Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bạn đã hiểu về các chỉ số huyết áp?

Khi tim bơm máu vào động mạch sẽ tạo ra một dòng áp lực. Huyết áp mà các bác sĩ vẫn đo cho bạn chính là độ lớn của áp lực lên thành mạch máu khi tim bơm máu vào các mạch.

Do tim đập nên dòng màu chảy qua mạch sẽ không ổn định mà sẽ theo từng nhịp, và dòng chảy của máu cũng như áp lực lên thành mạch sẽ dao động theo từng thời điểm.

Vì lý do này, chỉ số huyết áp của một người thường có hai con số khác nhau, gọi là huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. Hai con số này biểu thị các điểm áp lực lên mạch máu khác nhau khi máu được bơm vào các mạch máu.

Chỉ số huyết áp:

  • Chỉ số huyết áp của bạn được viết là 120/80 (đọc là 120 trên 80)
  • Chỉ số huyết áp tâm thu là số cao hơn. Chỉ số huyết áp tâm trương là số thấp hơn.
  • Đơn vị huyết áp là mmHg (milimet thủy ngân).

Cả áp lực tâm thu và tâm trương đều quan trọng. Nếu chỉ số huyết áp cao thì có thể bạn đang bị cao huyết áp. Còn nếu chỉ số huyết áp quá thấp thì có thể đang không có đủ máu bơm đến các cơ quan trọng yếu như não.

Huyết áp tâm thu là gì?

Áp lực gây ra bởi dòng máu chảy qua mạch máu không phải một hằng số mà có thể biến đổi và luôn biểu thị chức năng của tim.

Khi tim đang hoạt động tích cực (trong thì tâm thu), tim sẽ đẩy máu vào động mạch. Điều này làm cho áp lực lên thành mạch tăng lên. Áp lực đạt đỉnh khi tim co và đẩy máu đi gọi là huyết áp tâm thu.

Huyết áp tâm thu bình thường khi một người ngồi yên là 120 mmHg hoặc thấp hơn.

Huyết áp tâm thu cao

Khi một người đang tập luyện, đang bị căng thẳng, hoặc bất cứ lúc nào khi tim bị kích thích đập mạnh hơn lúc nghỉ ngơi, lực co bóp của tim tăng lên - và áp lực tâm thu tăng lên. Sự gia tăng huyết áp tâm thu xảy ra trong những tình trạng này là hoàn toàn bình thường. Điều này giải thích tại sao việc đo huyết áp trong thời gian nghỉ ngơi trước khi chẩn đoán tăng huyết áp là rất quan trọng.

Huyết áp tâm thu thấp

Khi huyết áp tâm thu thấp hơn bình thường, đây được gọi là hạ huyết áp tâm thu. Hạ huyết áp tâm thu đủ nặng có thể gây chóng mặt, choáng váng, ngất, hoặc nếu kéo dài có thể gây suy tạng. Hạ huyết áp tâm thu có thể xảy ra nếu lượng máu trở nên quá thấp như khi mất nước nghiêm trọng hoặc chảy máu nặng, nếu cơ tim trở nên quá yếu để đẩy máu, thường gặp trong bệnh cơ tim hoặc nếu các mạch máu bị giãn quá mức. Một tình trạng phổ biến gây hạ huyết áp tâm thu là hạ huyết áp tư thế đứng.

Huyết áp tâm trương là gì?

Huyết áp tâm trương là áp lực mà máu tác động lên các mạch giữa các nhịp tim, nghĩa là khi tim không bơm máu vào động mạch. Sau khi tim kết thúc một lần co bóp tống máu đi, tâm thất thư giãn trong giây lát để được nạp lại máu, chuẩn bị cho cơn co tiếp theo. Giai đoạn tâm thất giãn tạm thời này được gọi là tâm trương, và huyết áp trong thì tâm trương được gọi là huyết áp tâm trương.

Huyết áp tâm trương bình thường, cao và thấp:

  • Huyết áp tâm trương bình thường trong trạng thái thư giãn là 80 mmHg hoặc thấp hơn.
  • Trong bệnh tăng huyết áp, huyết áp tâm trương trong trạng thái thư giãn thường cao hơn bình thường.
  • Hạ huyết áp tâm trương (khi huyết áp tâm trương thấp) có thể xảy ra khi mất nước hoặc chảy máu, hoặc nếu các động mạch bị giãn bất thường.

Tầm quan trọng của việc đo huyết áp trong trạng thái thư giãn

Mức huyết áp phụ thuộc vào hoạt động của tim và độ đàn hồi của động mạch và như ta đã thấy, huyết áp luôn biến động và đang tích cực thay đổi từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác khi tim quay vòng giữa thì tâm thu và tâm trương.

