Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

6 nguyên nhân gây creatinin máu cao

Creatinin là một chất còn lại sau khi cơ thể sử dụng creatine để tạo năng lượng. Creatine thường được tìm thấy trong cơ bắp và được sử dụng như một nguồn năng lượng dự trữ. Khi cơ bắp hoạt động, creatine chuyển đổi thành creatinin và sau đó được đưa vào máu.

Creatinin máu là một chỉ số quan trọng trong các xét nghiệm huyết thanh để đánh giá chức năng thận. Thận là cơ quan quan trọng trong việc lọc máu để loại bỏ chất cặn và chất còn lại không cần thiết. Creatinin được tạo ra trong cơ bắp và thường xuyên được loại bỏ bởi thận. Nếu chức năng thận bị suy giảm, mức creatinin trong máu có thể tăng lên, điều này có thể là dấu hiệu của các vấn đề về thận.

Bởi vì creatinin có nguồn gốc từ cơ bắp nên những người có nhiều cơ bắp hơn thường có hàm lượng chất này cao hơn. Nhưng nói chung, đây là mức creatinin điển hình:

  • Nam giới:‌ 53-106 umol/L
  • Nữ giới:‌ 44-97 umol/l

Hãy nhớ rằng, tổn thương thận, ngăn cản quá trình đào thải creatinin bình thường qua nước tiểu, là một trong những nguyên nhân chính gây ra mức creatinin cao. Nhưng đó không phải là lý do duy nhất - dưới đây là những nguyên nhân tăng creatinin phổ biến khác cần xem xét.

1. Tổn thương thận

Một nguyên nhân điển hình khiến creatinin tăng cao là chấn thương thận cấp tính. Tổn thương thận có thể xảy ra do bệnh tật, nhiễm trùng và viêm nhiễm, đồng thời các triệu chứng cần chú ý bao gồm:

  • Phù
  • Mệt mỏi
  • Những thay đổi về tần suất tiểu tiện
  • Ăn mất ngon
  • Buồn nôn
  • Ngứa

Đôi khi tổn thương thận là do lưu lượng máu đến thận thấp. Điều này có thể là kết quả của một số tình trạng, chẳng hạn như huyết áp thấp, suy tim, mất nước nghiêm trọng, mất máu nhiều hoặc thu hẹp động mạch dẫn đến thận.

Trong những trường hợp khác, thận bị tổn thương trực tiếp, có thể là kết quả của các tình trạng như tiểu đường, huyết áp cao, bệnh thận hoặc di truyền.

2. Tắc nghẽn đường tiết niệu

Một nguyên nhân tiềm ẩn khác khiến mức creatinin tăng cao là tắc nghẽn đường tiết niệu. Sau khi nước tiểu rời khỏi thận, nó sẽ đi qua niệu quản đến bàng quang và sau đó thoát ra khỏi cơ thể qua niệu đạo. Nhưng nếu có tắc nghẽn ở bất kỳ vị trí nào dọc theo con đường này, nước tiểu có thể tạm thời chảy ngược vào thận và làm tăng nồng độ creatinin trong máu. Các triệu chứng khác cần chú ý bao gồm:

  • Đau ở bụng, lưng dưới hoặc hai bên hông
  • Sốt
  • Buồn nôn hoặc nôn mửa
  • Khó đi tiểu
  • Đi tiểu thường xuyên hơn
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát
  • Nước tiểu có máu hoặc đục
  • Sưng chân

Và mặc dù mức creatine cao là dấu hiệu tắc nghẽn đường tiết niệu, nhưng creatin không thể tự gây ra những vấn đề về tiết niệu này. Thay vào đó, sỏi thận, khối u và sẹo bên trong là một số nguyên nhân phổ biến gây tắc nghẽn.

3. Thực phẩm có bổ sung creatinin

Thực phẩm bổ sung Creatine là một trong những nguyên nhân gây ra mức creatine cao trong cơ thể. Thật vậy, nhiều người sử dụng chất bổ sung creatine để tăng khối lượng và sức mạnh cơ bắp. Dùng creatine có khả năng làm tăng mức creatinin.

4. Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc cản trở khả năng loại bỏ creatinin của thận (mặc dù chúng không gây tổn thương thận thực sự). Thuốc chẹn H2 - chẳng hạn như cimetidine và ranitidine - và kháng sinh trimethoprim là những ví dụ về các loại thuốc có tác dụng này.

Các loại thuốc và hóa chất khác có thể dẫn đến kết quả xét nghiệm creatinin cao giả mặc dù lượng creatinin trong máu bình thường. Những mức độ cao giả này có thể xảy ra với:

  • Kháng sinh Cefoxitin và Cefazolin
  • Thuốc an thần
  • N-axetylcystein
  • Flucytosine
  • Nitromethane

5. Các tình trạng bệnh lý khác

Một số vấn đề sức khỏe khác cũng có thể gây rối loạn mức creatinin:

  • Tiêu cơ vân

Tiêu cơ vân là một tình trạng hiếm gặp, đặc trưng bởi sự chết đồng loạt của các tế bào cơ. Tiêu cơ vân làm giải phóng creatinin vào máu, khiến mức creatinin tăng lên. Một loại protein khác trong cơ, gọi là myoglobin, cũng được giải phóng khi các tế bào này chết. Myoglobin có thể gây tổn thương trực tiếp cho thận, làm tăng thêm mức creatinin.

  • Nhiễm toan đái tháo đường

Nhiễm toan đái tháo đường là một tình trạng đe dọa tính mạng do lượng đường trong máu rất cao và có thể xảy ra ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 1. Theo nghiên cứu, nhiễm toan đái tháo đường thường gây mất nước nghiêm trọng và điều này có thể dẫn đến tổn thương thận và mức creatinin cao.

  • Nồng độ cao của một số protein trong máu

Nồng độ cao của một số loại protein trong máu cũng là nguyên nhân gây ra mức creatinin cao, vì chúng có thể ảnh hưởng đến cách đo creatinin. Ví dụ, những người có mức paraprotein immunoglobin M cao có mức creatinin cao giả.

6. Chế độ ăn và tập luyện

Những gì bạn ăn có thể khiến creatinin tăng cao, nhưng điều đó thường không gây lo ngại. Ví dụ: ăn thịt đỏ có thể tạm thời làm tăng mức creatinin lên 30%‌. Đó là lý do tại sao những người ăn chế độ ăn keto nhiều thịt có thể góp phần làm tăng mức creatinin.

Ngoài ra, tập thể dục cường độ cao có thể dẫn đến tăng sự phân hủy cơ bắp. Điều này sẽ giải phóng nhiều creatinin hơn vào máu của bạn, tạm thời làm tăng mức độ creatinin. Mất nước do hoạt động gắng sức cũng có thể góp phần làm tăng mức creatinin.

Tổng kết, mức độ creatinin trong máu thường được đánh giá để đo lường khả năng thải độc tố của thận và đánh giá chức năng thận. Creatinin là một chất còn lại sau khi cơ thể sử dụng creatinin, một chất có trong cơ bắp. Creatinin được tạo ra trong cơ bắp và sau đó được loại bỏ từ cơ thể chủ yếu thông qua thận. Nếu mức độ creatinin trong máu cao, điều này có thể là dấu hiệu của vấn đề về chức năng thận hoặc các vấn đề khác trong cơ thể. Mức độ creatinin có thể tăng lên khi thận không thể loại bỏ creatinin khỏi cơ thể một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, để đánh giá chính xác, cần xem xét xét nghiệm máu cùng với các yếu tố khác như tuổi, giới tính, trạng thái sức khỏe tổng thể và lịch sử bệnh lý của bệnh nhân. Nếu bạn hoặc ai đó có kết quả xét nghiệm creatinin cao, quan trọng nhất là thảo luận với bác sĩ để đánh giá và xác định nguyên nhân cụ thể và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm