Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

17 điều nên làm và không nên làm khi đang mang thai

Trước khi thiên thần nhỏ của bạn ra đời, bạn hãy giúp bé phát triển trong một môi trường giàu chất dinh dưỡng và khỏe mạnh. Danh sách những việc nên và không nên làm dưới đây có thể sẽ giúp bạn đỡ lo lắng, và chú ý hơn đến những việc làm tưởng chừng như vô hại.

Nên: Uống đa vitamin

Ăn một chế độ ăn giàu vitamin và chất khoáng là cách tốt nhất để cung cấp cho bạn một cơ thể khỏe mạnh và các chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ cho sự phát triển của em bé. Tuy nhiên, chế độ ăn thong thường có thể chưa đủ cho phụ nữ mang thai.

Vitamin cho phụ nữ mang thai có chứa hàm lượng một số chất dinh dưỡng cao hơn, đáp ứng nhu cầu của phụ nữ mang thai, ví dụ như axit folic, canxi, sắt. Những loại vitamin này sẽ hỗ trợ cho sự phát triển bình thường của thai nhi và giúp dự phòng những dị tật bẩm sinh. Hãy hỏi ý kiến bác sỹ về loại đa vitamin hoặc nhiều loại vitamin đơn thích hợp nhất cho bạn. Những loại vitamin này thường có chứa DHA và EPA, là những chất béo omega 3 rất quan trọng cho sự phát triển bình thường của não bộ em bé.

Không nên: Hút thuốc

Trẻ em sinh ra từ bà mẹ hút thuốc lá trong thời kỳ mang thai sẽ có cân nặng sơ sinh thấp hơn và có nguy cơ mắc các khuyết tật về khả năng học tập cao hơn so với những trẻ sinh ra từ các bà mẹ không hút thuốc.

Ngoài ra, trẻ em sinh ra từ những bà mẹ hút thuốc sẽ có xu hướng thử hút thuốc ở độ tuổi sớm hơn và sẽ sớm trở thành người thường xuyên hút thuốc hơn, do tình trạng phụ thuộc nicotine.

Nên: Ngủ đủ giấc

Sự thay đổi nồng độ hormone, sự tò mò, dự đoán và lo lâu có thể khiến bạn khó có thể ngủ đủ giấc trong 9 tháng mang thai. Ngủ khi mang thai là một nhu cầu, đặc biệt là trong 3 tháng cuối thai kỳ, và bạn cần phải được ngủ. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, bạn có thể chợp mắt một lát và lên kế hoạch nghỉ ngơi bất cứ khi nào có thể. Lên kế hoạch cho việc ngủ buổi tối và thực hiện đúng như kế hoạch. Đặt mục tiêu ngủ từ 7-9 tiếng một đêm. Mệt mỏi là dấu hiệu cho thấy bạn cần được nghỉ ngơi nhiều hơn, do vậy, hãy để bản thân được ngủ nếu có thể.

Không nên: Uống rượu

Rượu có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của em bé. Phụ nữ uống rượu khi mang thai có thể sẽ sinh ra em bé mắc phải hội chứng ngộ độc rượu ở trẻ sơ sinh. Triệu chứng của hội chứng này bao gồm cân nặng sơ sinh thấp, khuyết tật về khả năng học tập, các vấn đề về hành vi, và chậm phát triển, chậm đạt được các mốc tăng trưởng thông thường. Nếu bạn cần sự hỗ trợ để cai rượu trong khi mang thai, hãy trao đổi với bác sỹ càng sớm càng tốt. Bạn tìm kiếm sự hỗ trợ càng sớm, em bé của bạn sinh ra sẽ càng khỏe mạnh.

Nên: Luyện tập thể thao

Luyện tập thể thao tốt cho cả mẹ và bé. Trên thực tế, thường xuyên luyện tập thể thao có thể giúp bạn chống lại rất nhiều vấn đề mới xuất hiện khi mang thai, bao gồm mất ngủ, đau cơ, tăng cân quá nhiều và các vấn đề về cảm xúc. Nếu trước khi mang thai, bạn đã là người thường xuyên luyện tập thể thao, thì hãy tiếp tục duy trì thói quen này. Trao đổi với bác sỹ về bất cứ một sự thay đổi nào bạn cần phải làm để có thể luyện tập được, đặc biệt là trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối.

Nếu bạn không thường xuyên luyện tập trước khi mang thai, hãy hỏi ý kiến bác sỹ về việc phối hợp các hoạt động luyện tập vào trong các công việc hàng ngày. Bác sỹ có thể sẽ hướng dẫn bạn những hoạt động an toàn và thoải mái cho cả bạn và em bé.

Không nên: Ăn thịt sống

Thịt và trứng sống hoặc chưa nấu chín kỹ có thể mang theo các loại vi khuẩn gây bệnh, ví dụ như listeria và toxoplasma. Ngộ độc thực phẩm cũng có thể xảy ra. Tình trạng này có thể dẫn đến các căn bệnh  nghiêm trọng, đe dọa tính mạng, dẫn đến dị tật bẩm sinh nghiêm trọng và thậm chí là sảy thai. Hãy đảm bảo rằng tất cả các loại thịt và trứng bạn ăn khi mang thai đã được nấu đủ chín.

Nên: Ăn hải sản

Hải sản chứa rất nhiều vitamin và chất khoáng, ví dụ như axit béo omega 3, kẽm và sắt – những chất dinh dưỡng rất quan trọng cho cả mẹ và bé. Nhưng điều không may là, hải sản sống hoặc chưa chín kỹ có thể gây ra một số vẫn đề với phụ nữ mang thai. Hải sản có thể có chứa những loại vi khuẩn gây hại và virus, những loại vi khuẩn và virus này có thể sẽ được loại bỏ nếu nấu chín. Phụ nữ mang thai cũng nên tránh ăn cá sống và cá có thể có chứa hàm lượng thủy ngân cao, ví dụ như cá mập, cá kiếm, cá kình và cá thu.

Ăn đa dạng các loại hải sản để bạn không có quá nhiều chất dinh dưỡng của một loại cá nào đó, và không nên ăn quá 350g cá/tuần.

Không nên: Ăn thịt nguội (Deli meat)

Thịt nguội, ví dụ như hotdog, xúc xích, cá hồi hun khói và các loại thịt ướp muối khác có thể mang các loại vi khuẩn như listeria và toxoplasma.  Nấu chín kỹ những loại thực phẩm này có thể làm giảm nguy cơ của bạn. Bạn cũng nên sử dụng các loại sữa và chế phẩm từ sữa đã được tiệt trùng. Cũng nên rửa sạch các loại thực phẩm trước khi ăn để loại bỏ các vi khuẩn có hại.

Nên: Quan hệ tình dục

Quan hệ tình dục trong khi mang thai được chấp nhận, miễn là bạn không có các yếu tố gây biến chứng thai kỳ, ví dụ như nhau thai tiền đạo hoặc các loại mang thai nguy cơ cao khác. Trao đổi với bác sỹ nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về sự an toàn của việc quan hệ tình dục khi mang thai.

Không nên: Sử dụng các sản phẩm sữa chưa tiệt trùng

Canxi rất cần thiết cho sự phát triển của em bé, nhưng các mẹ nên thận trọng khi hấp thu canxi từ các loại sữa. Sữa tươi (chưa tiệt trùng) không nên được sử dụng cho phụ nữ mang thai. Sữa tươi chưa tiệt trùng tức là chưa được làm nóng để có thể tiêu diệt được tất cả các loại vi khuẩn có thể gây hại cho bạn. Đặc biệt, sữa chưa tiệt trùng có thể có chứa listeria. Đây là một loại vi khuẩn có thể gây bệnh, gây sảy thai hoặc thậm chí là các hậu quả đe dọa tính mạng khác.

Nên: Tập yoga

 Bạn nên tránh tập các bài tập yoga nóng, nhưng các bài tập yoga cơ bản khác thì có thể luyện tập được khi đang mang thai. Hãy tìm kiếm các lớp yoga dành riêng cho bà bầu. Người hướng dẫn tại các lớp học này sẽ biết được tư thế nào an toàn cho mẹ và bé, cũng như tư thế nào nên tránh thực hiện. Nếu bạn chưa từng tập yoga trước khi mang thai, hãy hỏi ý kiến bác sỹ trước khi đăng ký lớp học yoga. Nếu có thể bạn nên vượt qua các nguy cơ và mối lo ngại để luyện tập yoga.

