Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Điều trị vô sinh: phương pháp nào thích hợp với bạn?

Theo ước tính, có khoảng một nửa số cặp đôi hiếm muộn sau khi được điều trị vô sinh sẽ thụ tinh thành công, và các kỹ thuật như thụ tinh trong ống nghiệm ngày nay đã mang đến niềm hy vọng cho nhiều cặp đôi hơn. Trên toàn thế giới, có khoảng trên 3 triệu trẻ em được sinh ra nhờ kỹ thuật này.

Đánh giá tình trạng vô sinh

Triệu chứng chính của tình trạng vô sinh là thất bại trong việc thụ thai sau khoảng một năm quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ. Đây là thời điểm mà đa số các bác sỹ sẽ khuyên các cặp đôi nên tìm kiếm các biện pháp điều trị vô sinh. Với phụ nữ trên 35 tuổi và không thể thụ thai trong vòng 6 tháng cố gắng hoặc với  những người có chu kỳ kinh nguyệt bất thường, thì khuyến nghị đưa ra là nên đến gặp bác sỹ điều trị vô sinh càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân vô sinh không phải lúc nào cũng dễ xác định. Đôi khi cần rất nhiều thời gian và khám kỹ lưỡng cũng như xét nghiệm đầy đủ để đánh giá chính xác nguyên nhân vô sinh. Vô sinh nam ngày càng có mức độ phổ biến như vô sinh nữ, do vậy, một điều quan trọng là cả nam giới và nữ giới đều cần được lượng giá bởi các chuyên gia.

  • Vô sinh namCác yếu tố liên quan đến nam giới gây ra khoảng 40% số trường hợp vô sinh. Các yếu tố liên quan đến nam giới bao gồm ít tinh trùng, tinh trùng có hình dáng bất thường, tắc ống dẫn tinh hoặc tinh trùng chuyển động kém.
  • Vô sinh nữ: Vô sinh nữ cũng gây ra khoảng 40% số trường hợp vô sinh. Những yếu tố liên quan đến tình trạng vô sinh nữ bao gồm chu kỳ kinh nguyệt bất thường hoặc mất kinh, tắc ống dẫn chứng hoặc bất thường về cơ quan sinh dục.
  • 20% số trường hợp vô sinh còn lại là không có nguyên nhân cụ thể.

Thuốc điều trị vô sinh

Một số loại thuốc có thể được sử dụng để giúp những phụ nữ không thường xuyên rụng trứng. Clomiphene citrate (ví dụ như Clomid hoặc Serophene) là loại thuốc phổ biến nhất. Đây là một loại thuốc tương đối hiệu quả và kinh tế, và có khoảng một nửa số phụ nữ sử dụng loại thuốc này đã thụ thai thành công, thường trong vòng 3 chu kỳ kinh nguyệt.

Clomiphene có thể gây ra tình trạng giải phóng nhiều hơm 1 quả trứng mỗi lần, do vậy, người phụ nũ sẽ có khả năng sinh đa thai cao hơn.

Tiêm hormone

Sau khi thử dùng Clomiphene trong vòng 6 tháng, phụ nữ không thể thụ thai được có thể sẽ được kê đơn sử dụng hormone dạng tiêm để kích thích hiện tượng rụng trứng. Có rất nhiều công thức phối hợp nhiều loại hormone khác nhau có thể sử dụng. Và cũng như clomiphene, khả năng mang đa thai cũng sẽ tăng lên khi tiêm hormone.

Phẫu thuật trong trường hợp tắc ống dẫn trứng

Tắc hoặc sẹo ở ống dẫn trứng sẽ khiến một vài phụ nữ không thể mang thai được. Nguyên nhân có thể là do tình trạng lạc nội mạc tử cung (sự phát triển của lớp mô niêm mạc tử cung ở bên ngoài tử cung), do các lần phẫu thuật trước đó hoặc do tổn thương do bệnh viêm vùng chậu từ trước. Phẫu thuật nội soi có thể giúp loại bỏ vùng mô bị sẹo ở một số phụ nữ và do đó, tăng khả năng thụ thai.

Kỹ thuật IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung)

Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) thường được sử dụng để điều trị nhiều dạng vô sinh khác nhau. Trong kỹ thuật này, tinh trùng sẽ được bơm trực tiếp vào tử cung vào thời điểm rụng trứng, giúp làm giảm khoảng cách tinh trùng phải di chuyển để đến gặp trứng.

Kỹ thuật IUI thường được sử dụng phối hợp với việc dùng thuốc kích thích trứng rụng. Tỷ lệ thành công của biện pháp này thường thấp hơn phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), nhưng kỹ thuật này ít tốn kém hơn và ít xâm lấn hơn, do vậy kỹ thuật này thường được cân nhắc sử dụng trước.

