Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bạn biết gì về hội chứng tán huyết – tăng ure máu kèm tiêu chảy ở trẻ em?

Hội chứng tan huyết tăng ure máu (hemolytic uremic syndrome – HUS) là một căn bệnh có ảnh hưởng đến thận và các cơ quan khác.

Hemolytic nghĩa là “tan huyết”, uremic nghĩa là có ure trong máu (ure là một sản phẩm thải của cơ thể). Do vậy HUS là một hội chứng khiến cho các tế bào hồng cầu bị phá hủy và gây tích lũy ure trong máu. HUS là một căn bệnh rất nguy hiểm, nhưng nếu được điều trị và chăm sóc tích cực, trẻ em có thể hồi phục hoàn toàn.

HUS là do hậu quả của chứng nhiễm trùng tại ruột

HUS là căn bệnh thường do vi khuẩn E.coli O157:H7 gây ra. Trong ruột của những người khỏe mạnh thường tồn tại một số chủng E.coli bình thường không gây hại. E.coli O157:H7 là một chủng vi khuẩn có hại xâm nhập vào cơ thể qua thức ăn, đồ uống bị nhiễm độc hay từ những nguồn khác như lây từ người đã bị bệnh. Hamburger chưa được nấu chín cũng là nguồn sản sinh chủ yếu chủng vi khuẩn độc hại này, do vậy bệnh HUS cũng được gọi là bệnh Hamburger. Hầu hết những người bị nhiễm E.coli O157:H7 sẽ bị viêm dạ dày ruột. Bệnh này thường gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng và nôn mửa.

Tất cả mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh nhưng bệnh thường diễn biến nặng hơn ở trẻ em và người cao tuổi. 

Một số dạng HUS không đi kèm tiêu chảy

Một dạng khác của hội chứng HUS là HUS không điển hình hay D-HUS (hay HUS không kèm tiêu chảy). Đây là một căn bệnh nguy hiểm hơn và đôi khi thường do những rối loạn về di truyền. Nó có thể có những biểu hiện khác so với HUS kèm tiêu chảy.

Ảnh hưởng của HUS đối với cơ thể

Đối với thận

Mỗi người bình thường đều có hai quả thận. Thận có chức năng loại bỏ nước thừa và các chất thải từ máu ra khỏi cơ thể qua đường nước tiểu. Khi trẻ bị mắc HUS, thận không thể lọc sạch máu cũng như tạo ra lượng nước tiểu bình thường cho cơ thể, do vậy dịch dư thừa và các chất thải sẽ tích lũy trong cơ thể. Hậu quả là:

- Nếu dịch tích lũy trong mạch máu, trẻ sẽ bị tăng huyết áp.

- Nếu dịch tích lũy trong các mô mềm, trẻ sẽ bị sưng phù toàn thân.

- Nếu dịch tích lũy trong phổi, trẻ sẽ bị khó thở.

- Nếu các chất thải kali tích lũy trong máu, nó sẽ gây loạn nhịp tim hay thậm chí gây ngừng tim.

- Nếu chất thải ure tích lũy trong máu, trẻ sẽ có cảm giác buồn ngủ hay bị kích thích (cáu kỉnh), ngoài ra nó khiến cho hơi thở của trẻ có mùi hôi.

- Nếu hội chứng HUS trở nên nặng hơn, thận có thể sẽ ngừng hoạt động và dẫn đến những hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

Đối với máu

Máu người chứa ba loại tế bào máu đó là hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Khi máu chảy qua các mạch máu bị viêm, các tế bào hồng cầu và bạch cầu có thể bị vỡ.

Lượng tiểu cầu hạ thấp có thể khiến trẻ dễ bị bầm tím và xuất huyết. Chảy máu mũi và chảy máu lợi là những dấu hiệu cho thấy số lượng tiểu cầu đang ở mức thấp.

