Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hiểu rõ hơn về say nắng, say nóng

Mùa hè mang đến nhiều cơ hội đi du lịch, trải nghiệm các môn thể thao và hoạt động ngoài trời. Tuy nhiên, nguy cơ say nắng, say nóng luôn tiềm ẩn, đặc biệt là với trẻ em, người cao tuổi.

Say nắng, say nóng là tình trạng sức khỏe nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể điều hòa thân nhiệt, gây mất nước. Trẻ em, người cao tuổi, người lao động ngoài trời và những người có bệnh nền là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất.

BIỂU HIỆN VÀ CÁCH XỬ TRÍ SAY NẮNG, SAY NÓNG

Say nóng là tình trạng cơ thể tăng nhiệt độ do ảnh hưởng từ nhiệt độ môi trường xung quanh ở mức cao và/hoặc do hoạt động thể lực quá mức, khiến hệ thần kinh trung ương mất kiểm soát đối với thân nhiệt của cơ thể. Say nóng không được khắc phục kịp thời có thể phát triển thành say nắng (sốc nhiệt). 

Say nắng là tình trạng cơ thể tăng nhiệt độ cao (trên 40 độ C), thường kết hợp với mất nước; dẫn đến hệ thống điều hòa than nhiệt của cơ thể bị mất kiểm soát, gây ra những rối loạn hệ hô hấp, thần kinh, tuần hoàn… Tình trạng say nắng thường đi kèm với say nóng.

Biểu hiện thường gặp của say nắng, say nóng

Nắng nóng 35-39 độ C, những biện pháp xử lý cần biết khi bị say nắng, say  nóng

Triệu chứng ban đầu của say nắng, say nóng bao gồm: mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt, choáng váng, buồn nôn, da khô nóng hoặc tang tiết mồ hôi, mạch nhanh và tim đập nhanh,..

Nếu không được xử trí kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển nặng hơn, gây sốt cao từ 40 độ C trở lên, nôn mửa, co giật, lú lẫn, kích động hoặc lờ đờ mê man, thở nhanh hoặc khó thở, hôn mê, thậm chí tử vong.

Hậu quả lâu dài của say nắng, say nóng có thể bao gồm tổn thương não, tim, gan, thận và các cơ quan khác.

Nguyên nhân gây say nắng, say nóng

Nguyên nhân chính gây say nắng, say nóng là do cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ cao trong thời gian dài, không uống đủ nước dẫn đến mất nước và rối loạn điều hòa thân nhiệt. Các yếu tố khác như mặc quần áo dày, hoạt động thể lực quá sức, sử dụng một số loại thuốc và một số bệnh lý cũng có thể làm tăng nguy cơ.

Nhận biết và đề phòng say nắng do nắng nóng kéo dài

Các điều kiện môi trường cũng có thể làm tăng nguy cơ say nắng, say nóng, như: tiếp xúc trực tiếp trong thời gian dài với ánh nắng mặt trởi, không khí lưu thông kém trong nhà, ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào nơi ở, nhiệt độ môi trường quá cao... Đặc biệt, độ ẩm tương đối trong không khí từ 60% trở lên sẽ gây cản trở sự bay hơi của mồ hôi và khả năng tự làm mát của cơ thể và có thể dẫn đến say nóng.

Theo Đông y, say nắng là do "chính khí" (sức đề kháng) suy yếu và cơ thể bị "thử tà" (yếu tố gây bệnh từ bên ngoài) xâm nhập. Người có thể trạng "âm hư," "khí hư" hoặc "đàm thấp" thường dễ bị say nắng hơn.

Phòng tránh say nắng, say nóng – những điều cần lưu ý

Phòng tránh say nắng, say nóng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe trong những ngày hè oi bức. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

  1. Uống đủ nước: uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, đặc biệt là khi trời nóng hoặc hoạt động nhiều hoặc phải làm việc ngoài trời. Nước dừa, nước chanh, nước rau má, nước ép trái cây là những lựa chọn tốt để bổ sung nước và điện giải. Nếu làm việc ngoài trời hoặc tham gia các hoạt động thể thao ngoài trời, nên uống nước Oresal pha theo đúng chỉ dẫn hoặc các đồ uống thể thao thích hợp.
  2. Hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm: Tránh ra ngoài trời nắng trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Nếu phải ra ngoài, hãy mặc quần áo sáng màu, rộng rãi, đội mũ rộng vành, đeo kính râm và sử dụng kem chống nắng.
  3. Làm mát cơ thể: sử dụng quạt, điều hòa hoặc khăn ướt để làm mát cơ thể khi cần thiết. Sử dụng các loại trang phục thoáng mát, thấm hút mồ hôi như vải cotton, linen, lụa tự nhiên…
  4. Chế độ ăn uống hợp lý: ăn nhiều rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu vitamin C, vitamin E và beta-carotene để tăng cường sức đề kháng cho da, tang khả năng chống nóng của cơ thể. Nên sử dụng các món canh, cháo trong bữa ăn mùa hè.
  5. Tránh sử dụng các chất kích thích: hạn chế hoặc tránh sử dụng rượu bia, cà phê và các chất kích thích khác vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mất nước.

Xử trí khi bị say nắng, say nóng

Say nắng: tin tức, hình ảnh, video, bình luận

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu say nắng, say nóng, hãy thực hiện các bước sau:

  1. Đưa ngay đến nơi thoáng mát: đưa người bệnh vào nơi râm mát, thoáng khí và cởi bớt quần áo.
  2. Hạ nhiệt độ cơ thể: lau mát bằng nước mát, quạt hoặc chườm đá vào các vị trí như trán, cổ, nách và bẹn.
  3. Bù nước và điện giải: cho người bệnh uống nước mát có pha muối, tốt nhất là Oresol pha đúng theo hướng dẫn nếu họ tỉnh táo và có thể uống được.
  4. Gọi cấp cứu: nếu người bệnh có dấu hiệu nặng như sốt cao, co giật, hôn mê, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

Chăm sóc da sau khi bị cháy nắng

Cháy nắng là một dạng nhẹ của say nắng, gây tổn thương da do tiếp xúc quá mức với tia UV. Để làm dịu da cháy nắng, bạn có thể đắp khăn lạnh, sử dụng các loại kem bôi chứa nha đam (lô hội), dưa chuột, yến mạch hoặc trà xanh. Các loại thực phẩm giàu beta-carotene, vitamin C và E cũng có thể giúp da phục hồi nhanh chóng.

Top 10 Bí Quyết Phục Hồi Da Cháy Nắng Hiệu Quả 2024

Cần lưu ý

Say nắng, say nóng là những tình trạng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Tuy nhiên, bằng cách hiểu rõ về các triệu chứng, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, chúng ta hoàn toàn có thể bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi mối đe dọa này. Hãy luôn ghi nhớ uống đủ nước, mặc quần áo thoáng mát, hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm và có biện pháp làm mát cơ thể khi cần thiết.

Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM cung cấp các dịch vụ tư vấn, thăm khám dinh dưỡng cho trẻ  em và người lớn với cam kết hỗ trợ nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và cải thiện các tình trạng như còi xương, suy dinh dưỡng, thừa cân,… Để đặt lịch khám, Quý khách vui lòng liên hệ Hotline 0935.18.3939 / 024.3633.5678 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam -
Bình luận
Tin mới
  • 20/07/2025

    Thực phẩm giàu magie có liên quan tới giấc ngủ ngon

    Magie được phát hiện có vai trò với giấc ngủ ngon nên nồng độ magie thấp có thể dẫn đến các vấn đề về giấc ngủ. Tham khảo một số thực phẩm giàu magie giúp cải thiện giấc ngủ.

  • 20/07/2025

    7 mẹo để ngủ ngon hơn khi bạn bị bệnh

    Chống lại cảm lạnh có thể làm bạn mất năng lượng và cảm thấy mệt mỏi. Nhưng sẽ rất khó ngủ khi bạn liên tục ho, hắt hơi hoặc chống chọi với cơn sốt.

  • 19/07/2025

    Cách ăn tinh bột thông minh để giảm cân an toàn

    Rất nhiều người trong quá trình giảm cân có xu hướng cắt giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn tinh bột khỏi chế độ ăn. Biện pháp này có hiệu quả không và nên làm gì để giảm cân an toàn?

  • 19/07/2025

    Mẹo phòng ngừa các vấn đề sức khỏe thường gặp trong mùa hè

    Mùa hè thường gắn liền với những trải nghiệm tích cực như ánh nắng rực rỡ, các hoạt động ngoài trời và kỳ nghỉ thư giãn. Tuy nhiên, thời tiết oi bức kết hợp với độ ẩm cao cũng khiến mùa hè trở thành thời điểm dễ phát sinh các vấn đề sức khỏe đáng lo ngại.

  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

Xem thêm