Nguy cơ ung thư từ thực phẩm là cao hay thấp?
Nguy cơ ung thư từ thực phẩm cao hay thấp? Chế độ dinh dưỡng hay những chất phụ gia thực phẩm mới là nguyên nhân chính gây ra ung thư? Nguy cơ gây ung thư là gì?
Phân bậc nguyên nhân gây ra ung thư.
Theo suy luận một cách logic để nhận biết được khả năng kiểm soát ung thư thì chúng ta cần biết được nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây ra ung thư thường gặp và sau đó xem mức độ khó hay dễ để loại bỏ hoặc điều chỉnh chúng theo nhiều phương pháp khác nhau hướng đến mục tiêu giảm khả năng bị ung thư. Tuy nhiên câu chuyện nhiều khi không dễ dàng vì chúng ta chưa có những hiểu biết đầy đủ về nguyên nhân, hoặc chưa hiểu rõ nguyên nhân đó mạnh hay yếu, có dễ dàng thay đổi được không, khả năng để một người bị ung thư do tác nhân đó khó hay dễ…
Hiểu biết về nguyên nhân gây ra ung thư cung cấp cho chúng ta một cách nhìn cơ bản về sự phòng ngừa của ung thư. Nếu là một nguyên nhân đã biết đến sẽ dễ dàng hơn để biết liệu tác nhân đó có thể (ví dụ hút thuốc lá) hay không thể (tia phóng xa ion hóa trong khí quyển) tránh khỏi. Đa phần các nguyên nhân chính, phơi nhiễm ở mức độ 0 ít nhất cũng có khả năng gây ra ung thư theo lý thuyết. Những nguyên nhân đó bao gồm: hút thuốc lá, đồ uống có cồn, khói từ hoạt động nấu ăn trong nhà, các nguyên nhân nhiễm khuẩn có khả năng gây ung thư.
Theo số liệu từ “Gánh nặng bệnh tật yếu tố nguy cơ toàn cầu”
Các nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong do ung thư được phân loại theo loại ung thư ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình:
Nguyên nhân chính gây tử vong do ung thư của mọi loại ung thư:
- Đứng hàng đầu là hút thuốc lá,
- Tiếp theo là những nhiễm trùng gây ra ung thư như viêm gan B, viêm gan C, HPV, Hpylori
- Tiếp theo là uống rượu nhiều, ít sử dụng rau xanh và hoa quả, ít hoạt động thể lực, thừa cân/béo phì, ô nhiễm không khí và hít khói do hoạt động nấu ăn hoặc hoạt động sinh nhiệt trong nhà.
Báo cáo Ung thư Thế giới năm 2003 của IARC (Stewart và Kleihues, 2003) nêu rõ: “Có thể lên đến 30% các trường hợp ung thư ở người liên quan đến chế độ ăn uống và dinh dưỡng,” sử dụng một định nghĩa khá rộng về chế độ ăn uống và dinh dưỡng. Chế độ ăn hay dinh dưỡng xếp hàng nguyên nhân thứ 3 trong số các nguyên nhân gây ra ung thư. Những yếu tố nguy cơ hàng đầu về dinh dưỡng là nguyên nhân gây ra ung thư tập trung vào chủ yếu việc ít tiêu thụ rau xanh và hoa quả. Ngoài những ảnh hưởng của việc tiêu thụ trái cây và rau quả và trọng lượng cơ thể, muối và thực phẩm bảo quản bằng muối làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày và ung thư vòm họng (ở các nước LMCs quan trọng hơn ở các nước có thu nhập cao); tiêu thụ nhiều thịt đỏ có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng;
Hiểu đúng về nguy cơ gây ra ung thư của một tác nhân
Theo Hiệp Hội Ung thư Hoa Kỳ và Cơ quan quốc tế về nghiên cứu ung thư, các nguyên nhân gây ra ung thư được phân thành 4 nhóm, riêng nhóm 2 được phân thành 2A và 2B. Theo đó:
- Nhóm 1 là nhóm gây ra ung thư và có bằng chứng chắc chắn. Có thể kể đến như là acetaldehyde (do tiêu thụ nhiều đồ uống có cồn), amiăng, benzene,…
- Nhóm 2A có khả năng gây ra ung thư cho con người, có bằng chứng mạnh nhưng hiện tại chưa được khẳng định chắc chắn. Có thể kể đến như Acrylamide, Diethyl sulfate, Dibenzo[a,l]pyrene
- Nhóm 2B có thể gây ra ung thư, có một vài bằng chứng cho thấy, nhưng vẫn chưa thể khẳng định chắc chắn;
- Nhóm 3 không thể phân loại được khả năng gây ung thư trên người, hiện tại không có bằng chứng cho thấy là nguyên nhân.
