Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tác hại không ngờ của việc rung lắc trẻ em

Thói quen tung lắc nhằm mục đích chơi đùa hoặc dỗ trẻ nín khóc là một thói quen tai hại của các ông bố bà mẹ nước ta. Trên thế giới đã cảnh báo rất nhiều về hành động này có thể để lại những di chứng rất nặng nề cho trẻ và bạn sẽ ân hận suốt đời.

Tác hại không ngờ của việc rung lắc trẻ em

Chấn thương đầu kiểu ngược đãi” (abusive head trauma - AHT) và “hội chứng rung lắc trẻ em” (shaken baby syndrome - SBS) là những tên gọi khác nhau của cùng một hội chứng. Trong đó thói quen rung lắc trẻ khi chơi đùa là dạng phổ biến nhất của AHT. Hội chứng này thường xảy ra đối với trẻ dưới 1 tuổi – chủ yếu với mục đích chơi đùa với trẻ hoặc dỗ cho trẻ nín khóc.

Chấn thương đầu kiểu ngược đãi” cũng là một thuật ngữ mà các bác sỹ sử dụng để miêu tả tình trạng tổn thương nghiêm trọng của não gây ra do rung lắc mạnh với cường độ cao và dừng hay va chạm đột ngột. Những tác động vào phần đầu và việc bế trẻ tung lên cao rồi rơi xuống cũng gây những chấn thương tương tự việc rung lắc mạnh đứa trẻ, do vậy các bác sỹ đều xếp chúng vào “chấn thương đầu kiểu ngược đãi”.

Khi đầu của trẻ không được giữ cố định và cổ bị di chuyển tự do theo hướng trước sau, phần não sẽ bị va đập vào hộp sọ và dẫn đến bầm tím, sưng đau và gây xuất huyết trong và xung quanh não. Lực tác động này cũng gây xuất huyết võng mạc là cơ quan nhận cảm ánh sáng của mắt có chức năng truyền hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy tới não bộ.

Trong trường hợp nặng trẻ với hội chứng AHT còn có thể bị tổn thương cột sống, cổ và thậm chí gãy xương. Mức độ tổn thương phụ thuộc vào thời gian và cường độ trẻ bị rung lắc. Tuy nhiên các nghiên cứu cũng cho thấy những tổn thương nghiêm trọng, tổn thương vĩnh viễn hay thậm chí tử vong có thể xảy chỉ trong vài giây rung lắc mạnh.

AHT có thể xảy ra bất ngờ khi bạn đang chơi đùa với trẻ hay không?

Việc cha mẹ chơi đùa bình thường với con cái sẽ không gây ra hội chứng AHT. AHT chủ yếu xảy ra từ một lực tác động đến trẻ gây chuyển động trước sau có cường độ mạnh và bất ngờ.

Hội chứng rung lắc trẻ chỉ xảy ra với trẻ nhỏ có phải không?

Hầu hết những ca “chấn thương đầu kiểu ngược đãi” xảy ra đối với trẻ dưới 1 tuổi (chiếm đa số là trẻ sơ sinh dưới 4 tháng). Nhưng đôi khi một số trẻ dưới 5 tuổi cũng có thể gặp phải hội chứng này.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là những đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương từ những hành động tưởng như vô hại của người lớn bởi phần đầu của trẻ nhỏ thường có tỷ lệ lớn hơn so với những phần còn lại của cơ thể, phần cơ cổ của trẻ cũng tương đối yếu nên cũng khó nâng đỡ tốt cho đầu.

Phần hộp sọ của trẻ sơ sinh khá mỏng và những mạch máu cũng mỏng manh và dễ rách hơn nhiều so với trẻ lớn và người trưởng thành. Cấu tạo hộp sọ phẳng hơn ở trẻ sơ sinh cũng khiến phần đầu phải chịu những lực tác động lớn hơn khi trẻ bị rung lắc.

Tần suất của hội chứng rung lắc trẻ em

Theo ước tính tại Mỹ, hàng năm cứ 10,000 trẻ dưới 5 tuổi thì có 2-3 trẻ là nạn nhân của hội chứng “chấn thương đầu kiểu ngược đãi”. Cứ 5 trẻ bị chấn thương này sẽ có 1 trẻ tử vong và chỉ khoảng 1/3 số trẻ gặp phải hội chứng này là sống sót mà không để lại di chứng gì.

Trẻ em trai có xu hướng bị rung lắc nhiều hơn trẻ em gái và thủ phạm thường là cha hoặc mẹ của trẻ.

Một nghiên cứu vào năm 2011 đã xem xét những số liệu cung cấp từ một bệnh viện nhi đồng ở 4 bang của Mỹ và nhận thấy một sự gia tăng đáng lo ngại những ca chấn thương não do AHT trong giai đoạn suy thoái kinh tế bắt đầu vào cuối năm 2007. Nghèo đói và những căng thẳng trong cuộc sống là những yếu tố nguy cơ dẫn đến tình trạng lạm dụng, ngược đãi trẻ em. 

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Giải đáp thắc mắc về sử dụng tã bỉm đúng cách cho trẻ nhỏ

Ths.Bs. Trần Thu Nguyệt - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Babycenter
Bình luận
Tin mới
  • 19/06/2025

    5 loại rau đặc biệt tốt cho gan

    Các bệnh về gan ngày càng gia tăng, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn cầu. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của gan.

  • 19/06/2025

    Làm thế nào để trung hòa tác dụng của Caffeine?

    Có thể bạn uống quá liều cà phê hay uống một ly nước tăng lực, bạn gặp dấu hiệu run rẩy, nhịp tim không đều, đau bụng và các tác dụng phụ khác của caffeine. Từ việc uống nước đến ăn chuối, hãy tìm hiểu cách thực sự hiệu quả để trung hòa tác dụng của quá nhiều caffeine.

  • 19/06/2025

    Lựa chọn vitamin D3 K2: Đừng chỉ nhìn vào nhãn, hãy xem kỹ chất lượng nguyên liệu

    Vitamin D3 (cholecalciferol) và vitamin K2 (menaquinone) là hai vi chất dinh dưỡng đóng vai trò thiết yếu trong quá trình chuyển hóa canxi và phát triển hệ xương. Trong bối cảnh trẻ em có xu hướng giảm đáng kể tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên (nguồn tổng hợp chính của vitamin D3) và chế độ ăn uống của trẻ không đảm bảo đủ lượng vitamin K2, việc bổ sung phối hợp hai vi chất này thông qua các sản phẩm bổ sung ngày càng được quan tâm của các chuyên gia dinh dưỡng nhi khoa cũng như các bậc cha mẹ.

  • 18/06/2025

    6 cách ăn uống để hạn chế suy thận ở người trẻ

    Suy thận thường được coi là bệnh của người lớn tuổi nhưng thực tế, các yếu tố nguy cơ và thói quen ăn uống không lành mạnh ở một bộ phận người trẻ có thể âm thầm dẫn đến suy thận.

  • 18/06/2025

    Tiêm chủng vaccine có thật sự cần thiết?

    Trong suốt lịch sử y học, tiêm chủng được coi là một trong những phát minh quan trọng nhất, mang lại khả năng phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tuy nhiên, trên thực tế, vẫn tồn tại không ít lo ngại và hiểu lầm về quy trình và tác dụng của việc tiêm vaccine.

  • 18/06/2025

    Bổ sung vitamin D3 từ nguồn nào tốt?

    Vitamin D3 (cholecalciferol) là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu, có vai trò trung tâm trong quá trình khoáng hóa xương, chuyển hóa canxi–phospho, hỗ trợ hệ miễn dịch, điều hòa nội tiết và góp phần phòng ngừa nhiều bệnh mạn tính. Các thụ thể vitamin D được tìm thấy ở hầu hết các mô trong cơ thể, cho thấy phạm vi ảnh hưởng sinh học rất rộng của vitamin D(1).

  • 17/06/2025

    Làm gì để da không bắt nắng?

    Mùa hè với ánh nắng gay gắt là thời điểm làn da dễ bị tổn thương nhất. Vậy làm sao để bảo vệ da không bị bắt nắng, duy trì làn da khỏe mạnh và sáng mịn?

  • 17/06/2025

    Có phải tất cả các dạng Vitamin K2 đều giống nhau?

    Trong số các vitamin thiết yếu đối với cơ thể, Vitamin K2 đang ngày càng được chú ý nhờ vai trò nổi trội đối với sức khỏe xương và tim mạch. Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng vẫn còn băn khoăn rằng: liệu tất cả các dạng Vitamin K2 có thực sự giống nhau và mang lại hiệu quả như nhau? Hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam làm rõ những điểm khác biệt giữa các dạng Vitamin K2 trong bài viết dưới đây.

Xem thêm