

3. Những người có nguy cơ bị say nắng

Say nắng có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng những người có nguy cơ cao nhất bao gồm:

  • Người lớn tuổi, đặc biệt là người già yếu và những người sống một mình

  • Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

  • Những người đang điều trị bệnh mạn tính, chẳng hạn như bệnh tim mạch, huyết áp, đái tháo đường...

  • Đang dùng một số loại thuốc làm giảm tiết mồ hôi: lợi tiểu, chẹn beta, kháng cholinergic, ethanol, kháng histamine...

  • Những người ăn kiêng, uống ít nước (VD: bệnh thận mạn)

  • Những người sử dụng thuốc kích thích.

4. Phòng ngừa sốc nhiệt, say nắng

Các bệnh liên quan đến nhiệt độ có thể ngăn ngừa. Điều quan trọng là phải chuẩn bị cho nhiệt độ quá cao , đặc biệt là nếu bạn đang có các tình trạng bệnh lý.

Hãy nhớ:

  • Uống đủ nước

  • Tránh xa nắng nóng càng nhiều càng tốt

  • Giữ cho không gian mát mẻ, không khí lưu thông

  • Mặc quần áo phù hợp với thời tiết và dùng kem chống nắng, bảo vệ khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời

  • Nghỉ ngơi vào thời điểm nắng gắt như giữa trưa và đầu buổi chiều. Các hoạt động gắng sức nên để vào những thời điểm mát mẻ hơn trong ngày.

  • Quan tâm hơn đến những người lớn tuổi, trẻ nhỏ hoặc người ốm yếu, béo phì.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dễ bị tổn thương hơn trước tác động của nhiệt độ quá cao, vì chúng không thể thích ứng dễ dàng với sự thay đổi nhiệt độ. Thực hiện các bước bổ sung để chăm sóc trẻ nhỏ khi thời tiết nắng nóng và không bao giờ để bất kỳ ai (kể cả vật nuôi) không có người trông coi trên xe hơi.

5. Triệu chứng và cách xử trí khi say nắng và các tình trạng liên quan

Nếu bạn nhận ra các dấu hiệu và triệu chứng của bất kỳ bệnh nào liên quan đến nhiệt độ cao, cần hành động ngay. Phát hiện sớm các dấu hiệu sẽ giúp giảm nguy cơ đột quỵ do nắng nóng - một tình trạng có thể gây tàn phế hay tử vong nếu không được điều trị.

Bất kỳ ai bị bệnh tim, tiểu đường, bệnh thận, cao huyết áp hoặc theo chế độ ăn ít muối hoặc hạn chế uống nước nên tìm kiếm trợ giúp y tế ngay lập tức nếu có các triệu chứng của say nắng.

Dấu hiệu, triệu chứng

Hành động thế nào?

Phát ban do nhiệt

  • Các đám mụn trông giống như mụn đỏ hoặc mụn nước nhỏ, thường ở cổ và ngực trên

  • Phổ biến nhất ở trẻ nhỏ

  • Di chuyển đến một nơi mát mẻ hơn

  • Giữ cho vùng bị ảnh hưởng khô ráo

  • Tránh sử dụng thuốc mỡ và kem

 

Mất nước

Có thể dẫn đến kiệt sức vì nhiệt nếu không được điều trị kịp thời

  • Cơn khát tăng dần

  • Khô miệng, môi và lưỡi

  • Chóng mặt, mệt mỏi hoặc cáu kỉnh

  • Nhức đầu

  • Nước tiểu màu vàng sáng hoặc đậm

  • Nước tiểu ít hơn bình thường

  • Thường xuyên uống nước theo từng ngụm nhỏ

  • Di chuyển đến một nơi mát mẻ hơn

  • Tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu các triệu chứng nghiêm trọng

Chuột rút do nóng

Có thể là một dấu hiệu cảnh báo sớm của tình trạng kiệt sức do nhiệt

  • Đau và co thắt cơ, thường ở bụng, cánh tay hoặc chân

  • Phổ biến nhất ở những người đổ mồ hôi nhiều khi hoạt động gắng sức

 

  • Ngừng mọi hoạt động vất vả

  • Nghỉ ngơi ở nơi râm mát

  • Tăng lượng chất lỏng bằng nước, đồ uống thể thao ít đường hoặc nước hoa quả pha loãng

  • Sau khi tình trạng chuột rút giảm bớt, hãy đợi vài giờ trước khi tập thể dục gắng sức

  • Tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu chuột rút tiếp tục kéo dài hơn một giờ

Kiệt sức do nhiệt

Có thể dẫn đến đột quỵ do nhiệt nếu không được điều trị kịp thời

  • Đổ mồ hôi nhiều

  • Chuột rút

  • Xanh xao

  • Yếu hoặc chóng mặt

  • Buồn nôn hoặc nôn mửa

  • Mạch nhanh, yếu

  • Đau đầu

  • Nghỉ ngơi ở nơi râm mát

  • Đắp khăn ướt và mát lên cơ thể

  • Nới lỏng quần áo chật

  • Nếu hoàn toàn tỉnh táo, hãy uống nước

  • Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu các triệu chứng nghiêm trọng, không cải thiện khi điều trị hoặc kéo dài hơn một giờ

Đột quỵ do nắng nóng

Đây là trường hợp cấp cứu y tế - hãy gọi ngay cấp cứu 115

Các dấu hiệu tương tự kiệt sức, kèm theo:

  • Tình trạng phản xạ tồi tệ hơn

  • Nói ngọng, cử động kém

  • Động kinh hoặc mất ý thức

  • Di chuyển đến nơi mát mẻ, có bóng râm

  • Cởi bớt bỏ quần áo thừa, nới lỏng

  • Để bệnh nhân nằm nghiêng Làm theo hướng dẫn của nhân viên xe cứu thương

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết10 tác động của mặt trời lên cơ thể.

Theo alobacsi.com
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    5 nguyên tắc ăn uống người bệnh đái tháo đường cần nắm rõ

    Trên thực tế, không có một chế độ ăn uống nào dùng chung được cho tất cả người bệnh đái tháo đường. Chế độ ăn uống cần phải được “cá thể hóa”, tức là xây dựng cho riêng từng người bệnh cụ thể. Để xây dựng chế độ ăn phù hợp, người bệnh cần tuân thủ 5 nguyên tắc quan trọng trong bài viết sau.

  • 29/03/2024

    Đau đầu có nên uống trà?

    Khi bị stress, đau nhức đầu, nhiều người tìm tới thức uống giúp giải tỏa mệt mỏi như trà. Tuy nhiên, liệu trà nhiều caffeine và tannin có giúp giảm đau đầu hiệu quả?

  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

Xem thêm