Số lượng hồng cầu quá thấp sẽ dẫn đến thiếu máu với các biểu hiện là da xanh tái và luôn cảm thấy mệt mỏi.

Đối với não

HUS có thể làm tăng huyết áp và ảnh hưởng đến các mạch máu trong não. Đây là lý do khiến trẻ mắc HUS thường trở nên cáu kỉnh và luôn mệt mỏi.

Trong những trường hợp nặng, trẻ còn bị co giật, mất kiểm soát chuyển động và mất ý thức. Chứng co giật có thể được điều trị bằng thuốc và thường mất đi nếu trẻ được điều trị khỏi chứng HUS.

Các triệu chứng của HUS

Triệu chứng sớm

Nếu con bạn bị nhiễm E.coli O157, trẻ sẽ có dấu hiệu nôn mửa, tiêu chảy, mệt mỏi và khó chịu trong bụng. HUS thường không được chẩn đoán đúng ở giai đoạn sớm do những triệu chứng này thường giống với các căn bệnh nhiễm trùng khác.

Triệu chứng ở giai đoạn sau

Có máu trong nước tiểu

Máu trong phân

Cơ thể bị bầm tím mặc dù không bị thương hay va đập

Tiểu ít

Bọng quanh mắt và mắt cá chân

Da xanh tái

Huyết áp cao

Buồn ngủ

Dễ bị kích thích

Đau đầu

Co giật

Bác sỹ sẽ xét nghiệm máu để chẩn đoán xem trẻ có bị hội chứng HUS hay không.

Điều trị tại bệnh viện

Trẻ sẽ bị cách ly một thời gian

HUS thường khởi phát với những triệu chứng nhiễm trùng. Trẻ mắc HUS thường dễ lây vi khuẩn E.coli O157 cho những người khác. Do vậy, trẻ có dấu hiệu của HUS thường được giữ trong khu vực cách ly cho tới khi có kết quả xét nghiệm mẫu phân cho thấy âm tính với vi khuẩn. Dưới đây là một số điều bạn cần lưu ý để tránh lây nhiễm HUS cho người khác:

Rửa tay sạch sẽ trước và sau khi chăm sóc trẻ bị HUS.

Không nên ăn hoặc uống bất cứ thứ gì của trẻ đã bị HUS.

Tiếp tục theo dõi những thành viên khác trong gia đình nếu họ có dấu hiệu của HUS và báo với bác sỹ ngay lập tức nếu bạn phát hiện ra có thêm người mắc.

Việc thăm nom trẻ bị HUS tại khu vực cách ly cần tuân thủ theo quy định của bệnh viện.

Các nhân viên y tế sẽ theo dõi huyết áp, chỉ số máu, nước tiểu và phân của trẻ

Huyết áp của trẻ sẽ được kiểm tra nhiều lần trong ngày. Trẻ mắc HUS thường sẽ được dùng thuốc để kiểm soát huyết áp. Nếu không được điều trị, huyết áp quá cao có thể gây hại cho thận và một số vấn đề nghiêm trọng khác.

Các xét nghiệm máu cũng được làm vài lần một ngày để giúp bác sỹ theo dõi tiến triển bệnh và quyết định lựa chọn thuốc hay phương pháp điều trị thích hợp cho trẻ.

Trẻ bị HUS thường có số lượng hemoglobin thấp do hiện tượng tán huyết. Trong trường hợp đó, trẻ có thể cần phải truyền máu để giữ cho mức hemoglobin không bị hạ quá thấp.

Các xét nghiệm mẫu phân và nước tiểu cũng được thực hiện để kiểm tra xem có máu, vi khuẩn hay virus hay không.

Nhân viên y tế sẽ kiểm tra lượng dịch mà trẻ nạp vào cơ thể

Trẻ có thể phải bổ sung dịch lỏng vào cơ thể qua đường truyền tĩnh mạch. Do vậy, các y tá sẽ ghi lại lượng nước mà trẻ đã uống cộng với lượng dịch truyền mà trẻ nhận qua đường tĩnh mạch, đồng thời họ cũng ghi lại thể tích dịch mà trẻ đã loại bỏ ra khỏi cơ thể qua nước tiểu, do tiêu chảy hay nôn mửa.