IUI với tinh trùng được hiến tặng

Kỹ thuật IUI có thể được tiến hành bằng việc sử dụng tinh trùng từ người hiến tặng, trong trường hợp vô sinh do nam giới có rất ít tinh trùng khỏe mạnh. Trước khi tiến hành kỹ thuật này, các cặp đôi cần được tư vấn kỹ lưỡng bởi đứa trẻ sinh ra về mặt sinh học, sẽ không có liên quan gì đến người cha cả. Kỹ thuật IUI với tinh trùng được hiến tặng đem lại hiệu quả rất cao, với tỷ lệ mang thai cộng dồn lên tới 80%.

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)

Kỹ thuật IVF sẽ kết hợp trứng và tinh trùng trong ống nghiệm và có thể là một lựa chọn khi các biện pháp điều trị khác thất bại. Bào thai sẽ được tạo ra trong ống nghiệm và sau đó được đặt vào bên trong tử cung. Kỹ thuật IVF bao gồm việc tiêm hormone và một thủ thuật phẫu thuật để rút trứng ra khỏi tử cung của người nữ.

Đây là một thủ thuật tương đối tốn kém, tuy nhiên, tỷ lệ thành công rất cao. Tỷ lệ mang thai trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt có thể dao động trong khoảng 10% với phụ nữ 43-44 tuổi cho đến 46% với phụ nữ dưới 35 tuổi.  Điều trị trong nhiều chu kỳ kinh nguyệt liên tục có thể sẽ cần thiết.

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) và tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI)

Nếu nguyên nhân vô sinh có liên quan đến tinh trùng của người nam, thì một kỹ thuật được gọi là tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI) có thể sẽ được thực hiện cùng với kỹ thuật IVF. Đây là quá trình thụ thai có sự hỗ trợ của phòng thí nghiệm, bao gồm việc tiêm một tinh trùng duy nhất trực tiếp vào một quả trứng. Bào thai sau khi hình thành cũng sẽ được chuyển vào tử cung giống như trong kỹ thuật IVF. Đa số các biện pháp IVF hiện này đều được phối hợp với ICSI.

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) với trứng được hiến tặng

Phụ nữ có chất lượng trứng kém, phụ nữ lớn tuổi hoặc phụ nữ không thành công trong những lần thụ tinh nhân tạo trước đây có thể cân nhắc đến việc thụ tinh nhân tạo với trứng được hiến tặng và tinh trùng của chồng mình. Em bé được sinh ra, về mặt sinh học sẽ chỉ có liên quan đến người bố mà không có liên quan đến người mẹ, mặc dù người mẹ là người trực tiếp mang thai. Thụ tinh trong ống nghiệm sử dụng phôi tươi từ trứng được hiến tặng có tỷ lệ thành công rất cao, khoảng 55%.

Thụ tinh trong ống nghiệm và sinh đa thai

Khi phôi thai được chuyển vào trong tử cung khi thực hiện kỹ thuật  IVF, thông thường, từ 2-4 phôi sẽ được cấy vào cùng 1 lần, để làm tăng tỷ lệ thụ thai, nhưng cũng vì thế mà sẽ làm tăng  khả năng mang đa thai. Việc trao đổi về khả năng này với bác sỹ là rất quan trọng, bởi việc mang đa thai đồng nghĩa với việc sẽ làm tăng rất nhiều nguy cơ khác, ví dụ như sinh non, tăng huyết áp, thiếu máu, sảy thai và nhiều biến chứng khác trong thai kỳ.

IVF và chuyển phôi nang

Chuyển phôi nang là một kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm tương đối mới. Theo cách truyền thống, phôi thai sẽ được chuyển vào tử cung khi phát triển đến giai đoạn có từ 2-8 tế bào. Nhưng trong kỹ thuật mới, phôi thai sẽ sẽ được phát trong vòng 5 ngày và đạt tới giai đoạn phôi nang trước khi được cấy vào tử cung. Việc này sẽ loại bỏ được khả năng sinh ba nhưng vẫn sẽ có tỷ lệ thành công cao tương đương như kỹ thuật IVF.

Hiến tặng phôi thai

Phôi thai được hiến tặng là phôi thai được hiến từ những cặp đôi đã hoàn thành quá trình IVF. Cấy phôi thai được hiến tặng sẽ ít tốn kém hơn kỹ thuật IVF thông thường hoặc IVF với trứng được hiến tặng và vẫn sẽ giúp người phụ nữ trải nghiệm được cảm giác mang thai. Và em bé, về mặt sinh học, sẽ không liên quan đến cả bố lẫn mẹ.

Mang thai hộ

Mang thai hộ có thể là một lựa chọn cho những phụ nữ gặp khó khăn và không thể mang thai một cách khỏe mạnh cho đến khi sinh được. Mang thai hộ theo cách truyền thống là thụ tinh của người nam với người mang thai hộ. Một cách khác là sử dụng kỹ thuật IVF để tạo ra phôi thai từ người nam và người nữ, sau đó, cấy phôi thai này vào tử cung của người mang thai hộ. Trong trường hợp này, em bé sinh ra, về mặt sinh học sẽ liên quan đến cả bố và mẹ.

