Cảnh báo mối nguy hại từ động vật hoang dã với sức khỏe con người

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã lên tiếng cảnh báo, một số loại vi rút corona có nguồn gốc từ động vật, tức là chúng có thể lây truyền giữa động vật và con người. Các nghiên cứu trước đây nghi ngờ rằng, SARS-CoV được truyền từ dơi sang cầy hương rồi sang người, và MERS-CoV được truyền từ lạc đà sang người…

Mặc dù cơ quan y tế cao nhất toàn cầu đã đưa ra cảnh báo như vậy nhưng tại Việt Nam, thói quen săn bắn, buôn bán, giết mổ, ăn thịt các loại động vật hoang dã (ĐVHD) vẫn còn diễn ra. Theo các chuyên gia y tế, điều này tiềm ẩn nhiều nguy hại khó lường cho sức khỏe và cần phải có những chế tài nghiêm khắc để chấm dứt nhứng hành động này.

Thói quen “rước bệnh vào người”

BS. Nguyễn Trọng An - Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm VN (NCDs-VN) cho biết, lâu nay thói quen thích ăn thịt thú rừng, rồi săn bắt, mua bán vận chuyển thú rừng xảy ra tràn lan ở nhiều nơi đã trở thành vấn nạn rất nhức nhối. Thậm chí, tình trạng buôn bán, tiêu thụ, giết thịt các loài ĐVHD trái phép diễn ra phổ biến, công khai đối với những loài động vật không thuộc nguy cấp.

Đó là chưa kể đến vô số những nhà hàng, quán ăn kinh doanh, buôn bán, giết thịt, chế biến món ăn từ ĐVHD mọc lên như nấm sau mưa, gắn mác “đặc sản thú rừng quý hiếm”.

Theo BS. Trọng An, thực tế đã ghi nhận có trường hợp tử vong do nhiễm bệnh sau khi giết mổ, ăn thịt ĐVHD, báo chí cũng đã đưa nhiều tin bài về ca tử vong sau khi ăn thịt con Nưa (giống “Trăn 9 lỗ mũi” ở vùng núi). Hoặc trường hợp nhiều người bị mắc viêm phổi nặng phải cứu chữa sau khi ăn cua đá ở khe suối các tỉnh miền núi phía Bắc do bị nhiễm các loại như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng và nấm từ các loại động vật trên… Nguy hiểm là thế nhưng dường như người dân vẫn khá thờ ơ và vẫn vô tư “rước bệnh vào người” từ chính việc ăn thịt các loại ĐVHD, không rõ nguồn gốc xuất xứ này.

BS. Nguyễn Trọng An - Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm VN (NCDs-VN).

Không những thế, trong thời đại bùng nổ thông tin công nghệ như hiện nay, các vi phạm về ĐVHD trên mạng xã hội đang ngày càng gia tăng. Nhiều đối tượng lợi dụng internet để dễ dàng tiếp cận người mua, dễ dàng che giấu danh tính để quảng cáo, rao bán nhiều sản phẩm ĐVHD trái phép. Họ còn sản xuất các video hướng dẫn săn bắn, đặt bẫy, chế biến món ăn từ ĐVHD trên youtube và facebook. Hậu quả khiến nhiều loài ĐVHD có nguy cơ tuyệt chủng.

Cần chế tài mạnh để bảo vệ sức khỏe con người và các loài ĐVHD

Theo ông Nguyễn Quốc Hiệu - Phó Cục trưởng Cục Kiểm lâm, tình trạng săn bắt, buôn bán, sử dụng và tiêu thụ ĐVHD bất hợp pháp vẫn xảy ra và diễn biến phức tạp ở nhiều nơi, đặc biệt là hoạt động rửa nguồn gốc, trà trộn ĐVHD từ tự nhiên với ĐVHD gây nuôi sinh sản hợp pháp để buôn bán. Chính điều này đã tạo nguy cơ lớn cho việc phát sinh dịch bệnh nguy hiểm đối với con người.

Từ nhiều năm nay, Chính phủ đã đầu tư nhiều nguồn lực cho công tác bảo tồn đa dạng sinh học, ngăn chặn, xử lý hành vi săn bắt, buôn bán và tiêu thụ ĐVHD trái pháp luật. Đặc biệt khung hình phạt tội vi phạm quy định về bảo vệ ĐVHD nguy cấp, quy hiếm có thể lên đến 15 năm tù và phạt tiền đến 15 tỷ đồng. Những thay đổi theo hướng tăng nặng mức hình phạt có ý nghĩa quan trọng trong nỗ lực bảo vệ các loài ĐVHD.