- Nhóm 4 Có thể không gây ra ung thư, có bằng chứng rõ ràng không gây ra ung thư trên người.
Bên cạnh việc phân loại trên, người ta còn phải dựa vào nhiều yếu tố khác để đánh giá một tác nhân có khả năng gây ra ung thư cao ở con người hay không. Có thể kể đến như cách phơi nhiễm với tác nhân (tiếp xúc qua da, qua niêm mạc, qua đường thở hay đường ăn uống). Ví dụ, ethylene oxide có thể là tác nhân tăng thêm nguy cơ gây ung thư, nhưng chủ yếu qua phơi nhiễm hóa chất nghề nghiệp ở đường thở là chính, còn ghi nhận qua đường ăn uống chưa rõ ràng. Nồng độ khi phơi nhiễm và thời gian phơi nhiễm trong bao lâu cũng là một yếu tố quan trọng khác. Ví dụ, một người hút trung bình 20 điếu thuốc lá trong vòng 5 năm sẽ có khả năng bị ung thư phổi thấp hơn người hút trung bình 10 điếu thuốc trong 15 năm.
Phụ gia thực phẩm liệu có thể là nguy cơ gây ra ung thư hay không?
Phụ gia thực phẩm là những chất được thêm vào thực phẩm để thực hiện một loạt các chức năng cụ thể. Chất phụ gia có thể được phân loại là tự nhiên, giống bản chất hoặc nhân tạo.
Phụ gia thực phẩm giúp duy trì thành phần dinh dưỡng và giữ độ an toàn cho thực phẩm, kéo dài thời gian sử dụng và bảo quản của thực phẩm, cải thiện thành phần dinh dưỡng của sản phẩm, hỗ trợ chế biến và sản xuất thực phẩm.
Tất cả các chất phụ gia đều được đánh giá kỹ lưỡng về độ an toàn trước khi được phép sử dụng và sau đó chúng chỉ được phép sử dụng và với hàm lượng nhất định. Mức hàm lượng được cho là giới hạn an toàn này dựa trên lượng tiêu thụ hàng ngày chấp nhận được (ADI) do Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) tính toán từ kết quả của các thử nghiệm an toàn.
ADI đại diện cho một lượng có thể được tiêu thụ hàng ngày trong suốt cuộc đời mà không có nguy cơ sức khỏe đáng kể. Các chất phụ gia đã được phê duyệt được đánh số và kết hợp với chữ E. Chữ E cho thấy chất phụ gia đã được chấp nhận là an toàn để sử dụng trong Liên minh Châu Âu. Sau khi một chất phụ gia đã được phê duyệt, việc kiểm tra lặp lại thường xuyên vẫn được tiến hành để đảm bảo sự an toàn. Qui định về nhãn thực phẩm cũng bao gồm việc cung cấp thông tin về hầu hết các chất phụ gia có trong danh sách thành phần. Nguy cơ từ phụ gia thực phẩm hay được nhấn mạnh để tạo sự thu hút cho cộng động, nhưng trên thực tế nguy cơ của nó được đánh giá là thấp hơn rất nhiều so với các nguy cơ từ hút thuốc, ô nhiễm môi trường, uống rượu quá nhiều, vật liệu xây dựng có chứa amiang, khói ... Sử dụng phụ gia thực phẩm theo qui chuẩn quốc tế và Việt Nam với hàm lượng cho phép là an toàn đối với sức khoẻ.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những thực phẩm nào có thể chứa Ethylene oxide?
