Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cách làm giảm phù tự nhiên không cần dùng thuốc

Phù là tình trạng xảy ra khi có quá nhiều dịch tích tụ trong cơ thể. Dịch thường sẽ bị tích tụ trong hệ tuần hoàn hoặc trong các mô hoặc các khoang. Phù có thể khiến bàn tay, bàn chân, mắt cá và cẳng chân của bạn sưng to lên.

Có rất nhiều nguyên nhân gây phù, bao gồm:

  • Thay đổi hormone: phù có thể xảy ra trong quá trình mang thai hoặc trước chu kỳ kinh nguyệt do sự thay đổi của một số hormone trong cơ thể, ví dụ như progesterone
  • Thiếu vận động: những người ít vận động (cho dù là do tình trạng bệnh lý hoặc do đặc thù công việc) cũng có thể bị phù, đặc biệt là ở cẳng chân.
  • Bệnh thận: vì thận chịu trách nhiệm duy trì lượng dịch trong cơ thể, nên những người bị bệnh thận mạn tính thường sẽ bị phù
  • Suy tim: nếu tim không thể bơm đủ máu đi khắp cơ thể do bị suy, bạn có thể sẽ bị tích tụ dịch ở phổi, cánh tay và chân.
  • Tổn thương các mao mạch: có thể khiến dịch trong lòng mạch đi vào các tế bào, dẫn đến phù
  • Các vấn đề về hệ bạch huyết: hệ bạch huyết đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe hệ miễn dịch và cân bằng điện giải. Chấn thương, nhiễm trùng, một số loại ung thư và thậm chí là điều trị ung thư khu trú cũng có thể gây ra các vấn đề với hệ bạch huyết, dẫn đến tích tụ dịch và sưng phù
  • Béo phì: béo phì có thể sẽ đi kèm với việc tích nước ở khu vực giữ cơ thẻ, cánh tay và cẳng chân
  • Suy dinh dưỡng: thiếu protein nghiêm trọng có thể được đặc trưng bởi tình trạng tích nước và trương phồng ở vùng dạ dày.
  • Nhiễm trùng: một số tình trạng nhiễm trùng có thể gây viêm và sưng phù – đây là đáp ứng miễn dịch bình thường của cơ thể.
  • Dị ứng: khi cơ thể phát hiện ra các kháng nguyên, sẽ giải phóng ra một chất gọi là histamine, khiến dịch tiết vào các mao mạch đến các mô xung quanh, dẫn đến tình trạng viêm và sưng phù tạm thời
  • Dùng thuốc: một số loại thuốc, ví dụ như thuốc tránh thai, corticosteroid, NSAIDs, thuốc chẹn kênh canxi và một số loại thuốc điều trị tiểu đường có thể làm tăng tình trạng phù.

Mặc dù phù có thể là dấu hiệu của nhiều tình trạng khác nhau cần được điều trị, nhưng bạn cũng có thể giảm phù bằng nhiều cách đơn giản, miễn là tình trạng phù của bạn nhẹ và không bị các bệnh lý nền tiềm ẩn.

Dưới đây là các cách làm giảm phù phổ biến:

Ăn ít muối hơn

Muối được tạo thành từ natri và clo. Natri sẽ gắn với nước trong cơ thể và giúp duy trì sự cân bằng dịch trong cơ thể, cả ở bên trong và bên ngoài tế bào. Nếu bạn ăn các thức ăn nhiều muối, ví dụ như thực phẩm chế biến sẵn, có thể sẽ khiến cơ thể tích nước. Trên thực tế, những loại đồ ăn nhiều muối là nguồn cung cấp natri lớn nhất trong chế độ ăn của người phương Tây. Lời khuyên phổ biến nhất để làm giảm tình trạng phù là giảm tiêu thụ natri. Mặc dù có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tăng cường bổ sung natri có thể dẫn đến làm tăng tình trạng phù. Tuy nhiên, có rất nhiều yếu tố khác tham gia vào quá trình điều hòa dịch của cơ thể và ảnh hưởng của muối đến quá trình phù sẽ rất khác nhau giữa mỗi người.

Tăng hàm lượng magie

Magie là một khoáng chất rất quan trọng. Magie tham gia vào hơn 300 phản ứng enzyme khác nhau trong cơ thể. Ngoài ra, tăng hàm lượng magie cũng có thể giúp làm giảm tình trạng phù. Trên thực tế, một số nghiên cứu gợi ý rằng bổ sung magie có thể giúp làm giảm triệu chứng tiền kinh nguyệt, bao gồm đầy bụng và phù. Ví dụ, một nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng bổ sung 250mg magie một ngày giúp cải thiện đáng kể triệu chứng của hội chứng tiền kinh nguyệt, bao gồm cả đầy bụng. Các nguồn cung cấp magie từ thực phẩm bao gồm các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám, chocolate đen và rau có lá xanh. Magie cũng có dưới dạng thực phẩm bổ sung.

Bổ sung nhiều vitamin B6

Vitamin B6 là một loại vitamin tan trong nước đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các tế bào hồng cầu, chuyển hóa protein, chức năng não bộ và tham gia hỗ trợ chức năng miễn dịch. Vitamin B6 cũng giúp điều hòa cân bằng dịch cơ thể và giúp làm giảm tình trạng phù. Rất nhiều nghiên cứu đã cho thấy kết quả tương tự, và lưu ý rằng vitamin B6 phối hợp cùng với các vi chất dinh dưỡng khác, ví dụ như canxi có thể giúp làm giảm tình trạng chướng bụng của hội chứng tiền kinh nguyệt. Mặc dù chưa có đủ bằng chứng về việc liệu vitamin B6 có ảnh hưởng đến tình trạng phù không do hội chứng tiền kinh nguyệt hay không, nhưng bạn có thể dễ dàng bổ sung vitamin B6 bằng cách ăn những thực phẩm như chuối, khoai tây, đậu gà, hạt óc chó và cá ngừ.

Ăn nhiều thực phẩm giàu kali

Kali thực hiện rất nhiều chức năng quan trọng, đặc biệt là đối với chức năng tim mạch, co thắt cơ và chức năng thần kinh. Kali cũng rất quan trọng để duy trì khối lượng máu và cân bằng dịch thể, từ đó giúp làm giảm tình trạng phù. Kali sẽ có tác dụng đối ngược lại với natri để dự phòng tình trạng tích tụ dịch và phù, cũng như làm tăng lượng nước tiểu. Đáng chú ý, hạ kali máu có thể gây ảnh hưởng đến chức năng đường ruột, dẫn đến các vấn đề như đầy bụng hoặc khó chịu ở đường tiêu hóa. Do vậy, bổ sung đủ các thực phẩm giàu kali như chuối, bơ và cà chua là rất quan trọng để cân bằng dịch trong cơ thể.

Thử sử dụng hoa bồ công anh

Hoa bồ công anh từ lâu đã được sử dụng như một loại thuốc lợi tiểu tự nhiên trong y học cổ truyền. Các chất có tính lợi tiểu sẽ giúp làm giảm tình trạng phù, tích nước bằng cách tăng sản xuất nước tiểu. Nghiên cứu trên 17 người sử dụng 3 liều chiết xuất hoa bồ công anh trong vòng 24 giờ cho thấy tăng đáng kể lượng nước tiểu được sản xuất ra. Các nghiên cứu khác trong ống nghiệm và động vật đã chỉ ra rằng thành phần lợi tiểu của hoa bồ công anh có thể giúp bảo vệ khỏi tình trạng sỏi thận. Ngoài ra, hoa bồ công anh còn có các lợi ích khác, ví dụ như kháng virus, chống nấm và chống oxy hóa. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng hoa bồ công anh.

Hạn chế lượng carb tinh chế

Các nguồn carb tinh chế như bánh mì trắng, mì ống và bánh quy thường chứa lượng carbohydrate rất cao hoặc được bổ sung thêm nhiều đường, trong khi đó lại chứa rất ít chất xơ và có thể dẫn đến tình trạng tăng vọt đường huyết và insulin. Tăng insulin có thể gây tích tụ natri bằng cách tăng khả năng tái hấp thu khoáng của thận. Tình trạng này sẽ dẫn đến tích tụ nhiều nước trong cơ thể và gây phù. Ngoài ra, gan và cơ dự trữ carbohydrate dưới dạng glycogen – một dạng đường có thể gắn được với nước. Vì mỗi gan glycogen có thể được dự trữ cùng với ít nhất 3 gam nước nên thực hiện chế độ ăn quá nhiều carbohydrate có thể gây phù. Tốt nhất nên lựa chọn chế độ ăn giàu chất xơ với ngũ cốc nguyên cám, ví dụ như quinoa, yến mạch, gạo lứt hoặc bánh mỳ nguyên cám.

Các cách khác để làm giảm tình trạng tích nước

Mặc dù chưa có đầy đủ bằng chứng về các biện pháp tự nhiên giúp làm giảm tình trạng phù, nhưng bạn vẫn có thể thử các cách sau đây:

  • Di chuyển: đi bộ và vận động nhẹ nhàng có thể sẽ hiệu quả trong việc giảm tình trạng phù ở một số khu vực, ví dụ như ở chi dưới. Nâng cao chân khi nằm cũng có thể sẽ giúp ích
  • Uống nhiều nước: nghe hơi vô lý nhưng một số người tin rằng tăng cường uống nước sẽ giúp làm giảm tình trạng phù.
  • Sử dụng các thành phần lợi tiểu tự nhiên: cỏ đuôi ngựa, bụp giấm (hibiscus), tỏi, cây thì là tây, râu ngô, cây tầm ma…

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Bạn biết gì về tình trạng phù ở chân?

Ths. Liên Hương - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Healthline) -
Từ khóa:
Bình luận
Tin mới
  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm