Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mối liên hệ giữa hội chứng ruột kích thích và bộ não

Hội chứng ruột kích thích (IBS) có thể ảnh hưởng không chỉ đến ruột. Đôi khi bị đau bụng dai dẳng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu, bực bội, chán nản hoặc lo lắng. Và ngược lại tất cả những cảm xúc tiêu cực đó có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.

Điều này có vẻ như là một vòng luẩn quẩn. Nhưng một tin tốt cho bạn chính là việc kiểm soát những cảm xúc tiêu cực cũng là một trong những cách để kiểm soát IBS. 

Não và ruột giao tiếp như thế nào?

Não và tủy sống là hệ thống thần kinh trung ương của cơ thể. Các dây thần kinh, tế bào thần kinh và chất dẫn truyền thần kinh chạy xuyên suốt từ não đến khắp cơ thể. Và hệ thống thần kinh chạy dọc theo đường tiêu hóa của bạn (từ thực quản qua dạ dày và ruột đến hậu môn) được gọi là hệ thống thần kinh ruột.

Hệ thống thần kinh ruột chính là con đườn giao tiếp giữa não bộ và ruột, và cả hai đều phản ứng với cùng những chất dẫn truyền thần kinh như nhau. Điều đó giải thích tại sao cảm xúc tiêu cực có thể gây ra suy giảm hệ tiêu hóa và ngược lại.

Ví dụ, khi bạn cảm thấy nguy hiểm, hệ thần kinh trung ương sẽ kích hoạt phản ứng “đánh hay chạy” bằng sự thay đổi các hormone và chất dẫn truyền thần kinh. Khi tín hiệu truyền đến hệ thần kinh ruột, ruột sẽ giảm hoạt động hoặc ngừng tiêu hóa để cơ thể có thể sử dụng nguồn năng lượng đó chống lại nguy hiểm. Kết quả là có thể khiến bạn đau bụng hoặc gặp các vấn đề về đường tiêu hóa khác.

Khi bạn ở trong những tình huống căng thẳng, ví dụ như phải nói trước đám đông, cũng có thể làm giảm hoạt động của hệ thống tiêu hóa và gây khó chịu. Và khi bạn cảm thấy phấn khích hoặc lo lắng, dạ dày của bạn cũng phản ứng lại.

Đôi khi căng thẳng thậm chí có thể gây tiêu chảy. Căng thẳng kéo dài có liên quan đến tình trạng viêm và dẫn đến hệ thống miễn dịch hoạt động kém hơn. Nói cách khác, mối quan hệ giữa não và hệ tiêu hóa khá phức tạp.

Phương pháp y học hành vi

Nhờ mối liên hệ ruột-não này nên hội chứng ruột kích thích và các rối loạn tiêu hóa khác có thể được điều trị bằng thuốc tiêu hóa và các phương pháp y học hành vi. Đôi khi phải dùng cả hai biện pháp để giảm sự khó chịu và giúp bạn đối phó với các triệu chứng dai dẳng của bệnh. Phương pháp điều trị y học hành vi cho hội chứng ruột kích thích bao gồm:

Liệu pháp thư giãn. Thư giãn cơ bắp và sự phương pháp tưởng tượng có định hướng có thể giúp giảm phản ứng của cơ thể với căng thẳng. Phương pháp này có thể giúp thả lỏng cơ thể cũng như tâm trí, giúp bạn ngủ ngon hơn, từ đó thúc đẩy tác động chữa lành. Thư giãn sâu khiến não giải phóng endorphin, một loại “thuốc giảm đau” tự nhiên của cơ thể.

Liệu pháp hành vi nhận thức. Thay đổi cách bạn suy nghĩ và hành xử có thể cải thiện phản ứng của cơ thể đối với căng thẳng, bao gồm cả hội chứng ruột kích thích. Bạn sẽ học được các kỹ năng đối phó với căng thẳng như tập trung vào cảm xúc tích cực, hoạt động thể chất và tìm thấy niềm vui. Về cơ bản liệu pháp này giúp bạn thay đổi cách suy nghĩ và dần tạo ra những thay đổi tích cực đến não và đường ruột.

