Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những hiểu biết về nhóm máu ABO và Rh

Cơ thể người có nhiều loại nhóm máu, nhưng các nhóm máu thuộc hệ ABO và hệ Rh là quan trọng hơn cả, đặc biệt là trong truyền máu và khi mang thai.

Những hiểu biết về nhóm máu ABO và Rh

Cách xác định nhóm máu của bạn?

Trên bề mặt hồng cầu chứa các protein được gọi là kháng nguyên và trong huyết tương có chứa các kháng thể. Để phân loại nhóm máu, cần xác định cả 2 yếu tố là kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu và kháng thể trong huyết tương.

Có nhiều cách để phân loại nhóm máu của con người, nhưng phân loại nhóm máu theo hệ ABO và hệ Rh là quan trọng hơn cả.

Các nhóm máu thuộc hệ ABO

  • Nhóm máu A: sẽ có kháng nguyên A trên bề mặt hồng cầu, và kháng thể Anti B trong huyết tương.
  • Nhóm máu B: sẽ có kháng nguyên B trên bề mặt hồng cầu, và kháng thể Anti A trong huyết tương.
  • Nhóm máu AB: sẽ có cả kháng nguyên A và kháng nguyên B trên bề mặt hồng cầu, và không có cả kháng thể Anti A, Anti B trong huyết tương.
  • Nhóm máu O: sẽ không có cả kháng nguyên A, kháng nguyên B trên bề mặt hồng cầu, và trong huyết tương sẽ có cả hai kháng thể Anti A, Anti B.

Hiện nay, vẫn chưa rõ vai trò của kháng nguyên A và kháng nguyên B đối với cơ thể, có những người không có kháng nguyên nào (người nhóm máu O) vẫn khỏe mạnh bình thường. Có một số bằng chứng cho thấy những người thuộc nhóm máu khác nhau có thể ít hay nhiều mắc các bệnh nhất định – ví dụ: huyết khối trong lòng mạch (bệnh huyết khối tắc mạch), sốt rét. Và không có bằng chứng nào cho thấy những người có nhóm máu khác nhau thì nên tuân theo chế độ ăn khác nhau.

Nhóm máu hệ Rh

Hầu hết mọi người có nhóm máu Rh dương (Rh+), tức là có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu. Những người không có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu, được gọi là nhóm Rh âm (Rh-).

Cách đọc tên các nhóm máu như thế nào?

Nhóm máu phụ thuộc vào kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu và được di truyền từ bố mẹ của bạn. Nhóm máu của bạn sẽ có thể là một trong các nhóm máu sau:

  • Nhóm A+: tức là bạn sẽ có kháng nguyên A và kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.
  • Nhóm A-: tức là bạn sẽ có kháng nguyên A nhưng không có kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.
  • Nhóm B+: tức là bạn sẽ có kháng nguyên B và kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.
  • Nhóm B-: tức là bạn sẽ có kháng nguyên B nhưng không có kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.
  • Nhóm AB+: tức là bạn sẽ có cả kháng nguyên A, kháng nguyên B và kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.
  • Nhóm AB-: tức là bạn sẽ có kháng nguyên A, kháng nguyên B nhưng không có kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.
  • Nhóm O+: tức là bạn sẽ không có kháng nguyên A và kháng nguyên B, nhưng có kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.
  • Nhóm O-: tức là bạn sẽ không có cả kháng nguyên A, kháng nguyên B và kháng nguyên D (hệ Rh) trên bề mặt hồng cầu.

Xét nghiệm nhóm máu như thế nào?

Mẫu máu của bạn sẽ được trộn với một hóa chất đặc biệt được gọi là huyết thanh mẫu, để xác định nhóm máu. Ví dụ, dùng huyết thanh mẫu Anti A trộn với hồng cầu của bạn, nếu xảy ra hiện tượng ngưng kết, chứng tỏ bạn có kháng nguyên A trên hồng cầu.

Đối với xác định nhóm máu hệ Rh, người ta sẽ trộn huyết thanh mẫu Anti D với hồng cầu của bạn, nếu xảy ra hiện tượng ngưng kết thì chứng tỏ bạn có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu, và có thể kết luận bạn nhóm máu Rh dương. Bằng cách thực hiện một loạt các xét nghiệm như vậy, có thể xác định kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu của bạn là gì, và từ đó xác định nhóm máu của bạn.

Lựa chọn nhóm máu phù hợp trong truyền máu

Để quá trình truyền máu diễn ra an toàn, trước khi truyền máu, bạn sẽ được kiểm tra xem có phù hợp với nhóm máu được truyền hay không, bằng phản ứng hòa hợp (phản ứng chéo) giữa mẫu máu của bạn với mẫu máu của túi máu. Ví dụ, nếu bạn có nhóm máu B+ nhận máu người nhóm A+, thì kháng thể Anti A trong huyết tương của bạn sẽ phá hủy khối máu truyền vào, hình thành nên các cục máu đông và gây tắc hàng loạt các mạch máu, dẫn tới một tai biến truyền máu cực kỳ nghiêm trọng, thậm chí có thể dẫn tới tử vong.

Do đó, việc lựa chọn túi máu phù hợp với bạn trước truyền máu là cực kỳ quan trọng, phải phù hợp đồng thời nhóm máu hệ ABO và hệ Rh. Sau đó, để chắc chắn là hòa hợp, người ta sẽ trộn máu của bạn với mẫu máu từ túi máu, rồi quan sát dưới kính hiển vi, kiểm tra xem có hình thành cục máu đông không. Nếu không có cục máu đông hình thành, thì chứng tỏ hai mẫu máu là hòa hợp và bạn có thể được truyền túi máu đó.

Tầm quan trọng của xét nghiệm nhóm máu lúc mang thai

Những người phụ nữ mang thai luôn được kiểm tra nhóm máu hệ ABOhệ Rh. Nếu mẹ có nhóm Rh âm và thai nhi có nhóm Rh dương (không hòa hợp hệ Rh), thì cơ thể mẹ có thể sản xuất kháng thể Anti D tấn công và phá hủy hồng cầu thai nhi. Tai biến thường hiếm khi xảy ra ở lần mang thai đầu tiên. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, những lần mang thai sau đó có thể xảy ra những tai biến rất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng nawngjneef đến cả mẹ và thai nhi.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Nhóm máu nói gì về sức khỏe?

Lê Văn Công - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Patient
Bình luận
Tin mới
  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

Xem thêm