Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Các chế độ ăn kiêng: Ăn kiểu Địa Trung Hải cho một cơ thể khỏe mạnh

Chế độ ăn kiêng kiểu Địa Trung Hải là một chế độ ăn dựa trên các loại thực phẩm và công thức nấu ăn của người dân các nước ở vùng này. Trong loạt bài về Chế độ ăn kiêng lành mạnh cho sức khỏe, dưới đây là những thông tin cơ bản nhất Viện Y học ứng dụng Việt Nam - VIAM dành cho bạn về chế độ ăn tuyệt vời này.

Chế độ ăn Địa Trung Hải lấy cảm hứng từ các loại đồ ăn truyền thống của các nước như Ý và Hy Lạp những năm 1960, sử dụng các gia vị hết sức đặc trưng như dầu ô-liu cùng với một cốc rượu vang đỏ. Giống như nhiều chế độ ăn khác, phương pháp ăn kiêng này cũng tập trung vào các thực phẩm lành mạnh như rau, củ, quả, cá và các loại gạo nguyên cám nhưng chú trọng nhiều hơn đến các thực phẩm đặc trưng riêng của vùng Địa Trung Hải là các loại cá.

Lợi ích của chế độ ăn Địa Trung Hải

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng thực đơn Địa Trung Hải truyền thống làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Một thống kê với sự tham gia của hơn 1,5 triệu người lớn khỏe mạnh cho thấy, ăn theo chế độ này không những giảm tỉ lệ tử vong liên quan đến các vấn đề về tim mạch mà còn giảm cả tỷ lệ tử vong nói chung.

Không những thế, ăn kiểu Địa Trung Hải còn được cho là giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư, bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer tiểu đường type 2. Phụ nữ theo chế độ ăn này với việc sử dụng nhiều dầu ô-liu và các loại hạt khác nhau sẽ ít nguy cơ mắc ung thư vú hơn.

Bạn nên ăn gì?

Không có bất cứ một chỉ dẫn nhất định hoặc cụ thể nào về những loại thực phẩm mà bạn buộc phải ăn khi theo chế độ ăn Địa Trung Hải. Có rất nhiều nước nằm quanh vùng biển Địa Trung Hải và phong cách ăn uống của mỗi nước lại khác nhau. Bài viết này sẽ đưa ra chế độ ăn mà hầu hết các nhà nghiên cứu đều cho rằng sẽ có lợi nhất cho sức khỏe của bạn.

Hãy nhớ rằng, tất cả những điều dưới đây đều chỉ là những lời khuyên chứ không phải một quy luật bất biến, nên bạn có thể hoàn toàn thay đổi dựa theo điều kiện kinh tế, đặc trưng thực phẩm tại nơi bạn đang sinh sống và quan trọng nhất là khẩu vị của bản thân cũng như gia đình mình.

Chế độ ăn Địa Trung Hải tập trung vào những điểm chính sau đây: 

  • Ăn chủ yếu các loại thực vật như hoa quả và rau củ, ngũ cốc nguyên cám, đậu và hạt.
  • Dùng gia vị và lá thơm để chế biến thức ăn; giảm thiểu muối
  • Giới hạn bữa ăn thịt đỏ chỉ khoảng vài lần mỗi tháng
  • Ăn cá và gia cầm ít nhất hai lần mỗi tuần
  • Uống rượu vang một cách vừa phải (điều này còn phụ thuộc vào sở thích của mỗi người)
  • Vận động và tập thể dục đều đặn

Những quy luật căn bản nhất

Ăn hằng ngày: Rau củ, hoa quả, các loại hạt, đậu, khoai tây, gạo nguyên cám, bánh mì nâu, các loại rau thơm, gia vị, cá, hải sản và dầu ô-liu extra virgin.

Ăn vừa phải: Gia cầm, trứng, pho mát và sữa chua.

Ăn hạn chế: Thịt đỏ (thịt lợn, thịt bò).

Tránh ăn: các loại đồ uống có đường, thịt đã qua chế biến, gạo xát trắng, bánh mỳ trắng, dầu tinh luyện và các sản phẩm đã được chế biến kỹ khác.

Tránh các loại thực phẩm nào?

  • Sản phẩm có đường: Soda, kẹo, kem, đường kính, vân vân.
  • Ngũ cốc đã được xay xát: Bánh mì trắng, pasta làm từ lúa mạch được xay xát, vân vân.
  • Chất béo chuyển hóa: trong bơ thực vật và các loại đồ ăn sẵn.
  • Dầu tinh luyện: Dầu đậu nành, dầu hạt cải, vvv.
  • Thịt đã qua chế biến: xúc xích, xúc xích hun khói, vvv.
  • Các loại thực phẩm chế biến sẵn: kể cả những thứ dán mác “Ít béo” hoặc “Ăn kiêng”.

