Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Giấc ngủ - Cơ chế sửa chữa tổn thương của não bộ

Giấc ngủ là một phần quan trọng trọng chu kì sống hàng ngày của hầu hết các loài động vật, bao gồm cả con người. Nhưng khi ngủ, con vật sẽ ở vào trạng thái không phòng bị những mối nguy hại từ xung quanh. Vậy điều gì làm cho giấc ngủ trở nên quan trọng đến mức ta chấp nhận rủi ro đó?

Những nhà nghiên cứu từ trước đến nay đều thừa nhận rằng giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong tất cả những yếu tố về sức khỏe của chúng ta. Một giấc ngủ ngon có thể giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu cũng cho thấy giấc ngủ có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ ta khỏi những bệnh lí về chuyển hóa, ví dụ như tiểu đường.

Trong tự nhiên, thời gian ngủ của động vật là khoảng thời gian dễ bị những loài săn mồi tấn công mà không bị cản trở. Nhưng con người lại dành xấp xỉ 1/3 cuộc đời để ngủ. Vậy theo tự nhiên thì tại sao chúng ta lại sẵn sàng chấp nhận một rủi ro như vậy?

Một nghiên cứu mới của những nhà khoa học tại Đại học Bar-Ilan ở Ramat-Gan (Isarel) đã tìm ra một yếu tố quan trọng vì sao giấc ngủ là không thể thiếu. Đó chính là tác dụng phục hồi và sửa chữa tổn thương các tế bào não.

Một cơ hội cho các tế bào não được chữa lành

Ở nghiên cứu này, các nhà khoa học đã nghiên cứu trên cá ngựa vằn vì sự tương đồng đáng ngạc nhiên giữa chúng và con người. Thực tế, khoảng 70% bộ gen người cũng có trên cá ngựa vằn.

Bằng phương pháp hình ảnh “tua nhanh thời gian” 3D, các nhà khoa học đã nghiên cứu và quan sát những tác động của giấc ngủ ở mức độ siêu nhỏ lên từng tế tào thần kinh và tế bào não. Công nghệ hình ảnh với độ phân giải cao đã cho phép nhóm nghiên cứu theo dõi những chuyển động của ADN và các protein trong các tế bào não.

Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy: trong quá trình cơ thể ngủ, các tế bào thần kinh có thể thực hiện các hoạt động bảo trì nhân tế bào, là yếu tố trung tâm chứa hầu hết các vật chất di truyền của mỗi tế bào.

Khi nhân tế bào bị hư hại nặng, các vật chất di truyền mà tế bào đó mang cũng sẽ bị hư hại. Điều này dẫn đến các vấn đề lão hóa, bệnh tật, và suy giảm hoạt động của cơ quan hoặc mô.

Các nhà khoa học cũng giải thích rằng, trong khi ngủ, các tế bào thần kinh có cơ hội để phục hồi sau những áp lực tích tụ trong cả một ngày và có thể “sửa chữa” những tổn thương đó.

Tăng cường động học nhiễm sắc thể

Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng khi cơ thể đang trọng trạng thái tỉnh thì mức độ động học của nhiễm sắc thể thấp hơn so với khi ngủ. Điều đó có nghĩa là các tế bào não không thể thực hiện việc bảo trì các ADN một cách chính xác.

Do quá trình này quá quan trọng để đảm bảo não bộ có thể khỏe mạnh, nó góp phần giải thích vì sao động vật – bao gồm cả con người – lại sẵn sàng đầu tư thời gian cho việc ngủ, bất chấp những rủi ro chúng có thể gặp phải trong tự nhiên.

Kết lại

Nhóm nghiên cứu đã tìm ra một mối liên quan trực tiếp giữa giấc ngủ, động học nhiễm sắc thể, hoạt động của tế bào thần kinh cùng quá trình thương tổn và sửa chữa ADN với quá trình sinh lí của toàn bộ cơ thể sinh vật.

Giấc ngủ tạo ra một cơ hội làm những tổn thương gây ra cho ADN tích tụ trong quá trình cơ thể thức.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Magiê ảnh hưởng tới giấc ngủ của bạn như thế nào?

Dương Thùy Anh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Medical News Today
Bình luận
Tin mới
  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch: Những điều cần biết

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

  • 29/06/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 28/06/2025

    Người mắc bệnh tim có nên ăn trứng?

    Quan niệm sai về hàm lượng cholesterol trong trứng đã khiến nhiều người, đặc biệt là những người mắc bệnh tim hoặc đái tháo đường, loại bỏ trứng khỏi chế độ ăn uống của mình.

Xem thêm