Tài liệu tham khảo
Cancer Control Opportunities in Low- and Middle-Income Countries. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK54025/
https://www.cancer.org/cancer/cancer-causes/general-info/known-and-probable-human-carcinogens.html
-
Giao mùa gây ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người?
Vào thời điểm giao mùa, thời tiết có thể làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người, thường dẫn đến các bệnh theo mùa, dị ứng và bùng phát các bệnh mãn tính. Các yếu tố như nhiệt độ giảm đột ngột, đổ ẩm tăng cao hoặc chất lượng không khí thay đổi thách thức cơ thể con người phải thích nghi. Vào lúc này, bạn nên hiểu rõ tầm quan trọng của việc giữ gìn sức khỏe, tham khảo ý kiến của bác sĩ để bảo vệ bản thân và gia đình.
-
8 lý do nên ăn bông cải xanh
Rẻ tiền nhưng rất giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Đó chính là lý do không nên bỏ qua bông cải xanh trong thực đơn hằng ngày.
-
Các bài tập thể dục đơn giản tại nhà cho người bận rộn
Trong nhịp sống hối hả hiện nay, nhiều người bị cuốn vào công việc và các trách nhiệm gia đình, khiến việc dành thời gian cho tập luyện trở thành thách thức. Tuy nhiên, duy trì hoạt động thể chất không chỉ cải thiện sức khỏe mà còn nâng cao tinh thần và năng suất làm việc.
-
Lần đầu tiên tại Việt Nam: Phẫu thuật thành công khối phình khổng lồ động mạch thận có áp dụng ghép thận tự thân
Hà Nội (TTXVN 16/10) Các y, bác sĩ của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa điều trị thành công khối phình khổng lồ của động mạch thận ở rốn thận cho một bệnh nhân nữ 37 tuổi.
-
Sốt xuất huyết giao mùa: Cảnh giác cao độ trong thời tiết thất thường
Trong bối cảnh thời tiết thất thường và chuyển mùa với độ ẩm cao, sốt xuất huyết trở thành mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt tại các khu vực nhiệt đới như Việt Nam. Việc thời tiết thay đổi không chỉ tạo điều kiện cho muỗi vằn sinh sản mà còn có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của con người. Do đó, nhận biết sớm triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng chống hiệu quả là yếu tố then chốt để giảm thiểu rủi ro, nâng cao nhận thức về sự nguy hiểm của sốt xuất huyết trong giai đoạn giao mùa.
-
6 lý do ăn táo giúp bạn 'ít gặp bác sĩ'
Táo không chỉ là một loại trái cây thơm ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe ấn tượng. Dưới đây là những lợi ích nổi bật của việc ăn táo, cùng với các mẹo nhỏ để thưởng thức chúng một cách an toàn và hiệu quả.
-
Ngủ đủ giấc: Chìa khóa nâng cao hiệu suất học tập hàng ngày
Trong xã hội hiện đại, nhiều học sinh tin rằng việc cắt giảm giấc ngủ để có thêm thời gian học tập là cách hiệu quả để đạt thành tích cao. Tuy nhiên, quan niệm này không chỉ sai lầm mà còn có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và hiệu suất học tập. Giấc ngủ không phải là thứ có thể hy sinh mà là nền tảng quan trọng giúp học sinh duy trì sự tập trung, cải thiện trí nhớ và nâng cao khả năng sáng tạo. Bài viết này sẽ khám phá tầm quan trọng của giấc ngủ đối với học sinh và cách xây dựng thói quen ngủ khoa học để tối ưu hóa hiệu suất học tập.
-
3 thay đổi thói quen ăn uống giúp tránh xa đột quỵ
Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế trên toàn thế giới. Vậy có cách nào ngăn ngừa đột quỵ hay không?
