Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bệnh lý rối loạn chuyển hóa bẩm sinh: Phát hiện và phòng ngừa ra sao?

Bệnh lý rối loạn chuyển hóa acid béo bẩm sinh ở trẻ sơ sinh được cho là nguyên nhân khiến 1 trẻ tử vong sau khi tiêm vaccine viêm gan B. Đây là bệnh do đột biến gene hiếm gặp chỉ có thể phát hiện bằng phát hiện gene chuyên sâu.

Phát hiện sớm rối loạn chuyển hóa bẩm sinh là "chìa khóa" để cứu sống trẻ.

Ngày 11/9, Sở Y tế tỉnh Vĩnh Phúc thông tin về vụ việc 2 trẻ sơ sinh gặp tai biến sau tiêm vaccine viêm gan B tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh (một trẻ đã tử vong).

Một bé sau khi gặp biến cố đã được chuyển lên cấp cứu tại Bệnh viện Nhi Trung ương, từ kết quả xét nghiệm gene của trẻ, các bác sĩ xác định nguyên nhân là do trẻ rối loạn chuyển hóa acid béo.

Đây là 1 trong 2 phổ của rối loạn chuyển hóa bẩm sinh ở trẻ, do đột biến gene hiếm gặp, chỉ có thể xác định bằng xét nghiệm gene chuyên sâu. Vài năm trở lại đây, Bệnh viện Nhi Trung ương đã gặp 10 trường hợp tử vong sau khi tiêm vaccine viêm gan B. Nguyên nhân không phải do tiêm vaccine, mà do thời gian tiêm viêm gan B (sau 1 ngày trẻ sinh) trùng với thời gian triệu chứng rối loạn chuyển hóa bẩm sinh thường nặng lên.

Theo Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, rối loạn chuyển hóa acid béo ở trẻ sơ sinh ảnh hưởng tới khả năng phân giải mỡ ở trẻ sơ sinh. Thông thường, cơ thể sẽ chuyển hóa glucose từ tinh bột và đường để tạo ra năng lượng cho các hoạt động sống và khi nguồn năng lượng này bị cạn kiệt thì cơ thể sẽ sử dụng nguồn năng lượng dự trữ từ chất béo.

Tuy nhiên, trẻ mắc hội chứng rối loạn chuyển hóa acid béo không thể sử dụng chất béo để sản sinh năng lượng. Do đó, nồng độ đường huyết của trẻ mắc bệnh luôn ở mức thấp và máu tích lũy nhiều chất độc hại.

Theo Bệnh viện Nhi Trung ương, nếu được sàng lọc và chẩn đoán rối loạn chuyển hóa acid béo trước khi có triệu chứng xuất hiện, tỷ lệ trẻ được cứu sống và phát triển bình thường là 80%. Nếu được chẩn đoán và điều trị khi có xuất hiện triệu chứng, tỷ lệ chỉ còn 20%. 

Phần lớn các bệnh lý rối loạn nội tiết - chuyển hóa và di truyền trong thời kỳ sơ sinh hay một số năm đầu đời thường chưa bộc lộ triệu chứng rõ ràng, rất khó phát hiện. Theo khuyến cáo, tất cả các trẻ sau sinh 24 giờ nên được lấy máu gót chân làm sàng lọc rối loạn chuyển hóa bẩm sinh để phát hiện bệnh sớm khi chưa có biểu hiện lâm sàng.

Việc sàng lọc sơ sinh lấy vài giọt máu ở gót chân không gây nguy hiểm cho trẻ

Việc sàng lọc sơ sinh lấy vài giọt máu ở gót chân không gây nguy hiểm cho trẻ.

Một số đối tượng có nguy cơ sinh con bị rối loạn chuyển hóa bẩm sinh:

  • Thai phụ có tiền sử sinh con bị rối loạn chuyển hóa bẩm sinh;

  • Bố hoặc mẹ hoặc cả hai mang gene mắc bệnh; 

  • Các gia đình có một hoặc nhiều con tử vong không rõ nguyên nhân.

Nhóm bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh là bệnh di truyền nên có thể di truyền cho thế hệ sau và các lần sinh sau.

Để giảm khả năng sinh con bị rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, các cặp đôi cần lưu ý không kết hôn cận huyết; Khám sức khỏe định kỳ và kiểm tra di truyền trước hôn nhân. Khi lên kế hoạch mang thai, cần thực hiện chẩn đoán sàng lọc trước sinh tại các cơ sở y tế uy tín; Thực hiện sàng lọc sơ sinh cho trẻ khi mới được sinh ra và thông báo cho bác sĩ nếu mẹ có các yếu tố nguy cơ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Rối loạn chuyển hóa bẩm sinh (RLCHBS): nhận biết sớm là chìa khóa thoát tử vong.

Quỳnh Trang - Theo suckhoecong
Bình luận
Tin mới
  • 27/08/2025

    Có nên chạy bộ mỗi ngày để giảm cân?

    Chạy bộ là một bài tập thể dục đã được chứng minh là có thể cải thiện sức bền và giảm mỡ cơ thể một cách an toàn. Tuy nhiên, việc chạy bộ mỗi ngày có mang lại hiệu quả giảm cân như mong muốn?

  • 27/08/2025

    Tại sao ngón chân của bạn bị tê?

    Tê ở ngón chân là một trong triệu chứng dai dẳng khó xác định. Nó có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng ví dụ như bệnh tiểu đường hoặc có thể chỉ là do bạn đi giày không phù hợp.

  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

Xem thêm