Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ruột - Não bộ thứ hai của con người

Ruột có trên 100 triệu tế bào thần kinh. Hoạt động của chúng tác động đến trạng thái tâm lý của chúng ta và đóng vai trò quan trọng với bệnh trầm cảm, Parkinson (liệt rung) hoặc Alzheimer (mất trí nhớ)…

Ruột - Não bộ thứ hai của con người

Cắt khỏi mạng thần kinh tủy sống, vẫn tự tiêu hóa!

Đầu thế kỷ XIX, tại Anh, hai chuyên gia Sinh lý học thuộc Đại học London, TS. William Bayliss và TS. Ernest Henry Starling đã nghiên cứu chi tiết cấu tạo, chức năng của ruột. Họ tiến hành thí nghiệm với cơ thể chó. Hết sức ngạc nhiên, hai nhà khoa học Anh tình cờ phát hiện: Hệ tiêu hóa có thể thực hiện nhiệm vụ tiêu hóa thức ăn, thậm chí sau khi đã cắt nó khỏi mạng thần kinh tủy sống nối với não bộ!

Trong cuốn sách “mBraining” của mình, hai nhà khoa học Australia, Marvin Oka và Grant Soousalu lưu ý chi tiết, cho dù hệ thần kinh ruột được chính thức mô tả như “não bộ” thứ hai từ năm 1907, song phải chờ gần 100 năm, chủ đề này mới được hồi sinh. Mãi năm 1998, chuyên gia sinh học thần kinh, GS. Michael Gershon (Đại học Columbia, Mỹ) mới công bố công trình có tên “The Second Brain”- Não thứ hai.

Hệ thống đường ruột chính là bộ não thứ 2.

Hệ thống đường ruột chính là bộ não thứ 2.

Dạng trí tuệ nội tạng

Để hiểu ý nghĩa não bộ thứ hai, cần nghiên cứu xem nhiệm vụ của nó là gì? Một mặt ruột đảm nhiệm vai trò “phục vụ” hệ cơ bắp và các tuyến hạch phức tạp, cấu thành hệ tiêu hóa. Mặt khác liên tục theo dõi những gì diễn ra trong hệ thống tiêu hoá. “Đối với cơ thể chúng ta, bên trong dạ dày hoặc ruột thực sự là thế giới sôi động, đầy ắp những sự kiện tiềm tàng thú vị” - GS. Gershon cho biết.

Vậy nên không có gì ngạc nhiên khi tiến hóa trang bị cho chúng ta dạng trí tuệ “nội tạng” cá biệt. Những thụ cảm mùi vị, thực tế chúng ta không chỉ có chúng ở lưỡi, mà cả nhiều cơ quan khác, trong đó có gan, dạ dày và ruột. Ví dụ ở dạ dày nhận biết đường và axit amin. Một khi “khoái khẩu” những hợp chất đó, chúng tăng cường tiết xuất hormon đói bụng (greline), cơ chế khuyến khích chúng ta ăn số lượng thức ăn lớn hơn. Những rối loạn trong hoạt động của cơ chế này dẫn đến hiện tượng phàm ăn và ăn quá nhiều. Tiếp theo những thụ cảm mùi vị ngọt trong ruột đóng vai trò quan trọng trong hấp thụ đường glucose. Ở những bệnh nhân đái tháo đường týp 2, những thụ cảm này hoạt động không bình thường, dẫn đến tình trạng hấp thụ quá nhiều và quá nhanh glucose.

Mối liên quan giữa cảm xúc và vi khuẩn trong ruột.

Mối liên quan giữa cảm xúc và vi khuẩn trong ruột.

Hệ thống tế bào thần kinh và vi khuẩn phong phú

“Các tế bào thần kinh thuộc hệ thần kinh ruột duy trì thường xuyên mối liên hệ với quần thể vi khuẩn hữu ích ký sinh bên trong ruột. Mối quan hệ này mang ý nghĩa tích cực dưới mọi phương diện. Nhiều loại vi khuẩn đường ruột có khả năng tạo ra những hợp chất cần thiết để đảm bảo hoạt động bình thường của não bộ. Một trong số đó là ganglioside, hợp chất được tế bào thần kinh sử dụng để tạo màng tế bào. Điều đó có nghĩa, ruột - não bộ thứ hai của chúng ta không chỉ là tập hợp vài trăm triệu tế bào thần kinh bố trí khắp hệ tiêu hóa, mà cả hàng tỷ cá thể vi khuẩn đường tiêu hóa cộng tác với chúng. Và tất cả gộp lại tác động đến não bộ nằm trong hộp sọ.

Ngày càng xuất hiện nhiều chứng cứ về mối liên hệ giữa các tế bào thần kinh trong hệ tiêu hóa với não. Hội chứng ruột kích thích có thể là thí dụ. Triệu chứng của bệnh là tình trạng đau bụng kéo dài, đầy bụng hoặc cảm giác khó chịu, đại tiện thất thường, tiêu chảy dữ dội hoặc táo bón.

Các nhà khoa học cho rằng, quần thể vi khuẩn đường ruột có tác động đến hội chứng ruột kích thích này và chứng bệnh này có mối quan hệ duy nhất với trạng thái tâm lý. Tình trạng trầm cảm, những rối loạn sợ hãi hoặc nóng giận thường song hành với các triệu chứng của đường ruột. Kết quả nhiều nghiên cứu khẳng định, chính những thay đổi liên quan đến con số và chủng loại vi khuẩn ký sinh bên trong ruột gây tác động tiêu cực đến tâm lý người bệnh.

Nghiên cứu trên chuột thấy rằng, khi quần thể vi khuẩn đường ruột của chuột thí nghiệm bị mất cân bằng lập tức xuất hiện những rối loạn tính cách hoặc hoảng loạn. Khi được chữa khỏi bệnh (cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột), trạng thái tâm lý, khả năng tập trung và trí nhớ lập tức được cải thiện.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Sự thật thú vị về các vi sinh vật đường ruột

Ngọc Báu - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm