Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Giấc ngủ - Cơ chế sửa chữa tổn thương của não bộ

Giấc ngủ là một phần quan trọng trọng chu kì sống hàng ngày của hầu hết các loài động vật, bao gồm cả con người. Nhưng khi ngủ, con vật sẽ ở vào trạng thái không phòng bị những mối nguy hại từ xung quanh. Vậy điều gì làm cho giấc ngủ trở nên quan trọng đến mức ta chấp nhận rủi ro đó?

Những nhà nghiên cứu từ trước đến nay đều thừa nhận rằng giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong tất cả những yếu tố về sức khỏe của chúng ta. Một giấc ngủ ngon có thể giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu cũng cho thấy giấc ngủ có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ ta khỏi những bệnh lí về chuyển hóa, ví dụ như tiểu đường.

Trong tự nhiên, thời gian ngủ của động vật là khoảng thời gian dễ bị những loài săn mồi tấn công mà không bị cản trở. Nhưng con người lại dành xấp xỉ 1/3 cuộc đời để ngủ. Vậy theo tự nhiên thì tại sao chúng ta lại sẵn sàng chấp nhận một rủi ro như vậy?

Một nghiên cứu mới của những nhà khoa học tại Đại học Bar-Ilan ở Ramat-Gan (Isarel) đã tìm ra một yếu tố quan trọng vì sao giấc ngủ là không thể thiếu. Đó chính là tác dụng phục hồi và sửa chữa tổn thương các tế bào não.

Một cơ hội cho các tế bào não được chữa lành

Ở nghiên cứu này, các nhà khoa học đã nghiên cứu trên cá ngựa vằn vì sự tương đồng đáng ngạc nhiên giữa chúng và con người. Thực tế, khoảng 70% bộ gen người cũng có trên cá ngựa vằn.

Bằng phương pháp hình ảnh “tua nhanh thời gian” 3D, các nhà khoa học đã nghiên cứu và quan sát những tác động của giấc ngủ ở mức độ siêu nhỏ lên từng tế tào thần kinh và tế bào não. Công nghệ hình ảnh với độ phân giải cao đã cho phép nhóm nghiên cứu theo dõi những chuyển động của ADN và các protein trong các tế bào não.

Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy: trong quá trình cơ thể ngủ, các tế bào thần kinh có thể thực hiện các hoạt động bảo trì nhân tế bào, là yếu tố trung tâm chứa hầu hết các vật chất di truyền của mỗi tế bào.

Khi nhân tế bào bị hư hại nặng, các vật chất di truyền mà tế bào đó mang cũng sẽ bị hư hại. Điều này dẫn đến các vấn đề lão hóa, bệnh tật, và suy giảm hoạt động của cơ quan hoặc mô.

Các nhà khoa học cũng giải thích rằng, trong khi ngủ, các tế bào thần kinh có cơ hội để phục hồi sau những áp lực tích tụ trong cả một ngày và có thể “sửa chữa” những tổn thương đó.

Tăng cường động học nhiễm sắc thể

Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng khi cơ thể đang trọng trạng thái tỉnh thì mức độ động học của nhiễm sắc thể thấp hơn so với khi ngủ. Điều đó có nghĩa là các tế bào não không thể thực hiện việc bảo trì các ADN một cách chính xác.

Do quá trình này quá quan trọng để đảm bảo não bộ có thể khỏe mạnh, nó góp phần giải thích vì sao động vật – bao gồm cả con người – lại sẵn sàng đầu tư thời gian cho việc ngủ, bất chấp những rủi ro chúng có thể gặp phải trong tự nhiên.

Kết lại

Nhóm nghiên cứu đã tìm ra một mối liên quan trực tiếp giữa giấc ngủ, động học nhiễm sắc thể, hoạt động của tế bào thần kinh cùng quá trình thương tổn và sửa chữa ADN với quá trình sinh lí của toàn bộ cơ thể sinh vật.

Giấc ngủ tạo ra một cơ hội làm những tổn thương gây ra cho ADN tích tụ trong quá trình cơ thể thức.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Magiê ảnh hưởng tới giấc ngủ của bạn như thế nào?

Dương Thùy Anh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Medical News Today
Bình luận
Tin mới
  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

  • 30/11/2025

    Mối liên hệ giữa thời tiết và tâm trạng: Làm sao để luôn lạc quan?

    Khi trời mưa hoặc trở lạnh, bạn có thể cảm thấy tâm trạng mình đi xuống, thiếu năng lượng và lười biếng hơn. Điều này không phải ngẫu nhiên, mà là dấu hiệu cho thấy thời tiết có ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Bài viết này sẽ đi sâu vào mối liên hệ giữa thời tiết và cảm xúc, giải thích tại sao những thay đổi theo mùa có thể gây ra trầm cảm theo mùa, đồng thời giới thiệu các biện pháp tự nhiên để giúp bạn duy trì tinh thần lạc quan ngay cả trong những ngày u ám.

  • 30/11/2025

    Ý nghĩa các chỉ số trong kiểm tra loãng xương

    Bệnh loãng xương thường tiến triển âm thầm và rất khó phát hiện. Đến khi phát tác, bệnh thường khó điều trị và phục hồi, để lại nhiều hậu quả nguy hiểm. Kiểm tra mật độ xương định kì được các bác sỹ khuyến cáo nhằm chẩn đoán sức khỏe xương và phát hiện sớm các nguy cơ bị loãng xương. Vậy, thực sự kết quả của đo mật độ xương có ý nghĩa gì?

Xem thêm