Hãy nhớ: Bạn phải xem kĩ thành phần trên bao bì thực phẩm nếu bạn muốn tránh những nguyên liệu gây hại cho sức khỏe.

Bạn nên ăn gì?

  • Rau củ: Cà chua, súp lơ xanh, rau chân vịt, hành tây, súp lơ, cà rốt, dưa chuột,…
  • Hoa quả: Táo, chuối, cam, lê, dâu tây, nho, dưa, đào,….
  • Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, hạt Macadamia, hạt dẻ cười, hạt hướng dương, hạt bí,…
  • Các loại đậu: Hạt đỗ, lạc, đậu lăng,…
  • Các loại củ: Khoai tây, khoai lang, củ cải,…
  • Ngũ cốc nguyên cám: gạo nâu, bánh mì và pasta nguyên cám, yến mạch,…
  • Cá và hải sản: cá hồi, cá chích, cá ngừ, cá thu, tôm, hàu, cua, sò,…
  • Gia cầm: gà, vịt, gà tây,…
  • Trứng: Trứng gà, vịt và cút.
  • Sản phẩm từ sữa: Pho mát, sữa chua, sữa chua Hy lạp.
  • Rau thơm và gia vị: tỏi, basil, bạc hà, lá rosemary, lá sage, nutmeg, quế, tiêu,…
  • Chất béo lành mạnh: dầu ô liu extra virgin, quả bơ và dầu quả bơ.

Bạn nên uống gì?

Bạn nên lựa chọn nước lọc hoặc nước khoáng để uống trong mỗi bữa ăn. Bạn cũng có thể uống một lượng vừa phải rượu vang đỏ, khoảng 1 ly mỗi ngày. Tuy nhiên, điều này là hoàn toàn không bắt buộc và tốt nhất là bạn nên tránh không uống rượu nếu bạn có vấn đề về kiểm soát bản thân khi uống chất có cồn.

Bạn cũng có thể uống cà phê và trà, và nên tránh tất cả các loại nước ngọt và nước hoa quả vì chúng chứa rất nhiều đường trong đó.

Thực đơn mẫu cho 1 tuần

Dưới đây là thực đơn mẫu cho một tuần ăn theo chế độ ăn Địa Trung Hải. Bạn hoàn toàn có thể thay đổi để phù hợp với khẩu vị của mình.

 

  Thứ hai Thứ ba Thứ tư Thứ năm Thứ sáu Thứ bảy Chủ nhật
Bữa sáng Sữa chua với dâu tây và yến mạch. Cháo yến mạch với nho khô. Trứng ốp la với rau củ, cà chua và hành tây, thêm hoa quả. Sữa chua với hoa quả thái sẵn và hạt. Trứng và rau quả, dùng dầu ô liu rán Cháo yến mạch với nho khô và một quả táo. Trứng ốp la với rau và ô liu
Bữa trưa Bánh sandwich nguyên cám với rau củ. Salad cá ngừ còn thừa từ tối hôm qua Bánh sandwich nguyên cám với pho mát và rau quả tươi. Lasagne còn thừa từ tối qua Sữa chua với dâu tây, yến mạch và hạt.

Bánh sandwich nguyên cám với rau.

 
Pizza còn thừa từ tối qua
Bữa tối Salad cá ngừ trộn với dầu ô liu. Ăn tráng miệng bằng hoa quả.   Salat cà chua, ô liu và pho mát Mì Lasagne Địa Trung Hải Cá hồi nướng, với gạo nâu và rau. Thịt cừu nướng với salat và khoai tây bỏ lò. Bánh pizza Địa Trung Hải làm từ lúa mạch nguyên cám, bên trên là pho mát, rau và ô liu. Thịt gà nướng với rau và khoai tây, hoa quả tráng miệng.

Điểm mạnh của chế độ ăn Địa Trung Hải là bạn không cần phải quá chú ý đến việc tính lượng calo hay các loại dinh dưỡng (protein, chất béo, tinh bột) khi theo chế độ ăn này.

Một số loại đồ ăn nhẹ

Bạn không nên ăn quá 3 bữa mỗi ngày, nhưng nếu cảm thấy đói, bạn có thể ăn một số loại đồ ăn vặt dưới đây:

  • Một nắm đầy hạt.
  • Hoa quả
  • Cà rốt hoặc cà rốt non
  • Dâu hoặc nho
  • Đồ ăn còn lại từ tối qua
  • Sữa chua

Nếu bạn đi ăn hàng thì sao?

