Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chất chống oxy hóa và đục thủy tinh thể

Liệu bổ sung các chất chống oxy hóa trong chế độ ăn có thể giúp dự phòng đục thủy tinh thể hay không? Câu trả lời có trong bài viết dưới đây:

Chất chống oxy hóa và đục thủy tinh thể

Trên toàn thế giới, đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mù lòa và mất thị lực. Ở Mỹ, hơn 50% người già trên 80 tuổi cần phẫu thuật thay thủy tinh thể, tiêu tốn đến 6,8 tỉ usd mỗi năm. Phẫu thuật đục thủy tinh thể là cách duy nhất để điều trị đục thủy tinh thể. Nếu không được phẫu thuật và độ đục thủy tinh thể ngày càng tăng khiến người bệnh khó nhìn hơn dưới điều kiện thường ngày cũng như vào ban đêm hoặc liếc nhìn một đồ vật. Nói cách khác, đục thủy tinh thể khá nguy hiểm với với những người phải lái xe ban đêm.

Do hạn chế về phẫu thuật ở nhiều quốc gia trên thế giới, các chuyên gia đã tìm ra một cách để ngăn đục thủy tinh thể. Ước tính khả năng phục hồi của biện pháp dự phòng sẽ trì hoãn sự bắt đầu của thủy tinh thể khoảng 10 năm và giảm tới 50% gánh nặng thị lực và phẫu thuật. Gần đây, nhiều nhà nghiên cứu tin rằng dùng chất chống oxy hóa có thể dự phòng thủy tinh thể.

Một giả thuyết được chấp nhận đó là sự tiến triển của đục thủy tinh thể theo tuổi tác là do stress oxy hóa và mất cân bằng thẩm thấu. Chính xác hơn nữa, tăng chất phóng xạ tự do gây tổn thương protein thủy tinh thể và lipid ở biểu mô, từ đó làm mờ thủy tinh thể và dẫn đến tăng độ đục. Chất chống oxy hóa như vitamin C và E cố định những chất phóng xạ này, làm chậm quá trình phá hủy.

Trên thực tế, chúng ta biết rằng thủy tinh thể ưu tiên dự trữ một số chất chống oxy hóa như suchaslutein, zeaxanthin, vitamin E và vitamin C.

Hơn nữa, những yếu tố khác ngoài mất cân bằng oxy hóa và các gốc tự do cũng đóng một vai trò quan trọng trong tiến triển của đục thủy tinh thể bao gồm:

  • Tia UV
  • Uống rượu
  • Tiểu đường
  • Liệu pháp hormone
  • Hút thuốc
  • Béo phì

Những yếu tố trên làm tồi tệ hơn quá trình mất cân bằng oxy hóa và làm tổn thương khả năng chống lại tổn thương hoặc sửa chữa tổn thương của mắt.

Dự phòng đục thủy tinh thể với chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa

Kết quả từ một nghiên cứu ở Thụy Điển công bố trên tờ JAMA Ophthamology năm 2014 cho thấy tỉ lệ đục thủy tinh thể giảm ở những người thường xuyên sử dụng thực phẩm chống oxy hóa như rau củ, ngũ cốc nguyên chất và cà phê. Trong nghiên cứu ở những phụ nữ trung niên và lớn tuổi, giữa nhiều yếu tố khác nhau như hút thuốc, BMI, hoạt động thể lực, và trình độ học vấn được điều chỉnh và kết quả vẫn có ý nghĩa thống kê.

Do sự tăng nồng độ chất chống oxy hóa trong chế độ ăn liên quan đến giảm tỉ lệ hình thành đục thủy tinh thể, do đó thường dẫn đến suy nghĩ rằng bổ sung chất chống oxy hóa cũng giảm nguy cơ đục thủy tinh thể. Tuy nhiên, nghiên cứu về thực phẩm bổ sung chất chống oxy hóa để phòng chống đục thủy tinh thể cho kết quả không nhất quán.