Tuy nhiên, hiện nay, các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ ĐVHD vẫn còn tồn tại một số điểm hạn chế. Do vậy, để tiếp cận với các quy định về bảo vệ ĐVHD, cần phải tiếp cận nhiều văn bản luật khác nhau như Luật Lâm nghiệp, Luật Thủy sản, Luật Quản lý ngoại thương…

Trên thế giới, một số quốc gia đã cấm khẩn cấp việc buôn bán ĐVHD nhằm xóa bỏ thói quen xấu tiêu thụ ĐVHD quá mức, đồng thời bảo vệ cuộc sống và sức khỏe của người dân một cách hiệu quả.

Ông Nguyễn Quốc Hiệu - Phó Cục trưởng Cục Kiểm lâm.

Ở khía cạnh bảo vệ sức khỏe cộng đồng, BS. Trọng An kiến nghị cần thiết phải có những can thiệp cấp bách, những chế tài nghiêm khắc để chấm dứt ngay việc săn bắn, buôn bán, giết mổ, ăn thịt các loại ĐVHD, nhằm cắt đứt nguồn lây truyền các vi rút, vi trùng, ký sinh trùng nguy hiểm gây ảnh hưởng có hại đến sức khỏe con người. Trước mắt, cần tuân thủ các quy định pháp luật về Bảo vệ ĐVHD và Luật Đa dạng Sinh học (2008).

Hơn nữa, theo BS. Trọng An, thịt và phủ tạng ĐVHD có thể ẩn chứa những mầm bệnh nguy hiểm mà hệ miễn dịch của con người không có khả năng chống lại. Do vậy, việc chấm dứt các hành động săn bắn, buôn bán, giết mổ và tiêu thụ ĐVHD là việc làm cấp bách. Ngoài ra, cần xây dựng và đảm bảo thực thi nghiêm ngặt các chế tài xử phạt hành vi tiêu thụ ĐVHD. Nếu không ngăn chặn được thói quen sử dụng động vật hoang dã, thì dù khung pháp lý có chặt chẽ đến đâu cũng rất khó thực hiện.

Các chuyên gia cũng kiến nghị xây dựng Luật hoặc ban hành văn bản pháp luật bảo vệ ĐVHD đảm bảo hài hòa với Công ước Quốc tế về buôn bán các loài ĐVHD nguy cấp. Đây là một vấn đề thực sự nghiêm trọng, cần thiết cộng đồng cần phải chung tay hành động. Song song với đó, cần đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền vì sức khỏe cộng động, nâng cao trách nhiệm của mọi người dân cũng như các cơ quan chịu trách nhiệm về bảo tồn và quản lý các loài hoang dã. Cùng nỗ lực để tăng cường giám sát thị trường, chấm dứt việc mua bán và tiêu thụ thịt ĐVHD và các sản phẩm làm từ ĐVHD. Trước mắt, bổ sung vào các văn bản pháp luật hiện hành các chế tài mạnh và nghiêm khắc về việc kiểm soát việc buôn bán, trao đổi các loài động thực vật hoang dã để tránh tình trạng khai thác quá mức dẫn đến tình trạng tuyệt chủng.

Theo thống kê, từ năm 2018 đến ngày 31/5/2019, lực lượng kiểm lâm đã phối hợp với các ngành chức năng kiểm tra, phát hiện và xử lý 560 vụ vi phạm về ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm; xử lý hình sự 41 vụ với 38 bị can, đã xét xử 27 vụ với 27 bị cáo, mức án cao nhất là 7 năm 6 tháng tù giam; xử lý hành chính 519 vụ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Xử trí ban đầu khi trẻ em bị động vật cắn

Lê Nguyên - Theo Sức khỏe và Đời sống

Từ khóa:

Bình luận

Tin mới

03/12/2025

Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?
03/12/2025

Viêm xoang trong mùa đông

Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.
02/12/2025

Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.
02/12/2025

4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.
02/12/2025

Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.
01/12/2025

4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.
01/12/2025

Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.
30/11/2025

5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.