Rất đơn giản thôi, hãy:

  • Gọi các món có cá hoặc hải sản
  • Nhờ đầu bếp rán đồ ăn của bạn bằng dầu ô liu extra virgin
  • Chỉ ăn bánh mì nguyên cám với dầu ô liu thay vì bơ, bánh mỳ trắng

Một số điều cần lưu ý

Không ai có thể khẳng định chắc chắn liệu loại thực phẩm nào thì sẽ phù hợp với chế độ ăn Địa Trung Hải, một phần cũng bởi vì mỗi quốc gia lại có một cách ăn khác nhau. Thế nhưng về cơ bản thì kiểu ăn này tập trung vào các loại thực vật và ít ăn thịt (trừ cá và hải sản). Đồng thời, bạn cũng nên kết hợp với các hoạt động tập luyện thể thao thường xuyên.

Một trong những điều quan trọng nhất của lối sống Địa Trung Hải đó chính là tính cộng đồng. Bạn sẽ thấy rằng khi cả gia đình bạn cùng ngồi ăn với nhau theo một thực đơn lành mạnh thì việc thay đổi cách ăn uống và lối sống sẽ trở nên dễ dàng và bớt căng thẳng đi rất nhiều!

Chi Mai - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Authority Nutrition
Bình luận
Tin mới
  • 26/11/2025

    Tầm soát loãng xương và những điều cần biết

    Loãng xương (osteoporosis) là một bệnh lý phổ biến thường gặp ở người cao tuổi gặp cả ở nam và nữ . Do đó, việc chuẩn đoán sớm, theo dõi và kiểm soát loãng xương là điều rất thiết, từ đó ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

  • 26/11/2025

    Có nên ăn trứng khi mắc hội chứng ruột kích thích không?

    Trứng là thực phẩm giàu dinh dưỡng, có lợi cho sức khỏe nhưng lại gây triệu chứng khó chịu cho nhiều người mắc hội chứng ruột kích thích.

  • 26/11/2025

    Những kiểm tra y tế không thể bỏ qua sau tuổi 50

    Tuổi 50 được xem là giai đoạn “chín muồi” của cuộc đời – nhưng cũng là thời điểm nhiều bệnh lý mạn tính bắt đầu xuất hiện. Nếu không chú ý chăm sóc, các vấn đề sức khỏe âm thầm tiến triển có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và rút ngắn tuổi thọ.

  • 25/11/2025

    Trẻ bị cúm A: nên cho chăm sóc tại nhà hay tiếp tục đến trường?

    Mùa cúm đến, câu hỏi "Liệu con tôi bị cúm A có nên đi học không?" luôn là nỗi băn khoăn của nhiều phụ huynh. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và tốc độ hồi phục của trẻ mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe của cộng đồng trường học.

  • 25/11/2025

    Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là gì?

    Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là một bệnh lý hiếm gặp. Bệnh chủ yếu gây ra các khối u ở các tuyến sản xuất hormone hay còn được gọi là các tuyến nội tiết. Bệnh cũng có thể gây ra các khối u ở ruột non và dạ dày. Một tên gọi khác của bệnh là hội chứng Wermer. Cùng tìm hiểu về bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 qua bài viết sau đây!

  • 24/11/2025

    Vì sao ăn kiêng mãi mà không giảm cân?

    Khi nói đến giảm cân, chúng ta thường tập trung vào chế độ ăn kiêng và tập thể dục. Tuy nhiên, có hai yếu tố sinh học mạnh mẽ thường bị bỏ qua nhưng lại là chìa khóa để đạt được và duy trì cân nặng lý tưởng: chất lượng giấc ngủ và mức độ stress.

  • 24/11/2025

    Chăm sóc đường hô hấp & phòng tránh viêm họng, cảm cúm hiệu quả

    Thời điểm giao mùa thu đông thời tiết thay đổi thất thường, nhiệt độ giảm và độ ẩm tăng, là điều kiện lý tưởng để các tác nhân gây bệnh đường hô hấp như virus và vi khuẩn phát triển mạnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp các biện pháp thiết thực để phòng bệnh hô hấp, giúp bạn và gia đình bảo vệ sức khỏe khi giao mùa.

  • 23/11/2025

    10 loại thực phẩm giúp giảm cholesterol bảo vệ tim

    Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng trong việc điều chỉnh mức cholesterol. Có một số loại thực phẩm chúng ta ăn hằng ngày có thể cải thiện mức cholesterol trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Xem thêm