Không nên: Ngồi trong bồn tắm nước nóng hoặc đi xông hơi

Mặc dù những việc làm này sẽ rất thư giãn, nhưng môi trường nhiệt độ cao, như bồn tắm nước nóng, xông hơi Jacuzzis và xông hơi thông thường có thể sẽ quá nguy hiểm cho các bà bầu. Trên thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sử dụng một trong số các loại hình này trong 3 tháng đầu có thể sẽ làm tăng nguy cơ sảy thai của bạn lên gấp đôi.

Nên: Tiêm phòng cúm

Phụ nữ mang thai có thể và nên đi tiêm phòng vaccine cúm, miễn là bạn không có những chống chỉ định do nhà sản xuất đưa ra. Nếu bạn bị nhiễm cúm trong khi mang thai, nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng sẽ lớn hơn, so với những phụ nữ cùng tuổi bị nhiễm cúm nhưng không mang thai. Vaccine phòng cúm sẽ bảo vệ bạn và em bé sắp ra đời.

Không nên: Uống nhiều caffein

Caffein có thể đi qua nhau thai và làm tăng nhịp tim của em bé. Các nghiên cứu mới đây cho thấy, phụ nữ có thể uống 1-2 ly cà phê/ngày mà vẫn an toàn, nhưng không nên uống từ 3 ly cà phê trở lên trong khi đang mang thai.

Nên: Tăng cân một cách thông minh

Quy tắc “ ăn cho hai người” với các bà bầu đã không còn đúng nữa. Thay vào đó, phụ nữ mang thai nên có chiến lược cho việc ăn gì và ăn bao nhiêu. Tăng quá nhiều cân trong khi mang thai sẽ gây hại cho em bé nhiều hơn. Trong suốt 3 tháng đầu, bạn chỉ cần thêm khoảng 100 calo mỗi ngày để hỗ trợ sự phát triển của em bé. Vào 3 tháng cuối, lượng năng lượng bạn cần bổ sung rơi vào khoảng 300 calo/ngày.

Không nên: Dọn phân mèo

Bạn rất thích nuôi thú cưng, nhưng hãy rửa sạch tay sau khi chạm vào chúng, và không nên dọn phân của thú cưng. Chất thải của động vật chứa hàng triệu vi sinh vật. Đặc biệt là Toxoplasma gondii, là một loại vi sinh vật cực kỳ nguy hiểm với phụ nữ mang thai. Nếu bạn bị nhiễm phải loại vi khuẩn này, bạn sẽ không biết được, cho đến khi bạn gặp phải các biến chứng trong thai kỳ. Sảy thai hoặc thai chết lưu là điều có thể xảy ra. Trẻ em bị nhiễm loại vi sinh vật này cũng phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe nguy hiểm, bao gồm động kinh và các khuyết tật về mặt tinh thần khác.

Nên: Đi khám nha sỹ

Trong rất nhiều thập kỷ trước, phụ nữ mang thai thường tránh đi khám nha sỹ vì lo ngại rằng việc làm sạch răng có thể khiến vi khuẩn lây lan và dẫn đến tình trạng nhiễm trùng. Nhưng hiện nay, điều này đã không còn đúng nữa. Trên thực thế, Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ khuyến cáo rằng, phụ nữ mang thai nên thường xuyên đi khám nha sỹ trong khi mang thai để được lượng giá về các bệnh răng miệng, cũng như thực hiện các quy trình làm sạch răng thông thường.

Bs.Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Bình luận
Tin mới
  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

  • 14/08/2025

    Ngày nào cũng ăn trứng có được không?

    Trứng là một phần của chế độ ăn giàu dinh dưỡng có thể hỗ trợ sức khỏe tổng thể, bao gồm cả hệ tim mạch và mắt. Vậy, có nên ăn trứng mỗi ngày không?

Xem thêm