Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hiểu rõ hơn về say nắng, say nóng

Mùa hè mang đến nhiều cơ hội đi du lịch, trải nghiệm các môn thể thao và hoạt động ngoài trời. Tuy nhiên, nguy cơ say nắng, say nóng luôn tiềm ẩn, đặc biệt là với trẻ em, người cao tuổi.

Say nắng, say nóng là tình trạng sức khỏe nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể điều hòa thân nhiệt, gây mất nước. Trẻ em, người cao tuổi, người lao động ngoài trời và những người có bệnh nền là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất.

BIỂU HIỆN VÀ CÁCH XỬ TRÍ SAY NẮNG, SAY NÓNG

Say nóng là tình trạng cơ thể tăng nhiệt độ do ảnh hưởng từ nhiệt độ môi trường xung quanh ở mức cao và/hoặc do hoạt động thể lực quá mức, khiến hệ thần kinh trung ương mất kiểm soát đối với thân nhiệt của cơ thể. Say nóng không được khắc phục kịp thời có thể phát triển thành say nắng (sốc nhiệt). 

Say nắng là tình trạng cơ thể tăng nhiệt độ cao (trên 40 độ C), thường kết hợp với mất nước; dẫn đến hệ thống điều hòa than nhiệt của cơ thể bị mất kiểm soát, gây ra những rối loạn hệ hô hấp, thần kinh, tuần hoàn… Tình trạng say nắng thường đi kèm với say nóng.

Biểu hiện thường gặp của say nắng, say nóng

Nắng nóng 35-39 độ C, những biện pháp xử lý cần biết khi bị say nắng, say  nóng

Triệu chứng ban đầu của say nắng, say nóng bao gồm: mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, choáng váng, buồn nôn, da khô nóng hoặc tang tiết mồ hôi, mạch nhanh và tim đập nhanh,..

Nếu không được xử trí kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển nặng hơn, gây sốt cao từ 40 độ C trở lên, nôn mửa, co giật, lú lẫn, kích động hoặc lờ đờ mê man, thở nhanh hoặc khó thở, hôn mê, thậm chí tử vong.

Hậu quả lâu dài của say nắng, say nóng có thể bao gồm tổn thương não, tim, gan, thận và các cơ quan khác.

Nguyên nhân gây say nắng, say nóng

Nguyên nhân chính gây say nắng, say nóng là do cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian dài, không uống đủ nước dẫn đến mất nước và rối loạn điều hòa thân nhiệt. Các yếu tố khác như mặc quần áo dày, hoạt động thể lực quá sức, sử dụng một số loại thuốc và một số bệnh lý cũng có thể làm tăng nguy cơ.

Nhận biết và đề phòng say nắng do nắng nóng kéo dài

Các điều kiện môi trường cũng có thể làm tăng nguy cơ say nắng, say nóng, như: tiếp xúc trực tiếp trong thời gian dài với ánh nắng mặt trởi, không khí lưu thông kém trong nhà, ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào nơi ở, nhiệt độ môi trường quá cao... Đặc biệt, độ ẩm tương đối trong không khí từ 60% trở lên sẽ gây cản trở sự bay hơi của mồ hôi và khả năng tự làm mát của cơ thể và có thể dẫn đến say nóng.

Theo Đông y, say nắng là do "chính khí" (sức đề kháng) suy yếu và cơ thể bị "thử tà" (yếu tố gây bệnh từ bên ngoài) xâm nhập. Người có thể trạng "âm hư," "khí hư" hoặc "đàm thấp" thường dễ bị say nắng hơn.

Phòng tránh say nắng, say nóng – những điều cần lưu ý

Phòng tránh say nắng, say nóng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe trong những ngày hè oi bức. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

  1. Uống đủ nước: uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, đặc biệt là khi trời nóng hoặc hoạt động nhiều hoặc phải làm việc ngoài trời. Nước dừa, nước chanh, nước rau má, nước ép trái cây là những lựa chọn tốt để bổ sung nước và điện giải. Nếu làm việc ngoài trời hoặc tham gia các hoạt động thể thao ngoài trời, nên uống nước Oresal pha theo đúng chỉ dẫn hoặc các đồ uống thể thao thích hợp.
  2. Hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm: Tránh ra ngoài trời nắng trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Nếu phải ra ngoài, hãy mặc quần áo sáng màu, rộng rãi, đội mũ rộng vành, đeo kính râm và sử dụng kem chống nắng.
  3. Làm mát cơ thể: sử dụng quạt, điều hòa hoặc khăn ướt để làm mát cơ thể khi cần thiết. Sử dụng các loại trang phục thoáng mát, thấm hút mồ hôi như vải cotton, linen, lụa tự nhiên…
  4. Chế độ ăn uống hợp lý: ăn nhiều rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu vitamin C, vitamin E và beta-carotene để tăng cường sức đề kháng cho da, tang khả năng chống nóng của cơ thể. Nên sử dụng các món canh, cháo trong bữa ăn mùa hè.
  5. Tránh sử dụng các chất kích thích: hạn chế hoặc tránh sử dụng rượu bia, cà phê và các chất kích thích khác vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mất nước.

Xử trí khi bị say nắng, say nóng

Say nắng: tin tức, hình ảnh, video, bình luận

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu say nắng, say nóng, hãy thực hiện các bước sau:

  1. Đưa ngay đến nơi thoáng mát: đưa người bệnh vào nơi râm mát, thoáng khí và cởi bớt quần áo.
  2. Hạ nhiệt độ cơ thể: lau mát bằng nước mát, quạt hoặc chườm đá vào các vị trí như trán, cổ, nách và bẹn.
  3. Bù nước và điện giải: cho người bệnh uống nước mát có pha muối, tốt nhất là Oresol pha đúng theo hướng dẫn nếu họ tỉnh táo và có thể uống được.
  4. Gọi cấp cứu: nếu người bệnh có dấu hiệu nặng như sốt cao, co giật, hôn mê, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

Chăm sóc da sau khi bị cháy nắng

Cháy nắng là một dạng nhẹ của say nắng, gây tổn thương da do tiếp xúc quá mức với tia UV. Để làm dịu da cháy nắng, bạn có thể đắp khăn lạnh, sử dụng các loại kem bôi chứa nha đam (lô hội), dưa chuột, yến mạch hoặc trà xanh. Các loại thực phẩm giàu beta-carotene, vitamin C và E cũng có thể giúp da phục hồi nhanh chóng.

Top 10 Bí Quyết Phục Hồi Da Cháy Nắng Hiệu Quả 2024

Cần lưu ý

Say nắng, say nóng là những tình trạng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Tuy nhiên, bằng cách hiểu rõ về các triệu chứng, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, chúng ta hoàn toàn có thể bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi mối đe dọa này. Hãy luôn ghi nhớ uống đủ nước, mặc quần áo thoáng mát, hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm và có biện pháp làm mát cơ thể khi cần thiết.

Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM cung cấp các dịch vụ tư vấn, thăm khám dinh dưỡng cho trẻ  em và người lớn với cam kết hỗ trợ nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và cải thiện các tình trạng như còi xương, suy dinh dưỡng, thừa cân,… Để đặt lịch khám, Quý khách vui lòng liên hệ Hotline 0935.18.3939 / 024.3633.5678 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam -
Bình luận
Tin mới
  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Nhận biết và xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

  • 29/06/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

Xem thêm