Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Phòng nCOV dựa trên cơ sở khoa học, không phải theo tin đồn

Cộng đồng đang “sôi sục” vì khẩu trang. Nhà nhà đi tìm khẩu trang, người người đi săn lùng khẩu trang. Một nhóm đầu cơ, tích trữ khẩu trang để trục lợi… Vậy chúng ta phòng bệnh chỉ bằng khẩu trang liệu đã đủ?

Chúng ta sử dụng khẩu trang đã đúng cách để phòng bệnh hay chỉ mang khẩu trang để tạo “niềm tin”? Xin được bàn thêm về việc phòng ngừa 2019-nCoV sao cho hợp lý.

Vi rút 2019-nCoV phát tán và lây truyền thế nào?

Các báo cáo khoa học đã công bố cho biết nCoV phát tán chủ yếu từ người bệnh (người đang mắc viêm hô hấp do 2019-nCoV) ra ngoài qua các “giọt bắn” (thuật ngữ chuyên môn là droplets). Đây là các giọt nước bọt, chất tiết đường hô hấp có kích thước từ 5micron mét (µm) trở lên văng bắn ra ngoài khi người bệnh ho, hắt hơi, khạc đờm ...Kích nước của những “giọt bắn” này được gọi là lớn, vì vậy chúng không  bay lơ lửng trong không khí được mà chỉ văng bắn ra từ người bệnh trong một khoảng cách từ 1-2m. Trong khoảng cách này nếu “giọt bắn” xâm nhập được vào người khác thông qua việc hít phải, hay qua niêm mạc mắt…thì có thể gây bệnh. Chuyên môn gọi là “Lây truyền qua giọt bắn”. Với “giọt bắn” thì chỉ cần khẩu trang y tế thông thường – nếu được sử dụng đúng (chứ chưa cần khẩu trang có độ lọc cao) là đã có thể ngăn chặn được sự phát tán hoặc sự xâm nhập của vi rút. Lưu ý tiếp theo, các “giọt bắn” có chứa vi rút khi văng bắn ra từ người bệnh, có thể tồn tại trên các bề mặt như bàn tay của người bệnh và các bề mặt khác có nhiều tiếp xúc, đụng chạm  như mặt bàn, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, tay vịn thang máy… vi rút có thể tồn tại trên các bề mặt hàng giờ, thậm chí một vài ngày nếu có điều kiện thích hợp. Có một số nghiên cứu thông báo đã tìm thấy vật liệu di truyền của vi rút trong các dịch bài tiết của cơ thể. Như vậy khả năng vi rút tồn tại trên các bề mặt càng nhiều. Khi người khác đụng chạm vào các bề măt này (chủ yếu thông qua bàn tay), rồi lại hít phải, hay dụi mắt… là tạo điều kiện để vi rút xâm nhập vào cơ thể. Phương thức này được gọi là “Lây truyền qua tiếp xúc”. Trong một số ít trường hợp tại bệnh viện người bệnh được làm các thủ thuật như hút nội khí quản, mở khí quản, bóp bóng, lấy bệnh phẩm đường hô hấp … làm văng bắn ra các giọt nhỏ, có kích thước dưới 5 micron mét. Giọt này có thể lơ lửng trong không khí, nên được gọi là “Lây truyền qua không khí”. Trong trường hợp này thì mới cần các dụng cụ bảo vệ hô hấp đặc biệt, như khẩu trang có độ lọc cao. Cơ chế phát tán và phương thức lây truyền của vi rút là cơ sở khoa học để phòng ngừa chứ không phải tin đồn.