Ngoài ra, huyết áp tâm thu và tâm trương của bạn có thể thay đổi đáng kể từ phút này sang phút khác tùy thuộc vào trạng thái hoạt động, trạng thái căng thẳng, lượng nước của cơ thể và một số các yếu tố khác.

Điều này có nghĩa là, để chẩn đoán chính xác bệnh tăng huyết áp, điều quan trọng là phải kiểm soát càng nhiều yếu tố bên ngoài càng tốt. Tiêu chuẩn được các chuyên gia khuyên dùng là việc đo huyết áp phải được thực hiện trong một môi trường yên tĩnh, ấm áp sau khi bạn nghỉ ngơi yên tĩnh trong ít nhất năm phút. Đo huyết áp theo cách này là một thách thức trong các phòng khám, bị quấy rầy ngày nay, khiến cho việc chẩn đoán chính xác bệnh tăng huyết áp trở thành một thách thức nhiều hơn. Đây là lý do tại sao hầu hết các chuyên gia ngày nay khuyên bạn nên ghi lại huyết áp trong một thời gian dài, cùng các theo dõi chỉ số trên xe cấp cứu, trước khi đưa ra chẩn đoán tăng huyết áp.

Áp lực máu tâm thu và tâm trương đại diện cho áp lực trong các mạch máu trong các phần khác nhau của chu kỳ tim. Đo chính xác cả hai giá trị này rất quan trọng trong chẩn đoán và kiểm soát tăng huyết áp.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hiểu rõ các chỉ số khi đo huyết áp

 

Bình luận
Tin mới
  • 26/04/2025

    Cách xác định và điều trị hành vi chống đối xã hội ở trẻ em

    Các hành vi tiêu cực và chống đối xã hội có thể được quản lý, nhưng nếu không được can thiệp kịp thời, nó có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn ở tuổi trưởng thành.

  • 25/04/2025

    Quà vặt bủa vây cổng trường không thể xem là…chuyện vặt

    “Xiên bẩn”- món quà vặt không còn xa lạ với nhiều người, nhất là trẻ em. Với mức giá chỉ từ 2.000 đồng/xiên nhưng tiềm ẩn đầy nguy cơ có hại cho sức khỏe. Từ lâu, câu chuyện quà vặt ở cổng trường không thể xem là… chuyện nhỏ.

  • 25/04/2025

    Tại sao ngộ độc thức ăn nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng lại nguy hiểm tính mạng?

    Ngộ độc thực phẩm do nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng là một trong những ngộ độc có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được bù dịch đúng cách và điều trị kịp thời.

  • 25/04/2025

    Giảm áp lực, vượt qua căng thẳng mùa thi

    Sức khỏe tinh thần của trẻ em trong mùa thi là một vấn đề đáng quan tâm hàng đầu, đặc biệt khi căng thẳng và áp lực học tập ngày càng gia tăng. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu nguyên nhân gây căng thẳng cho trẻ, biểu hiện của stress và các phương pháp giúp trẻ giảm căng thẳng, thư giãn tinh thần để đạt kết quả tốt nhất trong mùa thi.

  • 24/04/2025

    Các bước dưỡng da giảm nếp nhăn từ tuổi 30

    Một làn da căng mịn, ít nếp nhăn hoàn toàn có thể đạt được nếu bạn chăm sóc đúng cách và kiên trì...

  • 24/04/2025

    Phình đại tràng do nhiễm độc là gì?

    Phình đại tràng do nhiễm độc là một bệnh lý hiếm gặp nhưng lại là một bệnh nguy hiểm. Bạn có thể mắc bệnh này nếu bạn bị viêm đại tràng nghiêm trọng và cần tích cực điều tri sớm để tránh các chất độc bắt đầu rò rỉ vào máu của bạn và gây nguy hiểm. Cùng tìm hiểu về chứng bệnh này qua bài viết sau đây!

  • 23/04/2025

    Nám da có trị hết hẳn được không?

    Nám da là tình trạng da liễu phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ. Nám da gây ra các mảng da sẫm màu, thường xuất hiện ở mặt, trán... Có thể điều trị nám hết hẳn hay không còn tùy vào tình trạng nám khác nhau cũng như phương pháp điều trị.

  • 23/04/2025

    Tìm hiểu về MCT – chất béo giúp trẻ tăng cân hiệu quả

    MCT – viết tắt của Medium-Chain Triglycerid – là chất béo có độ dài trung bình, có trong các thực phẩm hàng ngày. MCT được ứng dụng rộng rãi trong các sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm sữa bởi tính hữu ích đối với sức khỏe, đặc biệt trong dinh dưỡng cho trẻ nhỏ, trẻ nhẹ cân hay suy dinh dưỡng. Bài viết dưới đây sẽ giúp hiểu rõ hơn về MCT và hiệu quả của bổ sung MCT giúp tăng cân ở trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng.

Xem thêm