Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Điều trị nôn và buồn nôn sau phẫu thuật

Buồn nôn và nôn sau mổ là biến chứng phổ biến nhất mà nhiều bệnh nhân gặp phải sau khi phẫu thuật

Điều trị nôn và buồn nôn sau phẫu thuật

Buồn nôn nôn có thể là một vấn đề nghiêm trọng, và tình trạng này thường sẽ diễn biến nặng hơn nếu phải sử dụng các loại thuốc trong khi nằm viện. Đặc biệt, các thuốc gây mê rất nổi tiếng với những tác dụng phụ gây buồn nôn. Bằng mọi cách, cần dự phòng được tình trạng đau tại vị trí phẫu thuật và nôn mửa vì những tình trạng này sẽ gây ra rất nhiều áp lực tại vị trí được phẫu thuật.

Các yếu tố nguy cơ

Gây mê toàn thân là một yếu tố nguy cơ chính của tình trạng buồn nôn và nôn sau phẫu thuật. Nếu bạn dễ bị nôn mửa sau khi phẫu thuật, bạn có thể nên hỏi bác sỹ xem liệu mình có thể được gây tê tĩnh mạch hay không. Loại thuốc gây mê dạng hít được biết là gây buồn nôn nhiều hơn so với loại thuốc dùng đường tĩnh mạch.

Loại phẫu thuật cũng ảnh hưởng đến tình trạng buồn nôn và nôn. Các thủ thuật xâm lấn tối thiểu, các cuộc giải phẫu liên quan đến mặt và đầu, phẫu thuật bụng, các cuộc giải phẫu về đường tiểu và phẫu thuật trên cơ quan sinh sản được biết là có tỷ lệ gây nôn và buồn nôn cao hơn các thủ thuật khác.

Nam giới có xu hướng buồn nôn và nôn sau phẫu thuật ít hơn so với phụ nữ, và bệnh nhân trẻ tuổi có xu hướng mắc phải tình trạng này nhiều hơn bệnh nhân lớn tuổi. Những người dễ bị say tàu xe cũng như những người không hút thuốc có tỷ lệ buồn nôn cao hơn nhiều. Bệnh nhân có tiền sử buồn nôn và nôn trước phẫu thuật có nhiều khả năng sẽ gặp phải tình trạng này nhiều hơn.

Một công cụ được gọi là thang điểm Apfel thường được sử dụng để xác định xem bệnh nhân có nguy cơ bị buồn nôn và nôn sau phẫu thuật hay không. Có bốn câu hỏi trong thang điểm này, bao gồm:

  • Là bệnh nhân nữ?
  • Bệnh nhân là người không hút thuốc?
  • Bệnh nhân có bị say tàu xe không?
  • Thuốc giảm đau opioid là một phần của kế hoạch hồi phục?

Đối với mỗi câu trả lời có, bệnh nhân được cho điểm, với bốn là số điểm tối đa. Một bệnh nhân có 1điểm tương đương sẽ có có 10% nguy cơ bị buồn nôn và nôn sau mổ, bệnh nhân có 4 điểm có nguy cơ 78%. Điểm số này sẽ giúp các bác sĩ gây mê quyết định xem liệu thuốc dự phòng nôn và buồn nôn nên được sử dụng trong hoặc ngay sau khi phẫu thuật. Nếu bạn đạt điểm trên 2 ở thang điểm này, bạn nên cho bác sỹ gây mê biết rằng bạn có nguy cơ bị buồn nôn và nôn sau phẫu thuật.

Dự phòng

Đối với một số bệnh nhân, bác sĩ gây mê sẽ dự phòng tình trạng buồn nônnôn, có nghĩa là họ sẽ cho thuốc chống nôn trước khi bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng gì. Điều này thường xảy ra khi bệnh nhân được phẫu thuật có nguy cơ biến chứng khi nôn. Ví dụ, những bệnh nhân có vết rạch lớn ở bụng có thể có một biến chứng rất nghiêm trọng gọi là không liền và bục vết mổ nếu họ nôn kéo dài. Thuốc dùng để điều trị buồn nôn thường hiệu quả hơn trong việc dự phòng buồn nôn hơn là giảm buồn nôn sau khi nó đã xảy ra.

Trở lại chế độ ăn uống thông thường nên được thực hiện theo từng bước. Bước đầu tiên, bệnh nhân sẽ bắt đầu bằng chất lỏng trong suốt, sau đó là chế độ ăn uống lỏng đặc, tiếp theo là chế độ ăn uống mềm và cuối cùng là chế độ ăn uống bình thường.

Những người có nhu cầu đặc biệt, chẳng hạn như chế độ ăn kiêng trong bệnh tiểu đường, sẽ có thức ăn mềm loại đặc biệt để phù hợp với nhu cầu ăn kiêng của họ.

Thông tin thêm trong bài viết: Biện pháp khắc phục nôn và buồn nôn ở trẻ nhỏ

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Verywell
Bình luận
Tin mới
  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm