Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Sự khác nhau giữa nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng và virus

Bạn thức dậy ướt đẫm mồ hôi, cơ thể bạn bị đau không rõ lý do. Kiểm tra nhanh bằng nhiệt kế xác nhận bị sốt và bạn có thể cảm thấy sự bắt đầu của viêm họng. Chắc chắn bạn đang mắc bệnh nhưng chính xác chúng là những gì?

Y học hiện đại cho chúng ta biết những triệu chứng chung như vậy có thể là dấu hiệu nhiều bệnh-cúm, viêm họng, thậm chí sốt rét. Mặc dù chúng có thể biểu hiện các triệu chứng tương tự, những những điều kiện rất khác nhau ở cách chúng xâm nhập vào cơ thể của bạn và cơ chế gây bệnh có hiệu quả của chúng. Hãy nhìn vào sự khác biệt giữa các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng để tìm thấy những hành động cần làm tốt nhất cho mỗi trường hợp.

Vi khuẩn

Khi bạn bị ốm trong một đất nước phát triển, rất có thể là bệnh của bạn vi khuẩn hoặc virus. Vi khuẩn có ở khắp mọi nơi- trên bàn, tay nắm cửa, thậm chí bên trong cơ thể chúng ta. Trên thực tế, hầu hết các vi khuẩn có ích hoặc ít nhất là vô hại, nhưng đó là một phần trăm của những rắc rối đến khi ai đó đề cập đến các vi sinh vật. Vi khuẩn là đơn bào, có thể sinh sản bên ngoài vật chủ, có khả năng phát triển mạnh trong nhiều loại môi trường. Vi khuẩn gây bệnh có khả năng làm cho chúng ta bị bệnh bởi gây ra một loạt các triệu chứng khó chịu và khó điều trị, hơn nữa có khả năng giết chết chúng ta. Tuy nhiên may mắn thay, chúng ta có một công cụ mạnh mẽ đứng về phía ta: thuốc kháng sinh.

Những loại thuốc này là một cuộc cách mạng y học trong thế kỷ 20, đã trở thành cả một niềm hạnh phúc và một lời nguyền. Cùng với tiêm vắc xin, kháng sinh gần như xóa sổ các bệnh như bệnh lao ở các nước phát triển. Tuy nhiên sự thành công này dẫn đến nhiều quan niệm sai lầm về thuốc kháng sinh, gây tổn hại nhất trong số đó là ý nghĩ kháng sinh có hiệu quả chống lại bất kỳ loại vi khuẩn nào, bao gồm virus. Đây không phải là tất cả trường hợp, nhưng căn bệnh đã không thuyên giảm dù được bác sĩ chỉ định kháng sinh, hoặc bác sĩ kê đơn thuốc không chính xác. Một sự kết hợp của đơn thuốc quá liều và sử dụng kháng sinh ở động vật đã tạo ra một loại dịch bệnh mới: vi khuẩn kháng kháng sinh.

Virus

Có lẽ bí ẩn nhất trong tất cả các tác nhân gây bệnh là virus. Được mô tả như là "sinh vật ở rìa của sự sống," virus hiện diện như một sự kết hợp của các đặc tính đã làm các nhà khoa học đang rất cố gắng để phân loại chúng. Một mặt, gen virus phát triển thông qua chọn lọc tự nhiên và có khả năng sinh sản. Mặt khác, virus không có cấu trúc tế bào hoặc sự trao đổi chất của riêng mình, đòi hỏi một tế bào chủ để giúp chúng nhân rộng. Bất kể liệu chúng có phù hợp với định nghĩa của chúng ta về sự sống, virus có thể tàn phá một loạt các tế bào trong cơ thể con người: Một số virus tấn công máu, một số đi vào hệ thống hô hấp, một số nhắm mục tiêu vào gan…

Nhiều lần, các triệu chứng của virus tương tự như gây ra bởi vi khuẩn, nhưng điều này không có nghĩa là các loại thuốc có cùng một hiệu quả, có thể điều trị cả hai. Kháng sinh không có hiệu quả chống lại virus trong bất kỳ trường hợp nào. Nhiều tổ chức y tế công cộng hiện nay thận trọng đối với kháng sinh được kê toa cho đến khi một bác sĩ là một trong số bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn. Vắc-xin có thể giúp ngăn chặn virus, nhưng việc điều trị các bệnh nhiễm trùng do virus vẫn còn đầy thách thức. Chúng ta có các loại thuốc có thể làm chậm sự tiến triển và giảm bớt các triệu chứng do virus, nhưng nhiều lần thất bại trước một loại virus thuộc về hệ thống miễn dịch của cơ thể chúng ta.

Cũng giống như vi khuẩn, virus có thể được lan truyền qua bất cứ thứ gì: các bề mặt, vi khuẩn trong không khí, dịch cơ thể. Không phải rằng tất cả các virus lây lan thông qua tất cả các con đường. Ví dụ, Ebola chỉ có thể được lây truyền thông qua tiếp xúc trực tiếp với chất dịch cơ thể của một người bệnh.

Ký sinh trùng

Có đôi khi chúng ta nghe thấy mọi người miêu tả những thực thể sống khác như ký sinh trùng và gần như nghĩa là cá nhân chúng luôn luôn dựa vào và lấy dinh dưỡng từ sinh vật khác cho chúng sống và phát triển. Đó là cách nhận diện tốt- vi sinh vật ký sinh chỉ làm vậy nhưng về mặt di truyền đúng hơn là cách xã hôi. Ký sinh trùng cần vật chủ để tồn tại, lợi dụng những sinh vật khác để lấy chỗ trú ẩn và thức ăn. Nhiều ký sinh trùng không tác động tiêu cực đến vật chủ nhưng số khác có thể tiết ra chất độc khiến vật chủ ốm. Ký sinh trùng có thể bao gồm cả những loại vi khuẩn và virus; tất cả virus mang đặc tính của ký sinh trùng nhưng vì trạng thái tồn tại của chúng khi chỉ tương tự như sinh vật sống nwn chúng không được xem như ký sinh trùng.

Ngày nay, nhiễm ký sinh trùng là một vấn đề lớn ở vùng nông thôn và các khu vực đang phát triển vì điều kiện vệ sinh kém và những thói quen không sạch sẽ. Nhiều căn bệnh ký sinh trùng ở vùng nhiệt đới luộm thuộm mà thiếu sự quan tâm từ tổ chức y tế công cộng thế giới. Nước và thức ăn bị nhiễm bẩn từ chất thải  là con đường phổ biến nhất để ký sinh trùng nhiễm vào vật chủ. Ký sinh trùng cũng có thể bị truyền qua thức ăn mà đưa vào miệng bằng tay hay chưa qua đun nấu và côn trùng là trung gian truyền bệnh.

Sự hiện diện của một ký sinh trùng có thể được chẩn đoán qua xét nghiệm phân hay máu. Trong những trường hợp tấn công đặc biệt, chụp X-quang hay cộng hưởng từ có khả năng nhận diện những ký sinh trùng trong cơ thể. Phụ thuộc vào bản chất của ký sinh trùng, kháng sinh hoặc các loại thuốc khác có thể được sử dụng đẻ điều trị nhiễm trùng. Thật không may, một số ký sinh trùng không có các điều trị.

CTV Hà My- Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Medicaldailly)
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm