12 yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng
Bệnh đa xơ cứng là một bệnh tự miễn sẽ xảy ra khi cơ thể bạn nhận nhầm và quay sang tấn công chính hệ thần kinh trung ương. Nguyên nhân chính xác của bệnh đa xơ cứng hiện vẫn chưa được biết rõ nhưng bệnh được cho là có sự phối hợp giữa yếu tố về di truyền cũng như yếu tố về môi trường. Dưới đây là 12 yếu tố khiến bạn có nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng cao hơn.
Giới tính
Nhìn chung, bệnh đa xơ cứng ảnh hưởng đến nữ giới nhiều hơn là nam giới. Và khác biệt về giới dường như đang có xu hướng tăng lên. Trước kia, tỷ lệ mắc bệnh đa xơ cứng là 2 nữ giới: 1 nam giới, nhưng một vài nghiên cứu gần đây cho thấy rằng, tỷ lệ này đã đạt đến con số 4 nữ giới: 1 nam giới. Và mặc dù nữ giới có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nhưng bệnh lại thường biểu hiện nặng hơn ở nam giới.
Nơi bạn sống
Những người sống gần các cực của trái đất (ví dụ như tại Australia, New Zealand, một phần của Bắc Mỹ, Canada và Ai Len) sẽ có nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng cao hơn so với những người sống ở các quốc gia gần xích đạo. Nguyên nhân chính của tình trạng này có thể là do vitamin D. Cơ thể chúng ta tạo ra vitamin D khi được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời do vậy, những người sống xa vùng xích đạo có thế sẽ sản xuất ra ít vitamin D hơn, đặc biệt là trong những tháng mùa đông.
Lượng vitamin D
Thiếu vitamin D có liên quan đến một loạt các tình trạng bệnh, bao gồm cả bệnh đa xơ cứng. Tuy nhiên, bệnh đa xơ cứng đôi khi cũng rất phổ biến ở những đất nước có nhiều ánh nắng mặt trời như Italy hay Hy Lạp. Nhiều chuyên gia cho rằng các yếu tố liên quan đến di cư và các yếu tố về môi trường có thể là nguyên nhân trong những trường hợp này.
Thời điểm bạn sinh ra
Nghe hơi lạ lùng, nhưng đúng là như vậy. Nếu mẹ bạn mang thai trong những tháng mùa đông thì nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng của bạn sẽ cao hơn. Hiện tượng này rất khó lý giải nhưng có thể là vì nếu bạn sinh ra trong những tháng mùa xuân hoặc cuối mùa xuân thì lượng vitamin D của mẹ bạn trong khi mang thai có thể cũng sẽ thấp hơn một chút. Trong một nghiên cứu, các nhà nghiên cứu thấy rằng, những người sinh ra vào tháng 4 sẽ có nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng cao hơn 9.4%, trong khi những người sinh vào tháng 11 sẽ có nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng thấp hơn 11%.
Chủng tộc
Bệnh đa xơ cứng thường phổ biến ở những người da trắng hơn, đặc biệt là những người có gốc Bắc Âu. Một số nhóm người, ví dụ như người châu Phi, châu Á, người gốc Tây Ban Nha và người gốc Mỹ vẫn có khả năng bị bệnh nhưng nguy cơ bị bệnh của họ sẽ thấp hơn. Đối với một số nhóm người, thì thậm chí gần như không có ai mắc bệnh này cả, ví dụ như người Inuit, thổ dân Úc và người Maori ở New Zealand.
Bạn di cư từ khi còn nhỏ
Nếu bạn di cư từ khi bạn còn nhỏ, nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng của bạn sẽ thay đổi phù hợp với nơi định cư mới của bạn, cho dù bạn di cư từ nơi có nguy cơ bị bệnh thấp đến nơi có nguy cơ bị bệnh cao hay ngược lại. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng khi bạn di cư trong độ tuổi từ 12 đến 15; sau tuổi dậy thì, thì việc di cư sẽ không ảnh hưởng đến nguy cơ bị bệnh của bạn. Nếu cha mẹ di cư từ các nước phương Đông đến Mỹ, thì cha mẹ và con sẽ được bảo vệ khỏi bệnh đa xơ cứng. Tuy nhiên, thế hệ tiếp theo (thế hệ cháu) sẽ có nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng cao hơn. Điều này gợi ý rằng các yếu tố môi trường có thể đóng một vai trò nhất định.
Tình trạng hút thuốc lá
Tất cả chúng ta đều biết rằng, hút thuốc lá có hại cho sức khỏe và sẽ làm tăng nguy cơ ung thư phổi và nhồi máu cơ tim. Nhưng rất ít người biết rằng, hút thuốc lá cũng là yếu tố nguy cơ của bệnh đa xơ cứng. Những người hút thuốc lá và đã từng hút thuốc lá sẽ dễ mắc bệnh đa xơ cứng hơn những người chưa bao giờ hút thuốc. Bạn hút càng nhiều thuốc lá, nguy cơ mắc bệnh càng cao (nếu bạn hút hơn 4 bao thuốc/ngày thì nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng của bạn sẽ tăng lên gấp 5 lần). Nếu bạn đã và đang hút thuốc, thì việc cai thuốc lá cũng sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh của bạn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, bệnh đa xơ cứng sẽ tiến triển nhanh hơn ở những người mới hút thuốc lá gần đây.
Tuổi tác
Bệnh đa xơ cứng có thể được chẩn đoán ở bất kỳ lứa tuổi nào, từ trẻ nhỏ cho đến người cao tuổi. Tuy nhiên, bệnh thường xảy ra ở những người trong độ tuổi 20 đến 50 tuổi, và trẻ nhỏ thường rất hiếm khi bị bệnh, mặc dù điều này hoàn toàn có thể xảy ra.
Bạn mắc bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn
Rất nhiều loại vi khuẩn đã được nghiên cứu và cho rằng có thể là nguyên nhân gây bệnh đa xơ cứng, nhưng kết quả nghiên cứu vẫn chưa được rõ ràng. Tuy vậy, có một lượng lớn các bằng chứng cho thấy virus Epstein Barr (EBV) – virus gây bệnh bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn rất có thể liên quan đến bệnh đa xơ cứng. Tạp chí Journal of the American Medial Association thấy rằng lượng kháng thể của virus EBV cao hơn ở những người bị bệnh đa xơ cứng (khoảng 95% số người bệnh đa xơ cứng bị nhiễm EBV vào một thời điểm nào đó trong đời, nhưng không phải tất cả đều biểu hiện triệu chứng). Các nhà nghiên cứu tại Đại học bang Wayne chỉ ra rằng, những người bị bệnh đa xơ cứng thường đã có tiền sử nhiễm virus EBV. Mặc dù chưa thực sự được chứng minh là mối quan hệ nhân quả, nhưng rõ ràng, có mối liên quan giữa virus EBV và bệnh đa xơ cứng.
Bạn mắc một bệnh tự miễn khác
Các bệnh tự miễn thường sẽ phát triển theo nhóm bệnh. Điều này có nghĩa là, nếu bạn mắc một bệnh thì rất có thể, bạn cũng sẽ phát triển nhiều bệnh tự miễn khác. Do vậy, điều này có nghĩa là nếu bạn bị tiểu đường typ 1 hoặc mắc bệnh viêm ruột, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng cao hơn một chút. Tuy nhiên, mối liên hệ này không mạnh như mối liên hệ giữa các bệnh tự miễn khác, ví dụ như lupus và bệnh viêm khớp dạng thấp.
Tiền sử gia đình
Mặc dù yếu tố môi trường có ảnh hưởng đến nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng, nhưng yếu tố gen cũng đóng một vai trò nhất định. Nếu người mẹ bị bệnh đa xơ cứng, thì người con sẽ có 5% nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng. Nếu người bố mắc bệnh, thì người con gái cũng sẽ có 5% nguy cơ mắc bệnh, nhưng người con trai sẽ có nguy cơ thấp hơn mức này. Các yếu tố gây bệnh tự miễn thường là sự phối hợp của nhiều yếu tố, cả các yếu tố về di truyền và môi trường. Nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng trong cộng đồng là 1/750, nguy cơ này sẽ tăng lên thành 1/40 nếu trong gia đình có người bị bệnh và sẽ tăng lên thành 1/4 nếu có anh chị em sinh đôi cùng trứng mắc bệnh.
Bạn bị căng thẳng quá mức
Căng thẳng có thể sẽ làm nặng thêm các triệu chứng của bệnh đa xơ cứng. Một nghiên cứu chỉ ra rằng, cha mẹ của những trẻ đã tử vong sẽ có nguy cơ bị bệnh đa xơ cứng cao hơn cha mẹ của những trẻ khác trong 10 năm tiếp theo, và nguy cơ bị bệnh của họ sẽ cao hơn gần gấp 2 lần, nếu cái chết của con họ là bất ngờ, ngoài mong muốn (ví dụ như bị tai nạn). Các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục tìm hiểu loại căng thẳng nào và căng thẳng đến mức nào thì sẽ dẫn đến việc hình thành bệnh đa xơ cứng hay làm nặng thêm triệu chứng bệnh.
Thông tin thêm về bệnh đa xơ cứng trong bài viết: 10 bệnh dễ nhầm với bệnh đa xơ cứng
Mới đây, một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí khoa học Nature Metabolism đã chỉ ra chế độ ăn uống thiếu lành mạnh của thai phụ có liên quan tới việc gia tăng nguy cơ mắc các rối loạn phát triển ở trẻ em.
Creatine là một chất bổ sung phổ biến được dùng để cải thiện khối lượng cơ, hiệu suất và phục hồi sau khi tập luyện. Ngoài ra còn có bằng chứng cho thấy chất bổ sung creatine cũng có lợi cho người lớn tuổi và những người mắc một số vấn đề sức khỏe.
Thiếu calci có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe với hệ cơ xương, tim mạch. Nhận biết sớm dấu hiệu thiếu calci giúp bạn kịp thời bổ sung vi chất quan trọng qua chế độ ăn uống.
Thời gian trôi qua, làn da cũng dần lão hóa, đặc biệt là khi bước vào độ tuổi xế chiều. Những dấu hiệu như nếp nhăn, vết chân chim, đồi mồi ngày càng rõ rệt, khiến nhiều người lo lắng.
Bệnh sởi là bệnh nhiễm trùng do virus gây ra, dễ lây lan từ người này sang người khác, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người bệnh. Vậy ngoài việc tiêm vaccine phòng sởi thì vitamin A liệu có giúp ngăn ngừa, hỗ trợ điều trị bệnh?
Ô nhiễm không khí ngoài trời là một trong những yếu tố chính gây gánh nặng bệnh tật trên toàn cầu.
Thanh long là loại trái cây nhiệt đới thơm ngon và có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe như giảm mức cholesterol “xấu” và tốt cho người bệnh đái tháo đường.
Mùa xuân, với tiết trời ấm áp, dễ chịu và không khí trong lành, là thời điểm lý tưởng để tận hưởng những giấc ngủ ngon và sâu giấc. Cả gia đình có thể cùng nhau quây quần, thư giãn sau một ngày dài hoạt động.