Do thận của trẻ không thể hoạt động bình thường nên bác sỹ sẽ kiểm soát lượng dịch mà trẻ nạp vào cơ thể. Bác sỹ sẽ chỉ định trẻ được phép uống bao nhiêu nước, lưu ý là không nên cho trẻ uống nhiều hơn lượng được cho phép.

Trẻ cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt

Trẻ mắc HUS thường cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt hơn bình thường, cụ thể là chế độ ăn không thêm muối, ít kali, ít phosphor và ít protein.

Ban đầu, trẻ có thể sẽ phải cung cấp dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch cho tới khi trẻ ăn trở lại bình thường. Khi đó, các chuyên gia dinh dưỡng thường sẽ lên một thực đơn đặc biệt cho trẻ. Hãy trao đổi với bác sỹ và chuyên gia dinh dưỡng về các loại thực phẩm mà con bạn được phép và không được phép ăn.

Trẻ có thể cần lọc máu

Lọc máu là phương pháp điều trị chủ yếu đối với bệnh HUS. Thiết bị lọc máu cho phép loại bỏ nước và các chất thải ra khỏi máu và đưa máu trở lại cơ thể. Trong thời gian chờ đợi thận hồi phục thì thiết bị lọc máu sẽ thực hiện chức năng thay cho thận. Thường thì lọc máu sẽ được chỉ định ngay sau chẩn đoán nếu trẻ bị mắc HUS. Thời gian lọc máu thường từ 2 – 3 tuần hoặc lâu hơn.

Có 2 phương pháp lọc máu là: chạy thận nhân tạo và thẩm phân phúc mạc. Nếu trẻ buộc phải lọc máu thì bác sỹ sẽ chỉ định phương pháp lọc thích hợp nhất với trẻ.

Xuất viện

Hầu hết mọi trẻ em đều có thể phục hồi hoàn toàn sau khi mắc HUS. Thời gian nằm viện phụ thuộc vào triệu chứng, mức độ đáp ứng với điều trị và tốc độ hồi phục của thận. Trẻ vẫn cần phải tái khám để kiểm tra mức độ hồi phục sau điều trị. 

Bình luận
Tin mới
  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

  • 28/03/2024

    Chấn thương sọ não có hồi phục được không?

    Chấn thương sọ não luôn được coi là một trong những thương tổn nghiêm trọng nhất có thể xảy ra với con người. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới trong lĩnh vực y tế và phục hồi chức năng, ngày càng có nhiều hy vọng để người bệnh chấn thương sọ não có thể phục hồi và hồi phục các chức năng quan trọng.

  • 27/03/2024

    Những triệu chứng và biến chứng điển hình của bệnh sởi

    Bệnh sởi là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng do virus sởi gây ra, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng như sốt cao, ho, chảy nước mũi và phát ban da đặc trưng là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Hiểu rõ các triệu chứng sởi còn giúp phòng ngừa sự lây lan của căn bệnh này.

  • 27/03/2024

    5 loại thảo mộc giúp tăng cường sức khoẻ hô hấp

    Khi gặp các vấn đề hô hấp, nhiều người có xu hướng tìm các giải pháp từ thiên nhiên để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu cũng như tăng cường sức khoẻ đường thở. Dưới đây là 5 loại thảo mộc bạn có thể thử áp dụng.

  • 27/03/2024

    Biện pháp cải thiện triệu chứng viêm họng

    Viêm họng là vấn đề hô hấp có thể xảy ra quanh năm, nhất là trong thời tiết giao mùa do virus, vi khuẩn tấn công đường thở. Cần làm gì để cải thiện triệu chứng viêm họng hiệu quả?

Xem thêm