Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tăng huyết áp tâm thu

Khi đo huyết áp, bác sỹ sẽ đo 2 chỉ số: huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. Khi các chỉ số này cao hơn bình thường, bạn sẽ được chẩn đoán bị tăng huyết áp và có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Nhưng nếu chỉ có huyết áp tâm thu cao và huyết áp tâm trương bình thường? Đây được gọi là tình trạng tăng huyết áp tâm thu và cần được lưu ý.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp tâm thu

Khi bạn lớn tuổi, các động mạch sẽ mất đi độ đàn hồi tự nhiên và giảm khả năng thích ứng với dòng chảy của máu. Các mảng bám ở thành động mạch cũng có thể góp phần làm cứng các động mạch.

Huyết áp, đặc biệt là huyết áp tâm thu thường sẽ tăng dần theo tuổi. Do vậy, có thể tình trạng tăng huyết áp của bạn là không có nguyên nhân rõ ràng.

Tuy nhiên, có một số tình trạng có thể khiến bạn bị tăng huyết áp tâm thu. Những tình trạng này thường ảnh hưởng lên hệ tuần hoàn, từ đó có thể gây tổn thương các mạch máu hoặc góp phần làm cứng các thành mạch. Các tình trạng đó bao gồm:

Thiếu máu

Thiếu máu xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ hồng cầu để mang oxy đến các mô hoặc khi các tế bào hồng cầuc ủa bạn không hoạt động chính xác. Có nhiều loại thiếu máu khác nhau, nhưn thiếu máu thiếu sắt là dạng thiếu máu phổ biến nhất. Khi tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đến các mô của cơ thể nhằm cung cấp đủ lượng khí oxy, các mạch máu có thể sẽ bị tổn thương.

Tiểu đường

Bệnh tiểu đường xảy ra khi lượng glucose trong máu của bạn qusa cáo. Thông thường, insulin sẽ kiểm soát lượng glucose máu. Trong bệnh tiểu đường, cơ thể sẽ không sản xuất đủ lượng insulin (tiểu đường typ 1) hoặc sử dụng insulin kém (tiểu đường typ 2). Theo thời gian, tăng glucose máu có thể dẫn đến nhiều vấn đề, bao gồm cả vấn đề về tim mạch và hệ tuần hoàn.

Cường giáp

Cường giáp xảy ra khi tuyến giáp sản xuất ra quá nhiều hormone tuyến giáp hơn bình thường. Thừa hormone tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến gần như tất cả cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả hệ tim mạch và tuần hoàn.

Ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ

Ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ xảy ra khi các cơ tại họng được thư giãn và làm tắc đường thở trong khi ngủ, khiến bạn phải ngừng thở và thở lại. Khi bạn ngừng thở, lượng khí oxy trong cơ thể sẽ giảm xuống, do vậy chứng ngưng thở tắc nghẽn có thể gây căng thẳng cho hệ tuần hoàn và dẫn đễn tăng huyết áp.

 

Biến chứng của tăng huyế áp tâm thu

Khi huyết áp không được kiểm soát, các động mạch sẽ bị tổn thương và gây ra ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, cũng như làm tăng nguy cơ mắc các bệnh sau:

  • Nhồi máu cơ tim
  • Đột quỵ
  • Suy tim
  • Phình động mạch
  • Bệnh thận
  • Giảm thị lực
  • Mất trí
  • Điều trị

Tăng huyết áp tâm thu có thể được điều trị giống các dạng tăng huyết áp khác. Mục tiêu là để giảm huyết áp tâm thu xuống dưới 140mmHg. Điều trị có thể bao gồm thay đổi lối sống, dùng thuốc hoặc cả hai.

Việc điều trị phải cân bằng giữa việc giảm huyết áp tâm thu nhưng không làm giảm huyết áp tâm trương quá nhiều. Huyết áp tâm trương giảm cũng có thể gây tổn thương đến tim.

Dùng thuốc

Các thuốc dưới đây có thể đem lại lợi ích rất lớn trong việc làm giảm nguy cơ đột quỵ và các sang chấn tim mạch khác:

  • Thuốc chẹn kênh canxi: giúp thành mạch giãn ra bằng cách chặn con đường khiến các mạch máu co lại
  • Thuốc lợi tiểu thiazide: làm giảm lượng máu bằng cách khiến thận thải ra nhiều muối và nước hơn.

Những thuốc dưới đây có ít hiệu quả hơn, tuy nhiên, vẫn có thể điều trị hiệu quả tình trạng tăng huyết áp tâm thu.

  • Thuốc ức chế ACE: ngăn chặn việc hình thành một loại enzyme đặc biệt có thể dẫn đến việc bị hẹp các mạch máu.
  • Thuốc chẹn thụ thể Angiotensin: sẽ chặn hoặt động của một loại enzyme dẫn đến tình trạng hẹp mạch máu.

Thay đổi lối sống

  • Giảm cân: cứ 1kg cân nặng giảm đi bạn có thể giảm được 1mmHg huyết áp
  • Dinh dưỡng hợp lý: đặt mục tiêu làm giảm lượng muối trong chế độ ăn. Bạn có thể cân nhắc chế độ ăn DASH, tập trung ăn các loại thực phẩm như rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, các sản phẩm sữa ít béo, trái cây
  • Tập thể thao: tập thể thao không chỉ giúp bạn giảm huyết áp mà còn giúp kiểm soát cân nặng và mức độ căng thẳng. Đặt mục tiêu luyện tập một vài dạng bài aerobic ít nhất 30 phút đa số các ngày trong tuần.
  • Giảm tiêu thụ rượu bia: mức tiêu thụ vừa phải là 1 ly/ngày với nữ và 2 ly/ngày với nam
  • Cai thuốc lá: hút thuốc có thể làm tăng huyết áp và dẫn đến nhiều vấn đề sức khoẻ khác
  • Kiểm soát căng thẳng: căng thẳng có thể làm tăng huyết áp, do vậy, kiểm soát căng thẳng là vô cùng quan trọng. Các kỹ thuật có thể kiểm soát căng thẳng bao gồm ngồi thiền hoặc tập hít thở sâu.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 5 sự thật ngạc nhiên về cao huyết áp

Ths.Lưu Liên Hương - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 19/11/2025

    Nên uống nước ép bưởi hay ăn bưởi nguyên múi?

    Nên thưởng thức bưởi nguyên múi hay chế biến thành nước ép để tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe là câu hỏi khiến không ít người băn khoăn.

  • 19/11/2025

    11 lời khuyên "Nên - Không nên" khi bạn bị đau đầu gối

    Đau gối là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của nhiều người, đặc biệt là người cao tuổi hoặc những ai thường xuyên vận động mạnh.

  • 18/11/2025

    Cách uống hạt chia có lợi cho sức khỏe

    Hạt chia rất nhỏ nhưng chứa nhiều dinh dưỡng và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách sử dụng hạt chia để mang lại những giá trị vượt trội.

  • 18/11/2025

    6 dấu hiệu cảnh báo loãng xương dễ bị bỏ qua

    Loãng xương được mệnh danh là “kẻ thù thầm lặng”, bởi bệnh tiến triển âm thầm nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là gãy xương và biến dạng cột sống. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo Loãng xương là chìa khóa để phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

  • 18/11/2025

    Ngủ ngon hơn trong đêm thu: Bí quyết cho giấc ngủ sâu và trọn vẹn

    Mùa thu với không khí se lạnh và những ngày ngắn hơn có thể mang lại cảm giác dễ chịu, nhưng cũng dễ làm gián đoạn nhịp sinh học, dẫn đến khó ngủ hoặc giấc ngủ không sâu. Một giấc ngủ ngon không chỉ giúp bạn sảng khoái mà còn hỗ trợ sức khỏe thể chất và tinh thần. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ chia sẻ những bí quyết giúp bạn cải thiện chất lượng giấc ngủ, từ việc điều chỉnh môi trường ngủ đến xây dựng thói quen lành mạnh, để mỗi đêm đều là một trải nghiệm nghỉ ngơi trọn vẹn.

  • 17/11/2025

    Thời điểm và cách ăn hạt chia giúp giảm cân

    Hạt chia được mệnh danh là 'siêu thực phẩm' hỗ trợ giảm cân nhờ hàm lượng chất xơ và protein dồi dào, giúp tạo cảm giác no kéo dài, từ đó kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể. Bí quyết để hạt chia phát huy tối đa hiệu quả là nằm ở thời điểm và cách chế biến...

  • 17/11/2025

    Bệnh viêm não tự miễn

    Viêm não tự miễn là bệnh xảy ra do hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào não. Các triệu chứng của viêm não tự miễn có thể khác nhau nhưng có thể bao gồm mất trí nhớ, thay đổi suy nghĩ, thay đổi hành vi và co giật. Cùng tìm hiểu về bệnh lý này qua bài viết sau đây!

  • 16/11/2025

    8 loại thực phẩm bảo vệ động mạch, ngăn ngừa đột quỵ

    Xơ vữa động mạch xảy ra khi các mảng bám mỡ tích tụ dọc theo thành động mạch, khiến động mạch bị hẹp, hạn chế lưu lượng máu đến tim và các bộ phận khác của cơ thể, dễ dẫn tới nguy cơ đột quỵ.

Xem thêm