Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tác động của Vitamin D với sức khỏe

Vitamin D (còn được gọi là calciferol) là một loại vitamin tan trong dầu, có mặt trong một số thực phẩm tự nhiên. Vitamin D cũng được sản xuất nội sinh khi tia cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời chiếu vào da và kích thích quá trình tổng hợp vitamin D.

Với sức khỏe xương

Vitamin D giúp tăng cường hấp thụ canxi ở ruột và duy trì nồng độ canxi và phosphate trong huyết thanh ở mức đủ để đảm bảo quá trình khoáng hóa xương diễn ra bình thường, ngăn ngừa chứng co giật hạ canxi (cơn tetany). Vitamin D còn cần thiết cho sự phát triển và tái tạo xương nhờ hoạt động của các tế bào tạo xương và hủy xương. Thiếu vitamin D có thể khiến xương trở nên mỏng, giòn hoặc biến dạng. Đủ vitamin D giúp ngăn ngừa bệnh còi xương ở trẻ em và loãng xương ở người lớn.

Kết hợp với canxi, vitamin D cũng giúp bảo vệ người cao tuổi khỏi bệnh loãng xương.

Thiếu Vitamin D ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe của bạn?

Bệnh ung thư

Gần 30 năm trước, các nhà nghiên cứu đã phát hiện một mối quan hệ thú vị giữa số ca tử vong do ung thư đại tràng và vị trí địa lý: những người sống ở vĩ độ cao hơn, chẳng hạn như ở miền bắc nước Mỹ, có tỷ lệ tử vong do ung thư đại tràng cao hơn so với những người sống gần xích đạo.

Nhiều giả thuyết khoa học về vitamin D và các bệnh tật bắt nguồn từ các nghiên cứu so sánh bức xạ mặt trời và tỷ lệ mắc bệnh ở các quốc gia khác nhau. Những nghiên cứu này có thể là khởi điểm tốt cho các nghiên cứu tiếp theo nhưng không cung cấp thông tin mang tính quyết định nhất. Tia UVB của mặt trời yếu hơn ở các vĩ độ cao, khiến mức vitamin D trong máu của người dân ở những khu vực này thường thấp hơn. Điều này dẫn đến giả thuyết rằng mức vitamin D thấp có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.

Các nghiên cứu trên động vật và trong phòng thí nghiệm đã cho thấy vitamin D có thể ức chế sự phát triển của khối u và làm chậm sự phát triển của các khối u hiện có, bao gồm cả ung thư vú, buồng trứng, đại tràng, tuyến tiền liệt và não. Ở con người, các nghiên cứu dịch tễ học cho thấy mức vitamin D trong huyết thanh cao hơn có liên quan đến giảm tỷ lệ mắc ung thư đại tràng, tuyến tụy, tuyến tiền liệt.

Chức năng tim mạch

Về cơ bản, tim là một cơ lớn và giống như cơ xương, tim có các thụ thể cho vitamin D. Các tế bào miễn dịch và viêm đóng vai trò trong các tình trạng bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch được điều chỉnh bởi vitamin D. Vitamin D cũng giúp giữ cho động mạch linh hoạt và thư giãn, từ đó giúp kiểm soát tình trạng tăng huyết áp.

Bệnh tiểu đường typ 2

Thiếu hụt vitamin D là yếu tố nguy cơ dẫn đến sự phát triển của bệnh tiểu đường typ 2, cùng với suy giảm chức năng tế bào beta trong tuyến tụy, kháng insulin và viêm. Các nghiên cứu theo dõi nhiều năm chỉ ra rằng nồng độ vitamin D trong máu cao hơn có liên quan đến tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường typ 2 thấp hơn.

Chức năng miễn dịch

Bổ sung đủ vitamin D có thể hỗ trợ chức năng miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh tự miễn như bệnh tiểu đường typ 1, viêm khớp dạng thấp. Có một số bằng chứng cho thấy bổ sung đủ vitamin D có thể giúp dự phòng và làm giảm mức độ nghiêm trọng của một số bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính như cảm lạnh và cúm.

Vitamin D và sức khỏe trẻ em

Vitamin D đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe của trẻ ngay từ khi chào đời.

Giai đoạn sơ sinh và trẻ nhỏ là giai đoạn xương phát triển nhanh, do đó, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được bổ sung đủ lượng vitamin D theo khuyến nghị. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến tình trạng còi xương, làm mô xương mềm hơn, có thể dẫn đến dị tật xương và khớp.

Thiếu hụt vitamin D cũng có liên quan đến tình trạng huyết áp cao ở trẻ em. Một nghiên cứu năm 2018 đã phát hiện ra mối liên hệ giữa mức vitamin D thấp và độ cứng thành động mạch. Viện Hàn lâm Dị ứng Hen suyễn và Miễn dịch học Hoa Kỳ (AAAAI) gợi ý mối liên hệ giữa mức độ tiếp xúc với vitamin D thấp và nguy cơ dị ứng tăng cao. Trẻ em sống gần đường xích đạo hơn, nơi có mức độ ánh sáng cao hơn, có tỷ lệ nhập viện do dị ứng thấp hơn và ít có khả năng bị dị ứng đậu phộng hơn.

Ngoài ra, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, những trẻ có nồng độ vitamin D trong máu thấp (thiếu vitamin D) có thể tăng 25% nguy cơ tử vong sớm do bất cứ nguyên nhân nào so với những trẻ được bổ sung đủ vitamin D (nồng độ vitamin D huyết thanh trên 50 nmol/L).