Phòng ngừa viêm đường hô hấp cấp do 2019-nCOV dựa trên cơ sở khoa học, không phải theo tin đồnPGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế tặng hoa chúc mừng người bệnh bị dương tính với nCoV điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã khỏi và ra viện ngày 4/2

Phòng ngừa 2019-nCoV như thế nào cho đúng

Trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm cộng đồng:  Phòng bệnh không phải chỉ phòng người khác lây cho mình. Điều này không đúng và không hiệu quả. Phải luôn biết rằng phòng bệnh là việc hai chiều, từ bản thân phát tán ra cộng đồng và người khác lây truyền cho mình. Vì vậy những người trong vòng 14 ngày qua có đến, ở trong vùng có dịch hoặc tiếp xúc gần với người bệnh, người có thể,  người nghi ngở mắc bệnh cần có trách nhiệm thông báo với chính quyền và cơ quan y tế. Đồng thời có ý thức tự cách ly, theo dõi trong vòng 14 ngày. Khi có các dấu hiệu như sốt, ho, hắt hơi, khó thở… cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ. Mọi người có trách nhiệm phát hiện, chia sẻ, động viên người có phơi nhiễm cách ly và khai báo. Trong thời gian đang có dịch không nên đến vùng có dịch (trừ yêu cầu đặc biệt).

Xây dựng lối sống, sinh hoạt hướng đến văn minh: Các hành động như khạc nhổ, thải bỏ chất bài tiết bừa bãi hay xả rác (trong đó có cả khẩu trang đã sử dụng) không đúng nơi quy định… làm tăng nguy cơ phát tán mầm bệnh, cần phải được chấn chỉnh. Mọi cá nhân có ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh không chỉ ở nhà mà cả ở nơi công cộng và phương tiện công cộng.

Vệ sinh tay: Vệ sinh tay đúng bằng nước và xà phòng hoặc cồn có hóa chất sát khuẩn trước khi đưa tay lên miệng, dụi mắt hoặc bắt tay; sau khi tiếp xúc, đụng chạm với các bề mặt, sau khi tiếp xúc với các dịch bài tiết.

Vệ sinh hô hấp: sử dụng khăn giấy che mũi, miệng khi ho, hắt hơi  rồi bỏ vào thùng rác và rửa tay. Hoặc dùng mặt trong cánh tay để che miệng khi ho, hắt hơi và rửa tay.

Sử dụng khẩu trang y tế: sử dụng khẩu trang y tế khi bản thân có triệu chứng của viêm đường hô hấp; khi tiếp xúc gần trong vòng 2m với người bệnh/người có thể/ người nghi ngờ viêm đường hô hấp cấp; ở nơi đông người mà không rõ trong đó có người có triệu trứng viêm đường hô hấp mà lại không đeo khẩu trang (trong một nhóm mà đã biết chắc không có ai có triệu chứng viêm đường hô hấp hoặc có người có ho, hắt hơi nhưng đã mang khẩu trang đúng thì những người còn lại cũng không cần mang khẩu trang). Mang khẩu trang phải che kín, khít mũi và miệng. Khi tháo bỏ khẩu trang, không được chạm tay vào hai mặt của khẩu trang, cầm vào hai dây đeo và bỏ vào thùng rác.  Khẩu trang chỉ sử dụng một lần, không sử dụng lại.

Tiêm chủng đúng, đủ theo lich, đảm bảo đủ dinh dưỡng, uống đủ nước và thường xuyên rèn luyện thể lực: Các đối tượng  trong diện khuyến cáo cần tiêm chủng vắc xin như trẻ nhỏ, người cao tuổi cần tuân thủ việc tiêm vắc xin đúng, đủ theo lịch. Ăn đúng, ăn đủ, ăn phù hợp dưỡng chất, uống đủ nước kèm theo thường xuyên rèn luyên và nâng cao thể lực là cách để có thể trạng khỏe mạnh, đủ sức đê kháng chống chọi với dịch bệnh.

Phòng bệnh dựa theo chứng cứ khoa học, trong đó  trách nhiệm của mỗi cá nhân đóng vai trò quan trọng, có như vậy mới huy động được sức mạnh tổng hợp đối phó với dịch bệnh, chứ không thể phòng bệnh theo tin đồn.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: TẶNG KHẨU KHẨU TRANG Y TẾ MIỄN PHÍ - CHUNG TAY CÙNG CỘNG ĐỒNG PHÒNG DỊCH CORONA

TS.BS. Lê Kiến Ngãi, Trưởng Khoa Phòng ngừa và Kiểm soát nhiễm khuẩn – Bệnh viện Nhi Trung ương - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

Xem thêm