Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ngộ độc sắt

Ngộ độc sắt là một trong số những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do dùng thuốc quá liều ở trẻ em dưới 6 tuổi tại Mỹ. Mặc dù tỷ lệ ngộ độc sắt hiện nay đang giảm xuống, nhưng ngộ độc sắt vẫn là một nguy cơ sức khỏe lớn đối với trẻ em.

Ngộ độc sắt không phải là việc chế độ ăn có quá nhiều sắt. Thay vào đó, nguyên nhân gây ngộ độc sắt thường là do sử dụng thực phẩm chức năng và đa vitamin quá liều do trông chúng rất giống kẹo.

Một lượng vừa đủ sắt là rất quan trọng để não, cơ, và tế bào hồng cầu hoạt động. Nhưng cơ thể không thể chuyển hóa được sắt với hàm lượng cao. Thừa sắt có thể gây kích thích niêm mạc đường tiêu hóa, từ đó, gây ra các biến chứng.

Triệu chứng ngộ độc sắt

Trong số những dấu hiệu ban đầu của việc ngộ độc sắt, buồn nôn và đau bụng là những triệu chứng phổ biến nhất. Nôn ra máu cũng có thể xảy ra. Ngộ độc sắt cũng có thể dẫn đến tiêu chảy hoặc mất nước. Đôi khi, quá nhiều sắt cũng có thể sẽ khiến phân có màu tối và có máu. Những triệu chứng này thường phát triển trong vòng 6 tiếng. Sau đó, các triệu chứng có thể sẽ cải thiện trong vòng vài ngày.

Sau khi những triệu chứng ban đầu xuất hiện, các biến chứng khác nghiêm trọng hơn có thể sẽ phát triển trong vòng 48 giờ sau khi uống sắt quá liều, ví dụ như:

  • Chóng mặt
  • Hạ huyết áp, mạch nhanh nhưng yếu
  • Đau đầu
  • Sốt
  • Khó thở và tích nước tại phổi
  • Da có màu xám hoặc xanh
  • Vàng da
  • Co giật

Điều trị ngộ độc sắt

Nếu bạn nghi trờ trẻ bị ngộ độc sắt, hoặc bất kỳ loại ngộ độc thuốc nào, hãy gọi cấp cứu ngay. Đó có thể là tình trạng đe dọa tính mạng cần được cấp cứu. Ngộ độc sắt sẽ cần được bác sỹ đánh giá ngay lập tức.

Khi gọi cấp cứu, hãy cố gắng cung cấp các thông tin sau:

  • Tuổi, cân nặng, triệu chứng và các bệnh khác mà trẻ đang mắc phải
  • Tên của sản phẩm bổ sung sắt mà trẻ đã uống, bao gồm cả các thành phần của sản phẩm
  • Lượng sản phẩm mà trẻ đã sử dụng
  • Thời gian mà trẻ đã nuốt phải sản phẩm

Kể cả khi người lớn bị ngộ độc sắt, những thông tin trên cũng vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, tình trạng ngộ độc sắt ở người lớn sẽ ít nguy hiểm hơn so với trẻ em nhưng cũng cần phải phản ứng nhanh.

Điều trị ngộ độc sắt thường bao gồm việc rửa ruột. Một lượng dịch sẽ được uống hoặc đưa vào dạ dày bằng ống thông qua mũi. Lượng dịch này sẽ giúp rửa sạch lượng sắt thừa trong cơ thể.

Trong những trường hợp nặng hơn, có thể sẽ cần phải sử dụng phương pháp tạo phức. Đây là một phương pháp sẽ truyền một loại hóa chất giúp gắn sắt và các kim loại khác vào trong cơ thể. Sau đó, lượng sắt sẽ được thải ra ngoài thông qua nước tiểu.

Các phương pháp điều trị khác bao gồm bổ sung đủ nước, đặc biệt là nếu trẻ bị mất nước do nôn mửa và tiêu chảy. Nếu trẻ bị khó thở, trẻ có thể sẽ cần sử dụng máy thở hoặc máy thông khí.

Nguyên nhân gây ngộ độc sắt

Tiêu thụ lượng sắt vượt quá 35mg/kg trọng lượng cơ thể ở trẻ em được coi là ngộ độc sắt và có thể dẫn đến tử vong. Ở người trưởng thành, các triệu chứng có thể sẽ bắt đầu xuất hiện khi tiêu thụ từ 20mg sắt nguyên tố/kg cân nặng một lần. Ngộ độc sắt nặng có thể xảy ra khi tiêu thụ quá 60mg sắt/kg cân nặng đối với cả trẻ em và người trưởng thành.

Lượng sắt nguyên tố là lượng sắt thực sự có trong các sản phẩm bổ sung. Một loại sản phẩm bổ sung ngoài sắt có thể chứa các thành phần khac, do vậy, việc đọc nhãn sản phẩm là vô cùng quan trọng để biết được chính xác lượng sắt có trong các sản phẩm.

Đa số các trường hợp ngộ độc sắt là do trẻ nhỏ nuốt quá nhiều thực phẩm bổ sung có chứa sắt hoặc viên đa vitamin. Các bà mẹ chuẩn bị mang thai thường sẽ phải uống bổ sung sắt. Nếu viên sắt không được cất cẩn thận, đó có thể trở thành “kẹo” của một số trẻ tò mò.

Nếu bạn đang uống viên sắt do bác sỹ kê, hãy đảm bảo rằng bạn biết uống bù như thế nào nếu bạn quên uống thuốc 1 lần. Không nên uống nhiều hơn lượng bác sỹ đã kê. Nếu gia đình bạn có trẻ nhỏ, hãy để viên sắt ngoài tầm với của trẻ.

Biến chứng của ngộ độc sắt

Suy gan có thể phát triển sau vài ngày nếu tình trạng ngộ độc sắt không được điều trị hiệu quả. Hậu quả có thể dẫn đến sẹo dạ dày và sẹo đường tiêu hóa, từ đó gây ra các vấn đề về tiêu hóa.

Sẹo gan, hay còn gọi là bệnh xơ gan cũng có thể là hậu quả của việc ngộ độc sắt.

Nguyên nhân chính gây tử vong do ngộ độc sắt là do suy gan và sốc tuần hoàn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Bạn biết gì về xét nghiệm sắt huyết thanh?

Ts.Bs. Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam- Tổng hợp từ Healthline
Bình luận
Tin mới
Xem thêm