Một thử nghiệm chứng - ngẫu nhiên công bố trên tờ Ophthamology năm 2014 cho rằng vitamin tổng hợp có nhiều chất chống oxy hóa giảm nguy cơ đục nhân thủy tinh thể - một loại đục thủy tinh thể - xuống 9% trong khoảng thời gian 11.2 năm.

Một nghiên cứu khác cho rằng trong những người tham gia nghiên cứu ăn chế độ giàu chất chống oxy hóa, thực phẩm bổ sung chất chống oxy hóa liều cao thực sự làm tăng nguy cơ hình thành đục thủy tinh thể. Kết quả trái ngược này được củng cố bằng giải thuyết rằng tăng số lượng chất oxy hóa có thể chuyển hóa thành tiền chất oxy hóa và gây mất cân bằng oxy hóa.

Một nguyên nhân tại sao mỗi loại thực phẩm bổ sung chất chống oxy hóa hoặc đa vitamin không có tác dụng chống đục thủy tinh thể liên quan đến sự phức tạp của quá trình chuyển hóa. Đến nay, không có sự phối hợp giới hạn và nhân tạo nào có thể tạo ra môi trường giàu chất chống oxy hóa trong thực phẩm lành mạnh.

Hơn nữa, có nhiều chất chống oxy hóa chưa được phát hiện và những chất này có thể đóng vai trò quan trọng trong phòng chống đục thủy tinh thể và những loại bệnh khác.

Tóm lại

Nghiên cứu cho thấy thực phẩm bổ sung chất chống oxy hóa không có tác dụng chống ung thư hoặc bệnh tim mạch. Tuy nhiên, chế độ ăn giàu rau củ, hoa quả nhiều màu sắc và những nguồn chất chống oxy hóa khác có liên quan đến giảm nguy cơ ung thư và bệnh tim. Tương tự, cho dù chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa giúp chống đục thủy tinh thể, những thực phẩm bổ sung chất chống oxy hóa hiện tại không có tác dụng này. Cuối cùng, nếu bạn mong muốn làm tăng tác dụng của chất chống oxy hóa, bạn nên sử dụng chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng và tránh dùng thực phẩm bổ sung.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Đục thủy tinh thể: Sự thật cần biết

CTV Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Verywell
Bình luận
Tin mới
  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

  • 30/06/2025

    Xử lý vết thương do côn trùng cắn khi đi du lịch: Những điều cần biết

    Du lịch là dịp để khám phá thiên nhiên, trải nghiệm văn hóa và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Tuy nhiên, bên cạnh những điều thú vị, các chuyến đi đôi khi cũng tiềm ẩn những rủi ro nhỏ nhưng phiền toái, chẳng hạn như những vết thương do côn trùng cắn

  • 29/06/2025

    Sữa nguyên chất có dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro gì?

    Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng nên có trong chế độ ăn hằng ngày, trong đó sữa nguyên chất được đánh giá là nguồn cung cấp protein tốt. Tìm hiểu về dinh dưỡng, lợi ích và rủi ro khi tiêu thụ sữa nguyên chất.

  • 29/06/2025

    Làm thế nào để bỏ thói quen dùng điện thoại

    Một số ứng dụng có thể cho bạn biết bạn dành bao nhiêu thời gian cho điện thoại và bạn dành bao nhiêu thời gian cho từng ứng dụng. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng mình sử dụng điện thoại quá nhiều, việc nhìn thấy những con số thống kê tần suất sử dụng có thể khiến bạn muốn đặt điện thoại xuống.

  • 29/06/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 28/06/2025

    Người mắc bệnh tim có nên ăn trứng?

    Quan niệm sai về hàm lượng cholesterol trong trứng đã khiến nhiều người, đặc biệt là những người mắc bệnh tim hoặc đái tháo đường, loại bỏ trứng khỏi chế độ ăn uống của mình.

Xem thêm