Nguồn thực phẩm giàu vitamin D

Rất ít thực phẩm tự nhiên giàu vitamin D3. Nguồn vitamin D3 tốt nhất là cá béo và dầu gan cá. Trong lòng đỏ trứng, pho mát và gan bò tìm thấy lượng vitamin D3 nhỏ hơn. Một số loại nấm có chứa vitamin D2; ngoài ra, một số loại nấm được bán thương mại có chứa nhiều D2 hơn do cố tình tiếp xúc với lượng tia cực tím cao. Nhiều loại thực phẩm và chất bổ sung được tăng cường vitamin D như các sản phẩm từ sữa và ngũ cốc.

Các loại thực phẩm giàu vitmin D3 bao gồm:

  • Cá hồi
  • Cá kiếm
  • Cá ngừ
  • Dầu gan cá tuyết
  • Nước cam tăng cường vitamin D
  • Các loại sữa từ sữa động vật và sữa thực vật tăng cường vitamin D
  • Cá mòi
  • Gan bò
  • Lòng đỏ trứng
  • Ngũ cốc tăng cường vitamin D

Thiếu vitamin D và mức độ nghiêm trọng của Covid-19

Lời khuyên của Chuyên gia dinh dưỡng

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì xương và răng, tăng trưởng của trẻ,  cũng như một số chức năng quan trọng của cơ thể. Thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến xương yếu và nguy cơ bị loãng xương, gãy xương.

Cơ thể sản xuất vitamin D thông qua tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Thực phẩm tự nhiên thường ít vitamin D, do vậy, nguồn bổ sung vitamin chính là từ  thực phẩm được bổ sung vitamin D và từ các loại vitamin tổng hợp. Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ thực phẩm bổ sung hoặc thuốc có chứa vitamin D.

Tài liệu tham khảo 

McCullough ML, Zoltick ES, Weinstein SJ, et al. Circulating Vitamin D and Colorectal Cancer Risk: An International Pooling Project of 17 Cohorts. J Natl Cancer Inst. 2019;111(2):158-169. doi:10.1093/jnci/djy087
Haider F, Ghafoor H, Hassan OF, Farooqui K, Bel Khair AOM, Shoaib F. Vitamin D and Cardiovascular Diseases: An Update. Cureus. 2023;15(11):e49734. Published 2023 Nov 30. doi:10.7759/cureus.49734
 
 
Ths. Lưu Liên Hương – Viện Y học ứng dụng Việt Nam -
Bình luận
Tin mới
  • 07/10/2024

    Những thực phẩm giàu vitamin D bậc nhất

    Bạn có biết Vitamin D rất quan trọng với sức khoẻ nhưng nhiều người lại thiếu hụt? Hãy cùng tìm hiểu những loại thực phẩm chứa hàm lượng vitamin D cao nhất, giúp bạn dễ dàng bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày.

  • 06/10/2024

    Quản lý bệnh viêm loét đại tràng

    Viêm loét đại tràng là một căn bệnh mạn tính, nhưng bạn có thể kiểm soát được và chung sống với căn bệnh này. Bác sĩ sẽ làm việc với bạn để tìm ra phương pháp điều trị giúp kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa chúng tái phát.

  • 05/10/2024

    Vitamin K1 và K2: trẻ sơ sinh nên bổ sung loại nào?

    Vitamin K rất cần thiết cho trẻ sơ sinh, và tình trạng thiếu hụt vitamin K ở trẻ sơ sinh xảy ra phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Vậy trong giai đoạn này, nên bổ sung vitamin K dưới dạng K1 hay K2 cho trẻ? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

  • 04/10/2024

    Tắm khoáng nóng có giúp giảm cân không?

    Việc ngâm mình trong một vùng nước tự nhiên ấm áp, với tiếng chim hót xung quanh và không khí trong lành bên ngoài có thể giúp bạn cảm thấy thư giãn. Đôi khi một số người còn tin rằng tắm khoáng nóng giúp giảm cân. Vậy điều đó có đúng không? Cùng tìm hiểu câu trả lời và khám phá các lợi ích sức khỏe có thể có khi tắm khoáng nóng cùng Bác sĩ Dinh dưỡng VIAM nhé.

  • 03/10/2024

    Tại sao trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần bổ sung vitamin D3?

    Vitamin D có những vai trò rất quan trọng trọng việc hấp thu canxi, tham gia vào nhiều chức năng khác như tạo xương, miễn dịch, tăng trưởng. Việc thiếu hay thừa vitamin D đều để lại những ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Bổ sung vitamin D là điều được nhiều chuyên gia y tế khuyến cáo, tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ - trong đó vitamin D3 là dạng bổ sung được khuyến nghị tốt nhất.

  • 02/10/2024

    Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm sau mưa lũ

    Theo Tiến sĩ, bác sĩ Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, khi trời mưa nhiều, độ ẩm tăng cao sẽ tạo môi trường thuận lợi cho các vi khuẩn sinh sôi, do đó thức ăn dễ bị ôi, thiu, mốc và sinh ra độc tố gây ngộ độc thực phẩm.

  • 02/10/2024

    Cần lưu ý gì khi tiêm vaccine Qdenga phòng sốt xuất huyết?

    Vaccine Qdenga đang được khuyến nghị tiêm cho trẻ em trên 4 tuổi và người lớn để phòng chống sốt xuất huyết, cùng tìm hiểu về loại vaccine này qua bài viết sau đây.

  • 01/10/2024

    Tác động của Vitamin D với sức khỏe

    Vitamin D (còn được gọi là calciferol) là một loại vitamin tan trong dầu, có mặt trong một số thực phẩm tự nhiên. Vitamin D cũng được sản xuất nội sinh khi tia cực tím (UV) từ ánh sáng mặt trời chiếu vào da và kích thích quá trình tổng hợp vitamin D.

Xem thêm