Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần biết về thiếu hụt folate - Phần 1

Folate đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình xảy ra trong cơ thể như tạo tế bào hồng cầu và ngăn ngừa dị tật bẩm sinh.

Khi cơ thể không có đủ folate sẽ dẫn tới thiếu máu. Các triệu chứng bao gồm mệt mỏi, yếu ớt và da nhợt nhạt. Chúng ta có thể bổ sung folate hằng ngày bằng cách ăn các thực phẩm giàu folate hoặc bổ sung vitamin.

Bài viết này sẽ điểm qua các nguyên nhân, triệu chứng và biến chứng liên quan đến thiếu máu do thiếu folate cũng như đưa ra cách phòng ngừa và điều trị tình trạng này.

Khái niệm

Folate là thành phần không thể thiếu trong quá trình hình thành tế bào hồng cầu, loại tế bào mang oxi đến các mô trong cơ thể.

Thiếu folate dẫn tới tình trạng thiếu máu, tình trạng khi cơ thể không tạo ra đủ số lượng hồng cầu. Thiếu máu do thiếu folate là một trong nhiều loại thiếu máu khác nhau.

Khi cơ thể không có đủ hồng cầu, các cơ quan và mô sẽ không nhận đủ oxy và cơ thể sẽ không thể hoạt động hiệu quả. Hệ quả là, các triệu chứng thiếu máu cổ điển bắt đầu xuất hiện, chẳn hạn như mệt mỏi, yếu cơ và da nhợt nhạt.

Bổ sung folate đầy đủ thông qua chế độ ăn uống và thực phẩm bổ sung là cách tốt nhất để ngăn ngừa thiếu máu do thiếu folate. Dạng tổng hợp của folate là acid folic. Acid folic có trong nhiều trong các loại vitamin dành cho phụ nữ mang thai, vitamin tổng hợp, vitamin B tổng hợp hoặc là một thực phẩm bổ sung riêng biệt.

Nguyên nhân gây thiếu folate

Thiếu folate có thể xảy ra khi không ăn đủ các loại thực phẩm có chứa folate. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn có thể xảy ra ở cả những người có chế độ ăn cân bằng và lành mạnh.

Nguyên nhân gây ra thiếu máu do thiếu folate bao gồm:

  • Không ăn đủ thực phẩm giàu folate
  • Mắc các chứng hoặc bệnh gây ảnh hưởng tới khả năng hấp thụ vitamin của cơ thể, ví dụ như bệnh Celiac (không dung nạp gluten) hoặc bệnh viêm ruột (IBD)
  • Rối loạn sử dụng đồ uống có cồn, do cồn cản trở sự hấp thu folate và khiến cơ thể loại bỏ folate quá nhanh.
  • Mang thai, do nhu cầu folate của cơ thể tăng khi mang thai
  • Dùng các loại thuốc cản trở sự hấp thụ folate hoặc làm giảm nồng độ folate
  • Cơ thể có mang biến thể gen Methylenetetrahyrofolate reductase (MTHFR). Điều này cản trở khả năng chuyển đổi folate thành dạng hoạt hóa mà cơ thể có thể sử dụng

Giống như các loại vitamin B, folate cũng tan trong nước. Điều này có nghĩa là thận sẽ bài tiết folate dư thừa qua nước tiểu chứ không lưu trữ trong cơ thể.

Do đó, tình trạng thiếu folate có thể xảy ra rất nhanh chỉ trong vài tuần nếu chế độ ăn uống không cung cấp đủ folate hoặc mắc các tình trạng cản trở sự hấp thụ folate.

Mọi người cần phải dung nạp lượng folate khuyến nghị mỗi ngày vì folate không được lưu trữ lại. Điều này đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ đã hoặc đang chuẩn bị mang thai.

Các tổ chức y tế lớn khuyến nghị phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên bổ sung acid folic mỗi ngày vì nồng độ folate thấp làm tăng nguy cơ dị tật nghiêm trọng về não và tủy sống của thai nhi.

Triệu chứng

Lúc đầu, cơ thể không có triệu chứng thiếu máu rõ ràng nhưng khi nó trở nên nghiêm trọng hơn, có biểu hiện sau:

  • Yếu
  • Cảm giác lâng lâng, váng đầu
  • Mệt mỏi rã rời
  • Khó tập trung
  • Cáu gắt
  • Đau đầu
  • Đau lưỡi
  • Nhiệt trong miệng hoặc trên lưỡi
  • Ở phụ nữ mang thai, có con bị dị tật ống thần kinh

Triệu chứng khi mang thai

 

 

 

Phụ nữ cần lượng folate cao hơn trong thai kì do folate cần thiết cho sự hình thành DNA khi thai nhi phát triển. Thiếu folate cản trở quá trình phân chia và phát triển tế bào của thai nhi và nhau thai, dẫn đến các bất thường khi sinh.

Nếu phụ nữ mang thai không dung nap đủ folate trước và trong khi mang thai, thai nhi có thể bị dị tật ống thần kinh, gây ra những vấn đề nghiêm trọng về não và tủy sống.

Khiếm khuyết ống thần kinh bao gồm:

  • Não phẳng anencephanly: Là tình trạng thai nhi bị thiếu các phần của bộ não và hộp sọ.
  • Tật nứt đốt sống: Dẫn đến các bất thường về cột sống, dây thần kinh hoặc cả hai

Thiếu folate cũng gây ra tình trạng nhẹ cân của trẻ được sinh ra. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kì (CDC) khuyến cáo rằng mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên bổ sung 400microgam (mcg) acid folic bên cạnh việc ăn các thực phẩm giàu folate.

Ngay cả những phụ nữ không có kế hoạch mang thai cũng nên bổ sung acid folic vì:

  • Gần một nửa số trường hợp mang thai ở Hoa Kì là không có kế hoạch/ngoài kế hoạch.
  • Các bất thường thường khi sinh do thiếu folate xảy ra rất sớm trong thai kì, thường là trước khi người phụ nữ biết rằng mình đang mang thai
  • Khó đáp ứng đủ lượng folate khuyến nghị chỉ bằng việc bổ sung folate qua chế độ ăn

(Còn tiếp...)

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Vitamin nhóm B và cơ thể

Bùi Thương - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Medical News Today
Bình luận
Tin mới
  • 03/09/2025

    Các bệnh tật thường gặp mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

    Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.

  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

Xem thêm