Liệu pháp phản hồi sinh học. Kỹ thuật này cho phép bạn nhận phản hồi về những chức năng sinh lý, chẳng hạn như nhiệt độ cơ thể hoặc nhịp tim, từ giúp bạn kiểm soát những phản ứng đó. Với phương pháp phản hồi sinh học, bạn có thể làm nhịp tim bình ổn lại hoặc làm ấm tay khi bạn căng thẳng. Một ví dụ khác liên quan đến bệnh nhân bị táo bón hoặc rò rỉ phân, bệnh nhân sử dụng một thiết bị để đo sức mạnh của cơ sàn chậu, qua đó bệnh nhân có thể học cách thư giãn hoặc co cơ để khắc phục các vấn đề về tiêu hóa. Thông thường, loại phản hồi sinh học đặc biệt này được thực hiện với một nhà vật lý trị liệu, không phải là một nhà tâm lý học.

Tìm kiếm sự giúp đỡ từ một chuyên gia y học hành vi

Phần lớn tâm trạng và chất lượng cuộc sống của các bệnh nhân đều chuyển biến tốt hơn sau khi đã điều trị bằng liệu pháp hành vi, và hội chứng ruột kích thích cũng ít xuất hiện hơn. Liêu pháp y học hành vi sẽ rất có ích nếu:

  • Thuốc hoặc các phương pháp điều trị tiêu hóa khác không kiểm soát được hội chứng ruột kích thích của bạn.

  • Bạn nhận thấy rằng căng thẳng làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn.

  • Bạn không thích sử dụng thuốc để giải quyết các triệu chứng của bạn.

Tuy nhiên, liệu pháp y học hành vi không dành cho bạn nếu bạn có các vấn đề tâm thần khác nghiêm trọng hơn và không liên quan đến tình trạng tiêu hóa, chẳng hạn như rối loạn ăn uống, tâm thần phân liệt hoặc có suy nghĩ muốn tự tử.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Phương pháp điều trị tự nhiên cho hội chứng ruột kích thích

Bình luận
Tin mới
  • 01/04/2025

    Tăng cường miễn dịch cho trẻ mùa xuân

    Mùa xuân đến, mang theo không khí ấm áp và sức sống mới cho vạn vật. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm giao mùa, khí hậu biến đổi thất thường, tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn, virus và mầm bệnh sinh sôi phát triển.

  • 01/04/2025

    Ngày Thế Giới Nhận Thức về Tự Kỷ: Hiểu đúng và đồng hành cùng người tự kỷ

    Ngày 2 tháng 4 hàng năm, thế giới cùng hướng về Ngày Thế Giới Nhận Thức về Tự Kỷ – một sự kiện do Liên Hợp Quốc khởi xướng nhằm kêu gọi sự quan tâm sâu sắc hơn đến rối loạn phổ tự kỷ (ASD).

  • 31/03/2025

    Chăm sóc da cho bé vào mùa xuân: Mẹo nhỏ cho mẹ

    Mùa xuân là thời điểm giao mùa, khí hậu thất thường, hanh khô, độ ẩm thấp, dễ gây ra những ảnh hưởng không tốt đến làn da nhạy cảm của trẻ nhỏ.

  • 30/03/2025

    Những thay đổi về làn da tuổi mãn kinh

    Tuổi mãn kinh không chỉ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe sinh lý nữ, mà còn ảnh hưởng đến làn da. Chị em phụ nữ nên lưu ý điều gì khi chăm sóc da tuổi ngoài 40?

  • 30/03/2025

    Người cao tuổi và bệnh giao mùa

    Giao mùa là thời điểm chuyển tiếp giữa các mùa trong năm, kéo theo sự thay đổi của thời tiết, khí hậu. Đối với người cao tuổi, giai đoạn này thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe do hệ miễn dịch suy giảm và cơ thể dần lão hóa.

  • 29/03/2025

    Đi bộ nhanh mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tử vong

    Một nghiên cứu mới cho thấy, hoạt động thể chất vừa phải như đi bộ nhanh, yoga, làm vườn… mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tử vong.

  • 29/03/2025

    Tại sao bạn bị đau bụng khi chạy?

    Các vấn đề dạ dày khi chạy bộ là một trong những nguyên nhân phổ biến gây khó chịu cho người chạy. Bạn có thể gặp tình trạng co thắt, đau bụng dẫn đến tiêu chảy trong khi chạy.

  • 28/03/2025

    3 nhóm người nên hạn chế ăn chanh

    Hầu hết mọi người có thể ăn chanh hoặc uống nước chanh một cách an toàn nhưng vì chanh có tính acid nên nó có nguy cơ gây bất lợi cho một số trường hợp cụ thể. Vậy nhóm người nào nên hạn chế ăn chanh?

Xem thêm