Tăng khả năng mang thai bằng các phương pháp tự nhiên

Một vài sự thay đổi về lối sống có thể làm tăng khả năng mang thai của bạn, cho dù bạn sử dụng phương pháp điều trị vô sinh nào. Cả 2 người, nếu đang hút thuốc, cần cai thuốc. Hút thuốc lá sẽ làm giảm khả năng thụ thai và giảm tỷ lệ mang thai. Một nghiên cứu đã chứng minh rằng số lượng tinh trùng đã tăng lên đáng kể ở nam giới cai thuốc lá. Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, và bổ sung thực phẩm chức năng (nếu cần, theo chỉ định của bác sỹ) là những việc nên làm.

Châm cứu điều trị vô sinh?

Một số cặp đôi thử nghiệm biện pháp châm cứu để tăng khả năng thụ thai. Đã có một vài nghiên cứu chứng minh được rằng châm cứu có thể cải thiện lưu thông máu ở tử cung, giúp điều chỉnh chu kỳ rụng trứng, làm tăng số lượng tinh trùng và tăng tỷ lệ thành công khi sử dụng kỹ thuật IVF.

Hi vọng

Điều trị vô sinh có thể là một gánh nặng, cả về mặt thể chất, tinh thần và cả kinh tế. Nếu bạn không đủ các điều kiện này, bạn có thể trao đổi với chuyên gia về các lựa chọn khác, ví dụ như sống không có con hoặc nhận con nuôi.

Thông tin thêm về vô sinh trong bài viết: 8 bí mật chưa biết về vô sinh

Ths.Bs.Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Health
Bình luận
Tin mới
  • 15/11/2025

    Khi nào chức năng xương khớp bắt đầu suy giảm?

    Hệ xương khớp đóng vai trò nền tảng trong việc duy trì khả năng vận động, giữ tư thế, và đảm bảo chất lượng cuộc sống. Hệ thống này bao gồm xương, sụn, dây chằng, gân và cơ bắp – chúng phối hợp nhịp nhàng đảm bảo các chức năng di chuyển linh hoạt và chịu đựng áp lực cơ học hàng ngày.

  • 15/11/2025

    Tập luyện mùa thu: Vừa khỏe mạnh, vừa tận hưởng không khí trong lành

    Mùa thu với không khí mát mẻ là thời điểm lý tưởng để bắt đầu hoặc duy trì thói quen tập luyện thể thao ngoài trời. Tập ngoài trời không chỉ mang lại lợi ích về mặt thể chất, mà còn giúp bạn tận hưởng thiên nhiên, giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe toàn diện. Bài viết này sẽ khám phá những lợi ích của việc tập luyện và gợi ý các bài tập phù hợp để bạn duy trì sức khỏe trong mùa thu.

  • 14/11/2025

    Những sai lầm khi ăn rau giảm cân khiến bạn mãi không gầy

    Ăn nhiều rau từ lâu đã được xem là chìa khóa vàng giúp kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, không phải cứ ăn càng nhiều rau thì càng gầy. Nhiều người dù ăn rau hằng ngày vẫn không giảm được cân, thậm chí còn gặp vấn đề tiêu hóa. Nguyên nhân nằm ở những sai lầm dưới đây...

  • 14/11/2025

    Những tác dụng phụ nguy hiểm nhất của thuốc tránh thai

    Mặc dù biện pháp tránh thai thường an toàn khi sử dụng, nhưng vẫn có những tác dụng phụ tiềm ẩn gây nguy hiểm cho sức khỏe ngoài những tác dụng phụ phổ biến như tăng cân hoặc chảy máu bất thường (rong kinh). Cùng tìm hiểu những tác dụng phụ nguy hiểm nhất của thuốc tránh thai qua bài viết sau đây!

  • 13/11/2025

    Ăn trứng vào lúc nào tốt nhất để giảm cân?

    Trứng là thực phẩm giàu dinh dưỡng, giàu protein có thể giúp chúng ta no lâu hơn và tăng cường trao đổi chất. Vậy ăn trứng vào thời điểm nào giúp tăng hiệu quả giảm cân?

  • 13/11/2025

    Hiểu về chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn 0

    Ung thư phổi giai đoạn 0, được gọi là ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC), có nghĩa là các tế bào bất thường đã được tìm thấy trong niêm mạc đường thở trong một khối u duy nhất, không xâm lấn. Các tế bào này có khả năng lây lan và phát triển thành ung thư.

  • 12/11/2025

    Nhận biết dấu hiệu sớm và cách bảo vệ trái tim khỏe mạnh

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu. Tại Việt Nam, thống kê cho thấy khoảng 30% các trường hợp tử vong liên quan đến các vấn đề về tim mạch. Điều đáng lo ngại là bệnh không chỉ xuất hiện ở người cao tuổi mà còn ngày càng phổ biến ở giới trẻ do lối sống thiếu lành mạnh. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe tim mạch, giảm nguy cơ đột quỵ và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.

  • 12/11/2025

    Thời điểm ăn sáng tốt nhất để giảm cân

    Ăn sáng sớm phù hợp với nhịp sinh học của cơ thể và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Vậy thời điểm ăn sáng có tác động quan trọng đối với quá trình giảm cân không?

Xem thêm